1552
godina
Godina 1552 (MDLII) bila je prijestupna godina koja počinje u petak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1520-e 1530-e 1540-e – 1550-e – 1560-e 1570-e 1580-e |
| Godine: | 1549 1550 1551 – 1552 – 1553 1554 1555 |
| Gregorijanski | 1552. (MDLII) |
| Ab urbe condita | 2305. |
| Islamski | 958–960. |
| Iranski | 930–931. |
| Hebrejski | 5312–5313. |
| Bizantski | 7060–7061. |
| Koptski | 1268–1269. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1607–1608. |
| • Shaka Samvat | 1474–1475. |
| • Kali Yuga | 4653–4654. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4188–4189. |
| • 60 godina | Yang Voda Miš (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11552. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
uredi- 15. 1. - Ugovor iz Chamborda: francuski katolički kralj Henri II sklopio dogovor sa trojicom protestantskih vladara iz Svetog Rimskog Carstva na čelu sa Moritzom Saskim (prethodnica Pobune kneževa protiv cara Karla V).
- februar - Neuspeh Petra Bakića u Erdelju[1].
- 22. 2. - 26. 3. - Ugarski sabor u Požunu/Bratislavi, tu su i kralj Ferdinand sa sinovima i ban Nikola Šubić Zrinski - pripreme za dolazeći rat (porez se slabo sakuplja).
- mart - Akt o uniformnosti nametnuo protestantsku liturgiju u Engleskoj.
- ožujak - Budimski Ali-paša povratio Segedin, koji su Mađari malo pre toga uzeli.
- 26. 3. - Guru Amar Das postaje treći guru sikizma.
- april - Italijanski rat 1551–1559: francuski kralj Anri II napada Karlovu Lorenu i zauzima gradove Metz, Toul i Verdun.
- maj - Moritz Saski zauzeo Augsburg, zamalo zarobio cara Karla u Innsbrucku - beži u Korušku.
- 2. 6. - Budimski Ali-paša zauzeo Vesprem (privremeno).
- 26. 6. - Počela opsada Temišvara (vezir Ahmet-paša i beglerbeg Mehmed-paša Sokolović, grad brani Stjepan Lošonci)[2].
- lipanj/srpanj - Komandant u Erdelju Giambattista Castaldo dobija pomoćne čete iz Njemačke, ali one se bune jer nisu dobile plaću - poharani Koložvar/Kluž i Weissenburg/Alba Iulia, građani i seljaci ih odbili od Sibinja[2].
- 9. 7. - Ali-paša zauzeo Zamak Drégely na severu Mađarske, herojska pogibija kapetana Györgya Szondyja.
- 27. 7. - Turci zauzeli Temišvar; nakon ovoga i Lipovu.
- Turci sada imaju svu zemlju između Erdelja, Moriša, Tise i Dunava, nastaje Temišvarski pašaluk, prvi mu je na čelu Kazim-paša[2].
- 30. 7. - Ulama-beg iz Požege opsjeo Viroviticu[3], grad se predao već 2. kolovoza;
- zatim srušio Grabrovnik i opsjeda tvrđicu Prodavić, zatim neuspješno Đurđevac (v. Picokijada) - strah u Koprivnici i Varaždinu; nakon toga padaju Čazma, napušteni Dubrava i Ustilonja - Turci se povlače iz Slavonije polovicom kolovoza.
- U ovo vrijeme knez Petar Erdedi porušio Gradišku i Kraljevu Veliku[4].
- 2. 8. - Passavski sporazum - mir u Nemačkoj, sloboda za zarobljene protestante, povučen Augsburški interim iz 1548.
- 5. 8. - Bitka kod Ponze: franko-otomanska flota porazila Đenovljane.
- 10. 8. - Ferdinandov vojskovođa Erasmus von Teufel poražen i zarobljen u Ugarskoj, većina ugarskih i hrvatskih kapetana izginula[5].
- avgust - Osvajanje Maskata: Osmanlija Piri-reis uzeo ovaj grad Portugalcima.
- 17. 8. - Završeno štampanje Beogradskog četvorojevanđelja, prve knjige štampane u Beogradu (rezao jeromonah Mardarije, štampao knez Radiša Dmitrović zatim beogradski Dubrovčanin Trojan Gundulić) (prva strana).
- 4. 9. - Mehmed-paša Sokolović[6] (ili Ali-paša?[5]), nakon Banata zauzeo i Solnok nakon što ga je napustila većina posade.
- 9. 9. - 18. 10. - Opsada Egera: István Dobó odbranio grad od Mehmed-paše i Ahmet-paše[6](odn. Ali-paše, Ahmet-paše i ostalih sandžaka[5]).
- 1. 10. - Bosanski paša sa Ulama-begom i Malkoč-begom upao u Slavoniju i prodro do Varaždina; Nikola Zrinski i Luka Sekelj u nekoliko okršaja na Varaždinskom polju 3 - 4. 10. odbili tursku navalu[7].
- 2. 10. - Opsada Kazanja: Ivan Grozni osvojio grad i srušio Kazanjski kanat.
- 1. 11. - Vijest o upadu čazmanskog sandžaka do Gradca i Vrbovca, ali službenici bana Zrinskog oslobodili sve tada zarobljene[8].
Kroz godinu
uredi- Veliki broj Srba prelazi iz Banata u Erdelj, da bi se kasnije vratio
- Jevreji u Kučajni u severoistočnoj Srbiji [9].
- Osmanski pohod protiv Hormuza (1552-54): Turci ne uspevaju uzeti ovo ostrvo.
- Bartolomeo Eustachi završio Tabulae anatomicae ali objavljene tek 1714.
- Ambroise Paré uveo arterijsku ligaturu pri amputaciji.
Rođenja
uredi
- 18. 7. - Rudolf II, sveti rimski car († 1612)
- 17. 9. - Camillo Borghese, papa Pavao V. († 1621)
- 22. 9. - Vasilije IV., car Rusije († 1610)
- 6. 10. - Matteo Ricci, jezuitski misionar u Kinu († 1610)
- 11. 10. - Dmitrij Ivanovič, prvi sin Ivana Groznog († 1553)
- Boris Godunov, ruski car († 1605)
- Marfa Sobakina, treća žena Ivana Groznog († 1571)
- Cvijeta Zuzorić, pjesnikinja († 1648)
- pribl. - Derviš-paša Bajezidagić, pjesnik († 1603)
Smrti
uredi- 21. 4. - Petrus Apianus, matematičar, astronom, kartograf (* 1495)
- 24. 4. - Petar Bakić (srpski plemić) (* ca. 1488)
- 26. 5. - Sebastian Münster, kartograf (* 1488)
- 9. 7. - György Szondy, vojnik (* 1500)
- 1. 9. - Ştefan VI Rareş, vladar Moldavije
- 17. 10. - Andreas Osiander, protestantski teolog (* 1498)
- 3. 12. - Sveti Franjo Ksaverski, jezuitski misionar (* 1506)
Reference
uredi- ↑ Vladimir Ćorović, Turska osvajanja, rastko.rs (pristup 9.4.2013.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Klaić, 184
- ↑ Klaić, 186
- ↑ Klaić, 187
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Klaić, 185
- ↑ 6,0 6,1 Znameniti Srbi Muslomani, str. 10
- ↑ Klaić, 189-190
- ↑ Klaić, 192
- ↑ Ranko Jakovljević, Jevreji na severoistočnim granicama Srbije, makabijada.com (pristup 9.4.2013.)
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Milenko M. Vukićević, Znameniti Srbi Muslomani (1906)
