The Way to Perfection
The Way to Perfection: Short Discourses on Gospel Themes Dedicated to All Who Are Interested in the Redemption of the Living and the Dead[1], znana jako The Way to Perfection – książka autorstwa Josepha Fieldinga Smitha opublikowana po raz pierwszy w 1931[2][3]. Oficjalna publikacja Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, dostarczyła najpełniejszej wykładni jego nauk w kwestiach rasowych. Cieszyła się znaczną popularnością, doczekała się osiemnastu wydań oraz tłumaczeń na sześć języków. Znana z rasistowskiego języka, zwłaszcza wobec osób afrykańskiego pochodzenia, została ostatecznie wycofana ze sprzedaży w 2018.
Tło
[edytuj | edytuj kod]Ukazała się nakładem Towarzystwa Genealogicznego Utah w Salt Lake City[2]. Jej autor był w owym czasie członkiem Kworum Dwunastu Apostołów, jak również oficjalnym historykiem Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Od 1970 do swojej śmierci w 1972 posługiwał natomiast jako prezydent Kościoła[4]. Została pomyślana jako zbiór krótkich rozpraw o tematyce doktrynalnej, w istocie stanowi jednak całkowicie oryginalną i wewnętrznie spójną niezależną kompozycję[5]. Liczy 365 stron[6].
Treść
[edytuj | edytuj kod]Napisana zasadniczo jako kurs genealogiczny, mogła być jednak wykorzystywana jako podręcznik podczas zajęć kościelnych wykraczających swą tematyką poza historię rodziny. Skupia się na historii ludzkości od momentu stworzenia połączonej z podstawami ewangelii. Odnosi te tematy do pracy wykonywanej w mormońskich świątyniach. Nakreśla drogę prowadzącą świętych w dniach ostatnich do wywyższenia. Stara się też wezwać wiernych do większej aktywności w badaniach genealogicznych[5]. Obowiązek ich przeprowadzania wiąże bezpośrednio z wieczną naturą oraz wieczystą strukturą rodziny[7].
W zarysowywaniu mormońskiej teologii rodziny sięga do jej aspektów budzących znaczne kontrowersje. Próbuje ją usystematyzować i uczynić bardziej spójną[8]. Opiera się przy tym na i stale odwołuje się do tradycji teologicznej świętych w dniach ostatnich, sięgającej nieomal czasów założenia Kościoła[9].
Opowiada się jednoznacznie i wyraziście za wyłączeniem wiernych o afrykańskim pochodzeniu od błogosławieństw świątynnych, wspierając ówczesną politykę zakazującą im wstępu do świątyń. Podtrzymuje słuszność praktyki niewyświęcania osób wywodzących się z Afryki do kapłaństwa. Uznaje ich jednoznacznie za przedstawicieli gorszej rasy[10][11] oraz określa mianem nieszczęśników[12]. W tym też właśnie kontekście wspomina o rzekomo ciążącej na osobach czarnoskórych klątwie Kaina. Nie znajdując biblijnego uzasadnienia na powiązanie współczesnych sobie Afroamerykanów i Afrykańczyków z przeklętym nasieniem Kaina, książka odnajduje kanoniczne usprawiedliwienie tej nauki w Perle Wielkiej Wartości oraz kazaniach Josepha Smitha[13][14].
Rasistowska perspektywa na prawo do kapłaństwa nie jest jedynym przejawem rasistowskich przekonań wyrażonych w książce. Smith, odwołując się do mormońskich poglądów na temat preegzystencji, powiela przekonanie o istnieniu hierarchicznie uszeregowanych, zróżnicowanych linii rodowych[15][16]. Miejsce konkretnej linii w życiu doczesnym, w tym jej kolor skóry czy poziom jej inteligencji, ma być zdeterminowany przez jej godność oraz wierność przymierzom przed przyjściem na świat. Linie rodowe osób czarnoskórych miały wykluczać uczestnictwo w przymierzach z Bogiem poprzez swój brak związku z Abrahamem oraz pochodzenie od Chama, syna Noego[16].
