Racetamy

Racetamy – organiczne związki chemiczne, charakteryzujące się obecnością rdzenia pirolidonowego^[1]. Są to syntetyczne substancje nootropowe^[2], które wspierają funkcje poznawcze, a niektóre wykazują także działanie przeciwpadaczkowe^[3].

Mechanizm działania

Mechanizm działania racetamów nie jest w pełni poznany. Substancje na ogół działają poprzez zwiększenie uwalniania acetylocholiny w mózgu^[4], co sprzyja poprawie procesów związanych z pamięcią, koncentracją i uczeniem się. Związki te mogą również wpływać na receptory glutaminianu zwłaszcza na receptory typu AMPA^[5].

Racetamy przeciwpadaczkowe, takie jak lewetyracetam wiążą się z białkiem SV2A, które znajduję się w pęcherzykach synaptycznych neuronów. To wiązanie zmniejsza nadmierne uwalnianie neuroprzekaźników i stabilizuje aktywność neuronów, zapobiegając napadom padaczkowym^[6].

Lista racetamów

Aniracetam
Briwaracetam
Dimiracetam
Fenylopiracetam
Nefiracetam
Metylofenylopiracetam
Piracetam
Pramiracetam
Lewetyracetam
Oksyracetam
Omberacetam - zaliczany do racetamów, choć jego budowa chemiczna różni się brakiem pierścienia pirolidonowego^[7].
Seletracetam

Przypisy

↑ Andrei G.A.G. Malykh Andrei G.A.G., M. RezaM.R. Sadaie M. RezaM.R., Piracetam and Piracetam-Like Drugs, „Drugs”, 70 (3), 2010, s. 287–312, DOI: 10.2165/11319230-000000000-00000, ISSN 1179-1950 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ P.P. Tardner P.P., Racetams: The Archetypal Nootropics [online], www.ijest.org/, 17 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ JoséJ. Correa-Basurto JoséJ. i inni, Identification of the antiepileptic racetam binding site in the synaptic vesicle protein 2A by molecular dynamics and docking simulations, „Frontiers in Cellular Neuroscience”, 9, 2015, DOI: 10.3389/fncel.2015.00125, ISSN 1662-5102 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ MitsunobuM. Yoshii MitsunobuM. i inni, Neuronal Ca 2+ Channels and Nicotinic ACh Receptors as Functional Targets of the Nootropic Nefiracetam, „Psychogeriatrics”, 1 (1), 2001, s. 39–49, DOI: 10.1111/j.1479-8301.2001.tb00071.x, ISSN 1346-3500 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ P.P. Tardner P.P., Racetams: The Archetypal Nootropics [online], www.ijest.org/, 17 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ JoannaJ. Lee JoannaJ. i inni, Exploring the Interaction of SV2A with Racetams Using Homology Modelling, Molecular Dynamics and Site-Directed Mutagenesis, „PLOS One”, 10 (2), 2015, e0116589, DOI: 10.1371/journal.pone.0116589, ISSN 1932-6203, PMID: 25692762, PMCID: PMC4333566 [dostęp 2024-10-11] (ang.).
↑ Szymon KamilS.K. Araj Szymon KamilS.K. i inni, Physicochemical and structural analysis of N-phenylacetyl-L-prolylglycine ethyl ester (Noopept) – An active pharmaceutical ingredient with nootropic activity, „Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis”, 252, 2025, s. 116474, DOI: 10.1016/j.jpba.2024.116474, ISSN 0731-7085 [dostęp 2024-10-11] .

[1] Andrei G.A.G. Malykh Andrei G.A.G., M. RezaM.R. Sadaie M. RezaM.R., Piracetam and Piracetam-Like Drugs, „Drugs”, 70 (3), 2010, s. 287–312, DOI: 10.2165/11319230-000000000-00000, ISSN 1179-1950 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[2] P.P. Tardner P.P., Racetams: The Archetypal Nootropics [online], www.ijest.org/, 17 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[3] JoséJ. Correa-Basurto JoséJ. i inni, Identification of the antiepileptic racetam binding site in the synaptic vesicle protein 2A by molecular dynamics and docking simulations, „Frontiers in Cellular Neuroscience”, 9, 2015, DOI: 10.3389/fncel.2015.00125, ISSN 1662-5102 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[4] MitsunobuM. Yoshii MitsunobuM. i inni, Neuronal Ca 2+ Channels and Nicotinic ACh Receptors as Functional Targets of the Nootropic Nefiracetam, „Psychogeriatrics”, 1 (1), 2001, s. 39–49, DOI: 10.1111/j.1479-8301.2001.tb00071.x, ISSN 1346-3500 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[5] P.P. Tardner P.P., Racetams: The Archetypal Nootropics [online], www.ijest.org/, 17 czerwca 2024 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[6] JoannaJ. Lee JoannaJ. i inni, Exploring the Interaction of SV2A with Racetams Using Homology Modelling, Molecular Dynamics and Site-Directed Mutagenesis, „PLOS One”, 10 (2), 2015, e0116589, DOI: 10.1371/journal.pone.0116589, ISSN 1932-6203, PMID: 25692762, PMCID: PMC4333566 [dostęp 2024-10-11] (ang.).

[7] Szymon KamilS.K. Araj Szymon KamilS.K. i inni, Physicochemical and structural analysis of N-phenylacetyl-L-prolylglycine ethyl ester (Noopept) – An active pharmaceutical ingredient with nootropic activity, „Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis”, 252, 2025, s. 116474, DOI: 10.1016/j.jpba.2024.116474, ISSN 0731-7085 [dostęp 2024-10-11] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]