Mroczna Wieża

Mroczna Wieża – najgłośniejszy cykl powieściowy Stephena Kinga, pisany w latach 1970–2012, uważany przez samego autora za jego magnum opus.

Cykl łączy motywy przewodnie wielu gatunków, obejmujący elementy fantasy, fantastyki naukowej, literatury grozy i westernu. W cyklu składającym się z 8 powieści, pojawiają się postacie, światy i nawiązania do innych książek tego autora.

Fabuła

Cykl opowiada historię Rolanda Deschaina, którego celem życiowym jest dotarcie do tytułowej Mrocznej Wieży, mitycznego budynku, który może być istotą całego istnienia, znajdującego się w centrum wszystkich światów. Roland jest ostatnim żyjącym członkiem bractwa rycerskiego znanego jako rewolwerowcy. Początkowo bohater jest bardzo tajemniczy, nie znamy nawet jego wieku, jednakże wraz z kolejnymi wydarzeniami poznajemy jego historię i przyczyny jego podróży. Na swej drodze pomaga napotkanym ludziom w imię kodeksu honorowego zwanego Drogą Elda, jest także zmuszony do dokonywania wielu trudnych wyborów, takich jak wybór pomiędzy życiem przyjaciela a kontynuowaniem podróży do Wieży.

Świat Mrocznej Wieży

Dawno, dawno temu wszystko było Discordią, z której powstały Promienie, mocne i krzyżujące się w jednym punkcie.

W miejscu ich przecięcia stała Mroczna Wieża. Gdy skończył się okres zwany Prim i magia odeszła ze świata Rolanda. Z biegiem czasu świat rozwijał się technologicznie, ludzie zwani przez potomnych „Wielcy Dawni” zbudowali ogromne maszyny podtrzymujące promienie, które bez magii słabły coraz bardziej, oraz Strażników, zwierzęta-cyborgi do ich ochrony. Pozostałości technologii i magii bohaterowie dostrzegają wszędzie wokół siebie – kolej jednoszynowa, roboty, broń laserowa, zrujnowana metropolia, wiele przedmiotów pochodzących z innych światów (komputer IBM, samolot Focke-Wulf), a także wiele reliktów z czasów Prim – demony, magiczne przedmioty itd.

Wielcy w niewyjaśnionych okolicznościach porzucili świat Rolanda, pozostawiając swoje dzieła. Nastąpiła regresja cywilizacji, nastały rządy feudalizmu, baronie połączyły się w Afiliację, a jej pierwszym władcą był Eld, którego potomkiem jest Roland. Ludzie zapomnieli wielu umiejętności takich jak budowa nowych jak i naprawa pozostawionych im urządzeń technicznych, czy nawet tak prostych jak produkcja papieru. Powstały tak świat posiada cechy Dzikiego Zachodu, w którym powoli ginie magia i pozostałości technologii.

Upadek

Od czasu zakończenia Prim świat Rolanda powoli się degeneruje – zaczęły pojawiać się tajemnicze błony, w niektórych miejscach da się przejść do równoległej rzeczywistości, czas przyśpiesza i zwalnia, całe miasta i okolice znikają bez śladu z powierzchni ziemi, kierunki świata uległy zmianie. Wszyscy ten proces kwitują stwierdzeniem „Świat poszedł naprzód”. Na początku powieści istnieją 3 z pierwotnych 6 promieni – Orła i Lwa (który upada zaraz po bitwie z Wilkami), Wilka i Słonia oraz Niedźwiedzia i Żółwia wzdłuż którego podróżuje Roland. Zerwanie promienia powodowało ogromne zniszczenia i trzęsienia ziemi – Roland wspomina o czwartym, który spadł na Gilead przyczyniając się do jego upadku.

Odniesienia

W sadze pojawiają się złe korporacje dążące do zniszczenia światów: Sombra Corporation oraz North Central Positronics, symbolizujące materializm i globalizację. Można postrzegać to jako stwierdzenie, że świat zmierza do upadku poprzez skupienie na materializmie.

Sama Mroczna Wieża natomiast jest alegorią światów równoległych, gdzie każdy zajmuje swoje piętro, a komnata na szczycie zarezerwowana jest dla absolutu. Walter mówi Rolandowi, że pomieszczenie to jest puste, jednakże sam nie ma co do tego pewności.

