ایڈگر ایلن پو
ایڈگر ایلن پو (1809–1849) اک امریکی لکھاری سی۔ جرم و سزا تے جاسوسی کہانیاں دی صنف دا بانی ‘ایڈگر ایلن پو’ ویب ڈیسک 7 اکتوبر 2021 ایڈگر ایلن پو دے تخلیق کردہ کرداراں، پُراسرار واقعات تے سنسنی خیزی اُتے مبنی کہانیاں نے جتھے اسنوں قارئین وچ مقبول بنایا، اوتھے اوہ جاسوسی ادب دی صنف دا بانی وی قرار پایا۔ اس امریکی شاعر تے کہانی کار نوں ایہ اعزاز وی حاصل اے کہ ايسے نے ادب نوں سائنس فکشن دا راستہ دکھایا۔
ایڈگر ایلن پو کہانی کار ہی نئيں اک عمدہ شاعر وی سی۔ شاعری وچ رومانوی انداز تے اس دی جرم و سزا اُتے مبنی تے ڈراؤنی کہانیاں بہت مشہور ہوئیاں۔ اوہ 7 اکتوبر 1849ء نوں ابدی نیند سوگیا سی۔
ایڈگر ایلن پو 1809ء وچ امریکا وچ پیدا ہويا۔ اس دا بچپن اپنے عزیزاں دے گھر وچ گزریا جنھاں نے اسنوں پڑھنے دے لئی برطانیہ بھیج دتا جتھے اس نے انگریزی دے علاوہ فرانسیسی، لاطینی تے ریاضی دی بنیادی تعلیم حاصل کيتی۔ گیارہ برس دی عمر وچ واپس ورجینیا آگیا۔ اُتے گھریلو بدمزگیاں تے ایلن پو دی شراب نوشی دی عادت نے اسنوں ایتھے ٹکنے نہ دتا۔ اوہ بوسٹن چلا گیا۔
اس نے کدوں لکھنا شروع اس بارے وچ کچھ معلوم نہیں، لیکن 1827ء وچ اس دی نظماں دی کتاب چھپی جس اُتے اس دا اپنا ناں نئيں سی بلکہ ‘ اے بوسٹونین ‘ (A Bostonian) لکھیا ہويا سی۔ ایہ نظماں لارڈ بائرن توں متاثر ہوکے لکھی گئی سن تے انہاں دا موضوع محبّت، عزّتِ نفس تے موت سی۔ ايسے برس اس نے اک ہور فرضی ناں اختیار کيتا تے قسمت آزمانے دے لئی فوج وچ بھرتی ہو گیا، لیکن اوتھے توں کڈ دتا گیا۔
اس دے بعد اس نے لکھنے نوں ہی ذریعہ معاش بنانے دا فیصلہ کيتا تے نیویارک چلا آیا۔ جتھے اسنوں اک اخبار وچ نوکری مل گئی تے 1845ء تک اوہ بہت ساریاں کہانیاں، نظماں تے مضامین لکھ چکيا سی۔
اسنوں شہرت مل چکی سی، لیکن اس دی بیوی دی اچانک موت نے اسنوں شراب وچ غرق کردتا تے اس دا ڈپریشن آخری حداں نوں چھونے لگیا سی۔ اس دی موت تک اس دی 70 توں ودھ نظماں، پینسٹھ توں ودھ کہانیاں، اک ناول، تے کئی مضامین چھپ چکے سن ۔