Scynkowate
| Scincidae | |||
| Oppel, 1825[1] | |||
 Przedstawiciel rodziny – scynk olbrzymi (Tiliqua scincoides) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
scynkowate | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Scincus Gronovius, 1763 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podrodziny | |||
| |||
Scynkowate, scynki, śligi (Scincidae) – rodzina jaszczurek z nadrodziny Scincomorpha w rzędzie łuskonośnych (Squamata) obejmująca ponad 1700 gatunków.
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Europa (kilka gatunków), Azja, Afryka, Australia, Oceania, Ameryka Północna i Południowa[2].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Głowa pokryta dużymi symetrycznymi tarczkami. Ciało pokryte okrągłymi lub rombowymi łuskami zachodzącymi na siebie tak ściśle, że powierzchnia ich ciał jest bardzo błyszcząca i śliska. Zęby stożkowate, osadzone na wewnętrznej powierzchni kości szczęk (pleurodontyzm). Język krótki przystosowany do lizania, pokryty niewielkimi łuskowatymi brodawkami. Ogon łatwo odpada (poza nielicznymi gatunkami) i szybko regeneruje (autotomia). Kończyny u większości dobrze wykształcone, zredukowane (Lerista i Chalcides) bądź ich brak (Brachymeles, Isopachys, Typhlosaurus, Acontias). Brak gruczołów i otworów udowych.
- Biotop
- Tereny trawiaste, krzewiaste, drzewiaste, stepy i pustynie, kamieniste i skaliste.
- Pokarm
- W większości drapieżne.
- Behawior
- Większość prowadzi naziemny lub nadrzewny tryb życia, gatunki beznogie żyją pod ziemią.
- Rozmnażanie
- Połowa gatunków jest jajożyworodna.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Systematyka scynkowatych jest ciągle badana i pozostaje kontrowersyjna. Hedges i Conn (2012) wydzielili ze scynkowatych sześć osobnych rodzin: Acontidae, Egerniidae, Eugongylidae, Lygosomidae, Mabuyidae i Sphenomorphidae[3]; w późniejszej publikacji Hedges (2014) wydzielił jeszcze dwie dodatkowe rodziny – Ateuchosauridae i Ristellidae[4]. Pyron, Burbrink i Wiens (2013) sprzeciwili się jednak dzieleniu scynkowatych na mniejsze rodziny; autorzy podnoszą m.in., że scynkowate obejmujące wszystkie taksony przenoszone przez Hedgesa i Conn do odrębnych rodzin są monofiletyczne, i co za tym idzie dzielenie Scincidae na kilka mniejszych rodzin nie jest konieczne[5].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Do rodziny należą następujące podrodziny[6][7]:
- Acontiinae Gray, 1839
- Lygosominae Gray, 1845
- Scincinae Oppel, 1811
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Pisownia oryginalna nazwy rodziny.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b N.M. Oppel: Die ordnungen, familien und gattungen der reptilien als prodrom einer naturgeschichte derselben. München: Joseph Lindauer, 1811, s. 20. (niem.).
- ↑ R. Midtgaard: Family Scincidae. RepFocus. [dostęp 2024-01-16]. (ang.).
- ↑ S. Blair Hedges i Caitlin E. Conn. A new skink fauna from Caribbean islands (Squamata, Mabuyidae, Mabuyinae). „Zootaxa”. 3288, s. 1–244, 2012. (ang.).
- ↑ S. Blair Hedges. The high-level classification of skinks (Reptilia, Squamata, Scincomorpha). „Zootaxa”. 3765 (4), s. 317–338, 2014. DOI: 10.11646/zootaxa.3765.4.2. (ang.).
- ↑ Robert Alexander Pyron, Frank T. Burbrink i John J. Wiens. A phylogeny and revised classification of Squamata, including 4161 species of lizards and snakes. „BMC Evolutionary Biology”. 13, s. 93, 2013. DOI: 10.1186/1471-2148-13-93. (ang.).
- ↑ P. Uetz: Higher Taxa in Extant Reptiles. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-16]. (ang.).
- ↑ G.M. Shea. Nomenclature of supra-generic units within the Family Scincidae (Squamata). „Zootaxa”. 5067 (3), s. 325–331, 2021. DOI: 10.11646/zootaxa.5067.3.1. (ang.).