Сона яр

Сона яр, Тырноци пар
арм. Սոնա յար, арм. Թռնոցի պար
Направление	Шидаг Дуз хаг - Правильная пляска вправо
Размер	2/4
Истоки	колдовская песня-пляска
Родственные
Тамзара, Бамбагы барин э (Хлопок плодоносит)

Сона яр (арм. Սոնա յար — Сона возлюбленная) или Тырноци́ пар (арм. Թռնոցի պար - Скакуха) — армянская народная песня-пляска. Относится к виду Правильных плясок вправо.

Имела колдовской характер, с её помощью девушки пытались приворожить своих возлюбленных. Особое распространение получила в Артикском районе, в селе Покр Килиса, Александрополе (совр. Гюмри).

Вариант песни-пляски, записанный этнографом и композитором Комитасом, исполнялся на праздник Вардавар.

Исполнение

Артикский вариант

Музыкальный размер — ²/₄.

Построение танца представляет собой замкнутый круг или дугообразный ряд. Руки танцующих распростёрты, их кладут на руки соседей чуть ниже плеч.

Пляска состоит из двух частей:

1. Тэтэ́в (умеренная) — для нее характерны переступания на месте и ход в правую сторону.
2. Тырноци́ (скакуха) или Чапу́г (быстрая) — состоит из качающихся прыжков на месте и прыжков в правую сторону. Во время прыжков одна нога обхватывает накрест другую ногу.

Слова песни

Песня-пляска «Сона яр» — это любовный диалог между парнем и девушкой. Мужскую партию исполняют два парня, а женскую — две девушки. Каждый участник, чередуясь, исполняет по одной строфе.

Песня-пляска «Сона яр»

(вариант, записанный Комитасом)
На арм. яз.	Транскрипция
Սո՛նա յա՜ր, Սո՛նա յա՜ր, Սո՛նա սիրուն, Սո՛նա յա՜ր: 1. Վարդավառը գալիս ա, Սո՛նա յա՜ր, Սո՛նա յա՜ր, Ծաղիկը ցընծալիս ա. Սո՛նա սիրուն, Սո՛նա յա՜ր. Ա՜յ գյուլում կանչող աղջիկ, Սո՛նա յա՜ր, Սո՛նա յա՜ր, Ձենըդ ծըլվըլալիս ա: Սո՛նա սիրուն, Սո՛նա յա՜ր: 2. Կանաչ տեղը` բաղում ես, Սո՛նա յա՜ր... Պարի միջին խաղում ես. Սո՛նա սիրուն... Կաքավի պես սորալով, Սո՛նա յա՜ր... Տըղաներին դաղում ես: Սո՛նա սիրուն... 3. Կարմիր գինին թասումը, Սո՛նա յա՜ր... Ես եմ քո հավասումը. Սո՛նա սիրուն... Ե՞րբ կըտաքնան աղջըկերք,– Սո՛նա յա՜ր... Վարդավառի պասումը: Սո՛նա սիրուն... 4. – Հա՜յ ասի՛ նա, ասի՛ նա, Սո՛նա յա՜ր... Կարմիր գինին թասին ա. Սո՛նա սիրուն... Տըղե՞ք երբ կըկոտորվին,– Սո՛նա յա՜ր... Հորթաթողի պասին ա: Սո՛նա սիրուն... 5. – Սիրո՛ւն աղջիկ, նազ ունիս, Սո՛նա յա՜ր... Շահ զադայի սազ ունիս. Սո՛նա սիրուն... Հողեմ շահ զադի գըլուխ, Սո՛նա յա՜ր... Դու իմ հոգում հազ ունիս: Սո՛նա սիրուն...	Sona yar, Sona yar, Sona sirun, Sona yar. 1. Vart'avarrə galis a, Sona yar, Sona yar, Tsaghikə ts'əntsalis a: Sona sirun, Sona yar: Ay gyulum kanch'ogh akhch'ik, Sona yar, Sona yar, Dzenət tsəlvəlalis a. Sona sirun, Sona yar. 2. Kanach' teghə baghum es, Sona yar... Pari mich'in khaghum es: Sona sirun... Kak'avi pes soralov, Sona yar... Təghanerin daghum es. Sona sirun... 3. Karmir ginin t'asumə, Sona yar... Es em k'o havasumə: Sona sirun... Erp' kətak'nan akhch'əkerk',– Sona yar... Vart'avarri pasumə. Sona sirun... 4. – Hay asi na, asi na, Sona yar... Karmir ginin t'asin a: Sona sirun... Təghek' yerp' kəkotorvin,– Sona yar... Hort'at'oghi pasin a. Sona sirun... 5. – Sirun akhch'ik, naz unis, Sona yar... Shah zadayi saz unis: Sona sirun... Hoghem shah zadi gəlukh, Sona yar... Du im hok'um haz unis. Sona sirun...