Inspiracje i wpływy

Stephen King stworzył Mroczną Wieżę zainspirowany poematem Roberta Browninga Childe Roland to the Dark Tower Came oraz Ziemią jałową autorstwa Thomasa Stearnsa Eliota.

W poprawionej wersji Rolanda stwierdził, że inspiracją sagi był Władca Pierścieni. Można to zauważyć w nazewnictwie miejsc, takich jak nazwa Świata Pośredniego inspirowana Śródziemiem, wszystkowidzącym okiem wroga, zawsze sięgającym poza horyzont, tak jak oko Saurona, oraz stworzenie wyjątkowej kultury i języka, tak jak Tolkien stworzył języki elfickie (quenyę i sindarin) i umieścił w książkach, o Śródziemiu. Podał tam również nawiązanie do filmów Dobry, zły i brzydki, wskazując postać Bezimiennego, granego przez Clinta Eastwooda, jako jedną z inspiracji do stworzenia postaci Rolanda z Gilead, głównego bohatera całej serii, oraz do Siedmiu samurajów Kurosawy.

Wpływy tego cyklu są widoczne w wielu innych powieściach Kinga. Terminologia taka jak Ka, Ka-tet i sama Wieża pojawiają się w innych książkach (głównie w Bezsenności, Talizmanie, Czarnym Domu i Sercach Atlantydów), Can-toi jest wspomniane w Desperacji, a także pomysł cienkiego świata z istotami z zewnątrz, które chcą nim rządzić, to unowocześniona wersja podobnego pomysłu, na którym Lovecraft zbudował swoją mitologię.

Niektóre główne postaci w cyklu występują również w innych powieściach Kinga. Jedną z nich Ojciec Callahan, który jest jednym z bohaterów książki pt. „Miasteczko Salem”. Inną Człowiek w Czerni, w cyklu występujący pod wieloma postaciami jak Walter czy Marten, który jest jedną z kluczowych postaci w Bastionie jako Randall Flagg, a także głównym bohaterem powieści Oczy Smoka.

Książki, które mają powiązania z cyklem

• Carrie
• Miasteczko Salem
• Lśnienie
• Bastion
• Martwa strefa
• Podpalaczka
• Cujo
• Christine
• Smętarz dla zwierzaków
• Rok wilkołaka
• To
• Oczy smoka
• Misery
• Stukostrachy
• Mroczna połowa
• Bezsenność
• Desperacja
• Zielona mila
• Łowca snów
• Talizman
• Czarny Dom
• Serca Atlantydów
• Wszystko jest względne

Powieści

• Mroczna Wieża I: Roland
• Mroczna Wieża II: Powołanie trójki
• Mroczna Wieża III: Ziemie jałowe
• Mroczna Wieża IV: Czarnoksiężnik i kryształ
• Mroczna Wieża V: Wilki z Calla
• Mroczna Wieża VI: Pieśń Susannah
• Mroczna Wieża VII: Mroczna Wieża
• Mroczna Wieża I: Roland (wersja 2003)
• Wiatr przez dziurkę od klucza

Adaptacje

Seria komiksów

• Mroczna Wieża: Narodziny rewolwerowca
• Mroczna Wieża: Długa droga do domu
• Mroczna Wieża: Zdrada
• Mroczna Wieża: Upadek Gilead
• Mroczna Wieża: Bitwa o Jericho Hill
• Mroczna Wieża: Początek podróży
• Mroczna Wieża: Siostrzyczki z Elurii
• Mroczna Wieża: Bitwa o Tull
• Mroczna Wieża: Przydrożny zajazd
• Mroczna Wieża: Człowiek w czerni

Film

W 2017 miał premierę film Mroczna Wieża, luźno adaptujący niektóre wątki cyklu, będący jego swoistym rebootem/sequelem.

Ważniejsi bohaterowie

Ka-tet 19

• Roland Deschain
• Jake Chambers
• Eddie Dean
• Susannah Dean
• Ej
• Donald Callahan

Antagoniści

• Walter/Randall Flagg
• Karmazynowy Król
• Mordred Deschain
• Eldred Jonas
• Roy Depape
• Clay Reynolds
• Rhea z Cӧos
• John Farson
• Sayre

Pierwsze Ka-tet

• Susan Delgado
• Alain Johns
• Cuthbert Allgood
• Jamie De Curry
• Stanley Ruiz "Sheemie"

Ka-tet róży

• John Cullum
• Aaron Deepneau
• Moses Carver

Inni

• Cort
• Steven Deschain
• Mia

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Mrocznej Wieży