1509

Ovo je članak o godini 1509.

Godina 1509 (MDIX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	15. vijek – 16. vijek – 17. vijek
Decenija:	1470-e  1480-e  1490-e  – 1500-e –  1510-e  1520-e  1530-e
Godine:	1506 1507 1508 – 1509 – 1510 1511 1512

1509. po kalendarima

Gregorijanski	1509. (MDIX)
Ab urbe condita	2262.
Islamski	914–915.
Iranski	887–888.
Hebrejski	5269–5270.
Bizantski	7017–7018.
Koptski	1225–1226.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1564–1565.
• Shaka Samvat	1431–1432.
• Kali Yuga	4610–4611.
Kineski
• Kontinualno	4145–4146.
• 60 godina	Yin Zemlja Zmija (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11509.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

• 21. 1. - Beatrica Frankopan, udovica bana Ivaniša, udala se za Georga Brandenburškog, nećaka kralja Vladislava II..

• 3. 2. - Bitka kod Diua: Portugalci Francisca de Almeide porazili koaliciju Gudžarata, kalikutskog zamorina, egipatskih mameluka, Osmanlija, kao i Venecije i Dubrovnika - ovim je za čitavo stoleće osigurana portugalska trgovačka dominacija.
• veljača - Kralj Vladislav II. odlazi u Češku, gdje ostaje cijele godine zbog kuge u Ugarskoj.

• 11. 3. - Mali Ljudevit II Jagelović posle ugarske krune dobio i češku.

• 21. 4. - Henry VIII postaje engleski kralj (do 1547, od 1541. i prvi kralj Irske).
• 27. 4. - Rat Cambraiske lige: papa Julije II. stavio Veneciju pod interdikt i ekskomunikaciju jer nije vratila Romagnu pod papsku vlast (Luj XII je već ušao na mletačku teritoriju).

• 14. 5. - Bitka kod Agnadella: Francuzi porazili Venecijance, Luj prodire sve do Brescie.

• 1. 6. - Objavljena knjiga De divina proportione Luce Paciolija s ilustracijama Leonarda Da Vincija.
• 8. 6. - Pisa se zbog gladi predala Firentincima posle 15 godina slobode.
• 11. 6. - Henry VIII se venčao sa Katarinom Aragonskom (krunisani 24. 6., brak traje do 1533).
• lipanj - Snage cara Maksimilijana I uzimaju od Mlečana Roveredo, Veronu, Vicenzu i Padovu; donjoaustrijske čete uzimaju Trst, Goricu, austrijsku Istru, a napokon i Rijeku.
  • Cara pomažu ban Andrija Bot i knez Bernardin Frankopan - napadaju Krk, mletačku Istru oko Labina i Plomina; Krsto Frankopan uzeo Mlecima Divin i Pazin.
• 24. 6. - Vasilije III., veliki knez Moskve primio srpsko poslanstvo.

• 9. 7. - Diego Columbo, Kristoforov sin, stigao na Hispaniolu kao novi guverner; tokom godine Španci se učvršćuju na Jamajci (Juan de Esquivel).
• 17. 7. - Padova se vratila Veneciji nakon pobune građana protiv nemačkog carskog guvernera.

• 10. 9. - Istambulski zemljotres 1509., prozvan "Mali kijamet" (sudnji dan) - srušeno 109 džamija, procenjuje se da je poginulo 10.000 ljudi.
• 11. 9. - Portugalac Diogo Lopes de Sequeira stigao u Malaku (Malajski poluotok), neuspešan kontakt sa sultanom Mahmudom.
• 15 - 30. 9. - Liga neuspešno opseda Padovu.

• 2. 10. - Mlečani pod komandom Angela Trevisanija povratili Rijeku - grad zapaljen i ubijeno mnogo građana.
  • U ovo doba Turci poharali oblasti Bernardina, Anža i Mihajla (Mihovila) Frankapana.

• 10. 11. - Alonso de Ojeda krenuo u ekspediciju prema dan. Kolumbiji (učestvuje i Francisco Pizzaro).
• 15. 11. - Mletački poslanik Petar Pasqualigo stigao u Zagreb - u Ugarsku ne može otići jer je kralj u Češkoj, a cilj mu je da spriječi njegov pristanak uz Cambraisku ligu (prošlog ljeta vijeće u Budimu odlučilo da napadne Mletke, ali "većina gospode nije marila za rat").

Tokom/tijekom godine

• Počinje gradnja manastira Krušedol (do 1514), zadužbine Brankovića; negde u ovo vreme se zamonašila Mati Angelina.
• Šimun Kožičić Benja imenovan modruškim biskupom.
• Erazmo Roterdamski napisao "Pohvalu ludosti" (objavljena 1511).
• Španac Pedro Navarro zauzeo gusarski Oran.
• Oktoih Marka Trebinjca i Marka Pivca u manastiru Tvrdoš (sa zabeleškom o "mnogima" koji su dobrovoljno prešli na islam).
• 1509-11 - U Veneciji se tiskaju knjige skladatelja Franje Bosanca.

Rođenja

• 10. 7. - Jean Calvin, religijski reformator († 1564)

Smrti

• januar - Adam Kraft, nemački skulptor (* ca. 1460?)
• 14. 2. - Dmitrij Ivanovič Unuk, bivši moskovski prestolonaslednik (* 1483)
• 21. 4. - Henry VII, engleski kralj (* 1457)
• 28. 5. - Caterina Sforza, gospodarica Forlija (* 1463)
• 29. 6. - Margaret Beaufort, majka Henryja VIII (* ca. 1443)
• jul - João da Nova, portugalski moreplovac (* ca. 1460)
• Juraj Šižgorić, hrvatski humanist iz Šibenika

Reference

• Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)