Element chìmich

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

J' element chìmich a son ëd sostanse "pure" dont la molécola a l'é constituìa da mach un tipo d'àtom.

J'element as presento sota forme diferente:

forma monoatòmica: ij gas nòbij, coma l'elio, ël néon, l'àrgon.
forma molecolar: coma l'idrògen e l'ossìgen dont la molécola a l'ha doi àtom.
forma d'ansem continuà (cristalin o amòrf) d'àtom gropà 'd manera covalenta: për esemî ël carbòni, ël silissi.
forma metàlica: a comprend la pì part dj'element, coma ël fer, ël sòdio, l'òr, ël càuss, l'urani.

L'istess element a peul presentesse bele sota forme alotròpiche: për esempi ël carbòni a peul presentesse coma diamant ò coma grafite, con doe struture cristalin-e diferente, ò bin l'ossìgen diatòmich (O₂) ch'a l'ha na strutura molecolar diferenta da l'oson (O₃).
Për classifiché da bin j'element chìmich as deuvra la tàula periòdica, ch'a l'é na manera bin vajanta 'd sintetisene, sota un colp d'euj seul, le caraterìstiche prinsipaj.
J'àtom dël midem element a peulo diferì për ël nùmer ëd massa (A), visadì për ël nùmer dij nucleon. Coste varietà a son ciamà isòtop, dagià ch'a òcupo l'istess pòst ant la tàula periòdica.
J'element conossù ò teorisà a son 117. Ëd costi-sì, coj ch'a esisto an natura an sla Tèra a son 90, dont 81 a l'han almanch n'isòtop ëstàbil. J'àutri 27 a son stàit sintetisà an laboratòri, gavà l'ununoctium dont l'esistensa a l'é ancor mach n'ipòtesi.

Costa sì sota a l'é na tabela ch'a conten le caraterìstiche prinsipaj dj'element chìmich. DA FINÌ