Siarczek rtęci(II)

Siarczek rtęci(II)
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	siarczek rtęci(II)
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Hydrargyrum sulfuratum rubrum, Cinnabaris
inne	siarczek rtęciowy (dawn.)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	HgS
Masa molowa	232,66 g/mol
Wygląd	czerwony lub czarny
Minerały	cynober, metacynober
	Identyfikacja
Numer CAS	1344-48-5
PubChem	62402
SMILES
	S=[Hg]
InChI
	InChI=1S/Hg.S
	InChIKey
	QXKXDIKCIPXUPL-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	8,10 g/cm³ (20 °C); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	praktycznie nierozpuszczalny
	w innych rozpuszczalnikach
	roztwarza się w wodzie królewskiej i siarczkach litowców
Temperatura topnienia	583,5 °C
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według europejskich kryteriówwedług MSDS.
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	1 3 0
Temperatura zapłonu	niepalny
Numer RTECS	OX0720000
	Podobne związki
Inne aniony	HgO, HgSe, HgTe
Inne kationy	ZnS, CdS
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Siarczek rtęci(II), HgS – nieorganiczny związek chemiczny z grupy siarczków, sól kwasu siarkowodorowego i rtęci na II stopniu utlenienia.

Występuje w przyrodzie jako odmiana czerwona (cynober), rzadziej jako czarna (metacynober). W wyniku wprowadzenia siarkowodoru do roztworu soli rtęci(II) otrzymuje się odmianę czarną, którą przez działanie roztworami wielosiarczków można przeprowadzić w odmianę czerwoną. W wyniku bezpośredniej syntezy z pierwiastków otrzymuje się odmianę czerwoną.

Właściwości fizyczne

temperatura sublimacji (cynobru) i topnienia (metacynobru) wynosi 583,5 °C;
nierozpuszczalny w wodzie, kwasie azotowym, etanolu, roztwarza się w wodzie królewskiej i siarczkach litowców.

Zastosowanie

Stosowany jako katalizator. Duże jego ilości używa się w technice pomiarowej i regulacyjnej.

W lecznictwie jako surowiec farmaceutyczny pod nazwą Hydrargyrum sulfuratum rubrum lub Cinnabaris (czerwony siarczek rtęciowy; cynober)^[4]^[5] stosowany jest w dermatologii w niektórych chorobach skóry (m.in. figówka brody, nużenica) w postaci preparatów sporządzanych w zakresie receptury aptecznej (maści, pasty, papki) w stężeniach zwykle 0,5–1% (dla past do 2%)^[6]^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Mercury(II) sulfide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 4600 [dostęp 2010-05-13] (niem. • ang.).
↑ Siarczek rtęci(II) (nr 243566) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). Dawniej klasyfikowany jako trujący (R23/24/25, R33, R36, R50/53, S26, S28, S36/37/39, S45, S60, S61 – według katalogu Aldrich Advancing Science 2007-2008 Polska).
↑ Siarczek rtęci(II) (nr 243566) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych.
↑ Hydrargyrum sulfuratum rubrum – Czerwony siarczek rtęciowy. W: Farmakopea Polska II. 1937, s. 491.
↑ Wykaz dopuszczonych do obrotu surowców farmaceutycznych. Stan na 01.02.2015.. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2015. s. 8. [dostęp 2015-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].
↑ Poradnik Terapeutyczny. Piotr Kubikowski (red.). Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 1975, s. 418–419.
↑ Pharma-Cosmetic: Czerwony siarczek rtęciowy. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-30)].

Bibliografia

Ta sekcja od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Olaf Medenbach, Ulrike Medenbach: Atlas minerałów. RM, s. 30.
Siarczek rtęci(II) w katalogu produktów City Chemical LLC. (ang.).^{[martwy link]}
Siarczek rtęci(II) w katalogu Pharma-Cosmetic. [dostęp 2015-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[GESTIS-1] Mercury(II) sulfide, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 4600 [dostęp 2010-05-13] (niem. • ang.).

[Aldrich-2] Siarczek rtęci(II) (nr 243566) w katalogu produktów Sigma-Aldrich (Merck). Dawniej klasyfikowany jako trujący (R23/24/25, R33, R36, R50/53, S26, S28, S36/37/39, S45, S60, S61 – według katalogu Aldrich Advancing Science 2007-2008 Polska).

[3] Siarczek rtęci(II) (nr 243566) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych.

[4] Hydrargyrum sulfuratum rubrum – Czerwony siarczek rtęciowy. W: Farmakopea Polska II. 1937, s. 491.

[5] Wykaz dopuszczonych do obrotu surowców farmaceutycznych. Stan na 01.02.2015.. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2015. s. 8. [dostęp 2015-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].

[6] Poradnik Terapeutyczny. Piotr Kubikowski (red.). Wyd. 3. Warszawa: PZWL, 1975, s. 418–419.

[7] Pharma-Cosmetic: Czerwony siarczek rtęciowy. [dostęp 2015-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-30)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]