OK-GLI

OK-GLI
Nazwa	OK-GLI
Oznaczenie	BST-02
Data pierwszego lotu	29 grudnia 1984
Data ostatniego lotu	1989
Liczba zakończonych misji	25 lotów testowych
Status	Nieczynny, w ekspozycji Technik-Museum Speyer

OK-GLI (BST-02) – radziecki testowy prom kosmiczny przeznaczony do testów aerodynamicznych, zbudowany w ramach programu Buran. Został skonstruowany w 1984 r.

Charakterystyka

Pojazd ten, w odróżnieniu od amerykańskiego promu Enterprise przeznaczonego do testów atmosferycznych, był wyposażony w 4 silniki turboodrzutowe AL-31. Pozwalały one na start ze zwykłego pasa startowego, podczas gdy Enterprise musiał być wynoszony przez samolot transportowy. Powstał we wczesnych latach 80., zostały na nim przeprowadzone testy lotu poziomego i automatycznego lądowania. Został wyposażony w taką samą aparaturę, jak wahadłowiec przeznaczony do lotu w kosmos (system nawigacyjny, czujniki temperatury, akcelerometry itp.), miał też identyczną aerodynamikę i tak samo położony środek ciężkości. Egzemplarz odbył 25 lotów próbnych.

Prom ma 36 metrów długości, 16 m wysokości (do szczytu statecznika pionowego) i masę ok. 80 ton^[1].

Losy po zakończeniu programu

Po rozpadzie Związku Radzieckiego program Buran został zamknięty. W latach 90. prom BST-02, znajdujący się w bazie lotniczej w mieście Żukowski, był prezentowany co dwa lata podczas pokazów MAKS Airshow. W 2000 roku zakupiła go firma Buran Space Corporation (BSC), należąca do australijskiego biznesmena i byłego astronauty Paula Scully-Powera. Był on wystawiony w centrum rozrywkowym Darling Harbour w Sydney i miał być jedną z atrakcji towarzyszących Letnim Igrzyskom Olimpijskim, jednak nie wzbudził większego zainteresowania turystów; firma zrezygnowała z planów organizacji objazdowej wystawy po Australii i stolicach Azji Południowo-Wschodniej. Bankructwo Buran Space Corporation sprawiło, że prom ponownie stał się rosyjską własnością, po czym został wystawiony na licytacji^[2]. W 2002 roku znalazł się nabywca, firma Space Shuttle World Tour zarejestrowana w Singapurze. Prom został przetransportowany do Bahrajnu, gdzie był wystawiony podczas letniego festiwalu. Właściciel nie był w stanie pokryć kosztów transportu ani opłat za przechowywanie promu. W latach 2004 – 2008 prom spoczywał na nabrzeżu w Bahrajnie, ze względu na trwające postępowanie sądowe między Rosją a Space Shuttle World Tour^[2]. Wreszcie w 2008 roku prom OK-GLI zakupiło niemieckie muzeum w mieście Spira, Technik-Museum Speyer^[1]^[3]. Transport promu do Europy nie obył się bez problemów, ale ostatecznie prom znalazł się w ekspozycji muzeum^[1].

Informacje, że muzeum w Sinsheim zakupiło od Rosjan inny egzemplarz Burana (Buran 2.01)^[4] są błędne^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Spaceshuttle BURAN. Technik-Museum Speyer. [dostęp 2013-10-29].
↑ ^a ^b ^c Analog Buran Test Vehicle. aerospaceweb.org. [dostęp 2011-03-11].
↑ Russian Space Shuttle Navigates Rhine River. „Der Spiegel”, 2008-07-04. [dostęp 2011-03-11].
↑ Current Status – Space Buran 2.01. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-04)].

Bibliografia

Heinz Elser, Margrit Elser-Haft, Vladim Lukashevich: Buran – History and Transportation of the Russian Space shuttle OK-GLI to the Technik Museum Speyer, two Languages: German and Englisch, 2008, ISBN 3-9809437-7-1

Linki zewnętrzne

Buran space shuttle and the Energia launcher: Analog shuttle, OK – GLI
informacje o OK-GLI
Zdjęcia: [1], [2], [3]

[Speyer-1] Spaceshuttle BURAN. Technik-Museum Speyer. [dostęp 2013-10-29].

[analog-2] Analog Buran Test Vehicle. aerospaceweb.org. [dostęp 2011-03-11].

[Rhine-3] Russian Space Shuttle Navigates Rhine River. „Der Spiegel”, 2008-07-04. [dostęp 2011-03-11].

[4] Current Status – Space Buran 2.01. [dostęp 2011-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-04)].

[1]

[2]

[3]

[4]

Amerykańskie – Program STS	OV-101 Enterprise (testy aerodynamiczne) OV-098 Pathfinder (testy naziemne) OV-102 Columbia (zniszczony w katastrofie) OV-099 Challenger (zniszczony w katastrofie) OV-103 Discovery (nieaktywny) OV-104 Atlantis (nieaktywny) OV-105 Endeavour (nieaktywny)
Radzieckie – Program Buran	OK-GLI (testy aerodynamiczne) 1.01 Buran (zniszczony w zawaleniu dachu hangaru) 1.02 Pticzka (ukończony w 90-95%) 2.01 (niekompletny) 2.02 (częściowo zdemontowany) 2.03 (zdemontowany)