Skarb amudarski
1.jpg)
Skarb amudarski[1] (ang. Oxus Treasure[2][3][4]) – zespół złotych i srebrnych przedmiotów z okresu achemenidzkiego (VI–IV w. p.n.e.), odkryty w 1877 roku nad brzegami Amu-darii (starożytny Oksus)[4]. Znajduje się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego[4].
Skarb odnaleziony został w 1877 roku przez okolicznych wieśniaków w mule i piachu naniesionym po wylewie Amu-darii na dzisiejszym pograniczu tadżycko-afgańskim[2], niedaleko Tacht i-Kuwad[3], w pobliżu połączenia rzek Wachsz i Pandż[1]. Kontekst archeologiczny jest niejasny[3]. Dokładna zawartość znaleziska w momencie odkrycia nie jest znana, gdyż znalazcy wiele przedmiotów przetopili[2]. W 1880 roku skarb nabyli kupcy zmierzający z Azji Centralnej do Indii[2]. W okolicach Peszawaru na karawanę napadli rozbójnicy, rozpędził ich jednak stacjonujący w pobliżu ze swoim oddziałem angielski kapitan Francis Charles Burton, któremu w podzięce odsprzedano złotą bransoletę z gryfami[2]. Po dotarciu na miejsce kupcy spieniężyli skarb w Rawalpindi[2]. Tamtejsi handlarze, w celu podniesienia wartości towaru, przypuszczalnie dołączyli wówczas do skarbu inne nienależące doń oryginalnie przedmioty[3]. Kilka lat później wieść o znalezisku dotarła do londyńskiego antykwariusza Augustusa Wollastona Franksa, który odkupił skarb i przekazał go do zbiorów Muzeum Brytyjskiego[2].
Na skarb składa się ponad 170 przedmiotów z metali i kamieni szlachetnych[1]: naczynia, broń, biżuteria, plakietki wotywne, figurki i modele rydwanów[1][4], a także około 1500 monet o różnej proweniencji i datacji[3]. Oprócz przedmiotów będących wyrazem tradycyjnej perskiej sztuki dworskiej widoczne są przykłady scytyjskiego stylu zwierzęcego oraz sztuki greckiej i baktryjskiej[1]. Jest to jeden z najcenniejszych tego typu zabytków z okresu achemenidzkiego[1]. Zbiór został przypuszczalnie zgromadzony na dworze satrapy baktryjskiego[1], najprawdopodobniej były to przedmioty ze skarbca świątynnego[3].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Bransoleta z gryfami -
Plakietki wotywne -
Złote naczynia -
Model rydwanu -
Złote figurki
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g amudarski skarb, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-06-02].
- ↑ a b c d e f g Thomas J. Craughwell: Wielka Księga Sztuki. Warszawa: Bellona, 2010, s. 42. ISBN 978-83-11-11915-4.
- ↑ a b c d e f A Dictionary of Archaeology. edited by Ian Shaw and Robert Jameson. Malden: Blackwell Publishing, 1999, s. 450–451. ISBN 0-631-17423-0.
- ↑ a b c d Barbara Ann Kipfer: Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2000, s. 413. ISBN 0-306-46158-7.