Ta sama logika, mieszająca fizyczne różnice między ludźmi z ich duchowością, pozwoliła autorowi dojść do wniosku o szczególnym miejscu świętych w dniach ostatnich. Mieli oni dzięki swemu przedśmiertnemu posłuszeństwu być wyjątkową rasą o szczególnych prawach i szczególnych obowiązkach[7], oddzieloną od innych, mniej posłusznych i mniej pobożnych grup ludzi[17]. Paradoksalnie Smith opowiada się za dopuszczeniem Afrykańczyków i osób afrykańskiego pochodzenia do chrztu. Na kartach swojej książki wyraża się jednak bardzo zdawkowo na temat ich miejsca i zadań w Kościele[12].
Dodatkowo książka dostarcza uzasadnienia rasistowskich ograniczeń obrzędowych, które swym zasięgiem wykraczają poza sam tylko kanon pism świętych. Odnosi się do dyskusji na ten temat toczących się w ścisłym kierownictwie mormońskim od dekad i próbuje pogodzić obecne w tychże dyskusjach sprzeczne stanowiska. Czyni to poprzez sformułowanie tak zwanej hipotezy o preegzystencji[18]. Stwierdza w niej, że pozbawienie czarnoskórych wiernych prawa do posiadania kapłaństwa rzeczywiście było efektem grzechów popełnionych w życiu przedśmiertnym[18]. Nie były to jednak grzechy na tyle ciężkie i poważne, by zasługiwać na karę wymierzoną szatanowi i jego zwolennikom[19]. Nie były też na tyle ciężkie, by wiernego pozbawić wrodzonej niewinności przed obliczem Bożym, z którą przychodzi się na świat[20].
Popularność
[edytuj | edytuj kod]Stanowi jedną z najpopularniejszych prac w dorobku Smitha, ustępując jedynie Essentials in Church History (1922) oraz Teachings of the Prophet Joseph Smith (1938)[21]. Zaliczana do klasyków literatury mormońskiej[22]. Doczekała się łącznie osiemnastu wydań, honoraria autorskie z niej wynikające były wypłacane nawet po śmierci jej twórcy[23]. Ze sprzedaży w formie fizycznej została wycofana w 1990, aż do 2018 można ją było nabyć w formie cyfrowej[24]. Doczekała się tłumaczeń na niemiecki, niderlandzki, francuski, portugalski, fiński i japoński[25].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Była oficjalną publikacją kościelną, ukazała się za przyzwoleniem Pierwszego Prezydium. Jako taka szybko stała się źródłem oficjalnej wykładni nauk Kościoła w kwestiach rasowych, systematyzując je po raz pierwszy w mormońskiej historii[10]. Pozostaje zresztą najbardziej kompleksowym opracowaniem tegoż zagadnienia opublikowanym przez członka władz naczelnych wspólnoty[26].
Bezpośrednio wpłynęła na życie religijne świętych w różnych częściach świata, daleko poza Ameryką Północną czy Afryką. Aż do lat 50. XX wieku patriarchowie udzielający błogosławieństw patriarchalnych nie otrzymali jasnych wytycznych co do tego w jaki sposób ogłaszać rodowód wiernego należącego do opisywanej w niej nieuprzywilejowanej linii rodowej. Dotknęło to w szczególności rdzennych mieszkańców Australii, Fidżyjczyków czy część ludności Filipin[27]. Nierzadko prowadziło to do pominięcia tej części błogosławieństwa w ogóle[28]. Błogosławieństwo patriarchalne jest w mormońskiej tradycji świętym tekstem zawierającym pouczenia i obietnice dla godnego ich wiernego. Ma naśladować błogosławieństwa, którymi starotestamentalny Jakub obdarzył swych synów. Pominięcie rodowodu czyni je zatem wyraźnie niekompletnym[29] i nie daje dostępu do związanych z nim wieczystych błogosławieństw[30].
