Алтан Сарын

Алтан Сарын, Баишев Гавриил Васильевич, (Алтан, Хахайдаах Хабырыылла) — саха суруйааччыта, саха тылыгар уларытыылары киллэрэргэ элбэхтик үлэлээбит XX үйэ саҕаланыытыгар биллибит киһи.

Олоҕун олуктара

Сахалартан аан бастакынан терминология боппуруоһугар туруулаһан туран үлэлээбит. Бу боппуроска кини саха тылыгар тиэрмин тыл нуучча тылыттан буолбакка, бэйэбит сахабыт тылыттан киириэхтээх диэн санаалаах этэ. Кини тиэрмини үөскэтэр сүрүн бириинсиптэрэ:

Былыргы, умнуллан хаалбыт тыллары сөргүтүү.
Саҥа тыллары үөскэтии.
Ол кыаллыбат буоллаҕына уруулуу түүр тылларыттан киллэриэххэ.

1898 сыллаахха Мэҥэ улууһугар Дьабыл нэһилиэгэр дьадаҥы кэргэҥҥэ төрөөбүт.

1925—1928 сс. Ленинградка Илиҥҥи тыллар институттарыгар үөрэммит.

1929 сэтинньигэ өрөбөлүүссүйэни утары 1927—1928 сылларга бастаанньалаабыт дьону кытта билсэр уонна кинилэргэ көмөлөһөр этэ диэн хаайыллыбыт. Хаайыллыан иннинэ, дойдутугар тахса сылдьан, олоҕун тухары муспут, суруйбут үлэтин, биир оҕус тардар сыарҕатын ханна эрэ кистээбит эрээри, ол күн бүгүҥҥэ диэри көстө илик.

1930 сыллаахха муус устарга тройка суутунан 3 сылга болдьохтоон күлүүс хаайыытыгар, ол кэнниттэн Саха Сириттэн төһө кыалларынан ыраах, үлэнэн көннөрүллэр лааҕырга утаарыллыбыт.

Хаһан, ханна өлбүтэ чуолкай биллибэт. Кэлин Финляндияҕа олорбут үһү диэн сурах-садык тарҕана сылдьыбыта биллэр. Ол гынан баран ону улахан саарбахтааһын эмиэ баар.

1931 сыл бэс ыйын 22 күнүгэр сырдык тыына быстыбыт.