Posłużyła za podstawę wydanego w 1949 oświadczenia Pierwszego Prezydium[31], w którym uznano, że zakaz posiadania kapłaństwa przez osoby o afrykańskich korzeniach wynika wprost z Bożego nakazu[32][33]. Przyczyniła się do popularyzacji tak rasistowskich nauk, jak i wynikających zeń rasistowskich praktyk wśród aktywnych świętych w dniach ostatnich. Wspomogła przetrwanie ograniczeń dostępu do kapłaństwa, opóźniając ich ostateczne zniesienie prawdopodobnie o kilka dekad[34].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Book of Mormon Central, Jeffrey M. Bradshaw: Book of Moses Essays #74: The Family of Adam and Eve (Moses 6:1–12). [w:] The Interpreter Foundation [on-line]. interpreterfoundation.org, 2021-09-25. [dostęp 2022-12-25]. (ang.).
- ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 63.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 11.
- ↑ The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Joseph Fielding Smith Time Line of Life Events. [w:] Church History [on-line]. churchofjesuschrist.org, 2015-12-30. [dostęp 2021-04-09]. (ang.).
- ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 39.
- ↑ Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 38.
- ↑ a b Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 40.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 13.
- ↑ Mauss 1981 ↓, s. 111.
- ↑ a b Harris 2022 ↓, s. 15.
- ↑ Harris 2018 ↓, s. 96.
- ↑ a b Harris 2022 ↓, s. 31.
- ↑ Neilson i Marianno 2018 ↓, s. 39-40.
- ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 278-279.
- ↑ Harris 2013 ↓, s. 108.
- ↑ a b Harris 2018 ↓, s. 100.
- ↑ Mauss 1999 ↓, s. 164.
- ↑ a b Bush, Jr. 2001 ↓, s. 279-280.
- ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 279.
- ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 280.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 4.
- ↑ Mauss 1999 ↓, s. 162.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 4-5.
- ↑ de Schweinitz 2019 ↓, s. 70.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 5.
- ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 278.
- ↑ Harris 2018 ↓, s. 100-101.
- ↑ Harris 2018 ↓, s. 101.
- ↑ Harris 2018 ↓, s. 84-85.
- ↑ Harris 2018 ↓, s. 85.
- ↑ Mauss 1999 ↓, s. 163-164.
- ↑ Harris 2022 ↓, s. 17.
- ↑ Bush, Jr. 2001 ↓, s. 284.
- ↑ Adams 2012 ↓, s. 61.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Reid L. Neilson, Scott D. Marianno. True and Faithful: Joseph Fielding Smith as Mormon Historian and Theologian. „Brigham Young University Studies Quarterly”. 57 (1), s. 6-64, 2018. Brigham Young University. ISSN 2167-8472.
- Stirling Adams. The End of Bruce R. McConkie's "Mormon Doctrine". „The John Whitmer Historical Association Journal”. 32 (2), s. 59-69, 2012. John Whitmer Historical Association. ISSN 0739-7852.
- Matthew L. Harris. Joseph Fielding Smith’s Evolving Views on Race: The Odyssey of a Mormon Apostle-President. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 55 (3), s. 1–41, 2022. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Matthew L. Harris. Mormonism’s Problematic Racial Past and the Evolution of the Divine-Curse Doctrine. „The John Whitmer Historical Association Journal”. 33 (1), s. 90–114, 2013. John Whitmer Historical Association. ISSN 0739-7852.
- Armand L. Mauss. Presidential Address: In Search of Ephraim: Traditional Mormon Conceptions of Lineage and Race. „Journal of Mormon History”. 25 (1), s. 131–173, 1999. ISSN 0194-7342.
- Matthew L. Harris. Mormons and Lineage: The Complicated History of Blacks and Patriarchal Blessings, 1830–2018. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 51 (3), s. 83-130, 2018. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Lester E. Bush, Jr.. Mormonism’s Negro Doctrine: An Historical Overview. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 34 (1-2), s. 225–293, 2001. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Armand L. Mauss. The Fading of the Pharaoh’s Curse: The Decline and Fall of the Priesthood Ban Against Blacks in the Mormon Church. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 14 (3), s. 10-45, 1981. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.
- Rebecca de Schweinitz. “There is No Equality”: William E. Berrett, BYU, and Healing the Wounds of Racism in the Latter-Day Saint Past and Present. „Dialogue: A Journal of Mormon Thought”. 52 (3), s. 59–84, 2019. Dialogue Foundation. ISSN 1554-9399.