Britanski Honduras
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg)
Britanski Honduras (engleski: British Honduras) bila je od 1783. do 1981. Britanska krunska kolonija u Centralnoj Americi na tlu današnjeg Belizea.
Historija
urediNaselje Njegovog Veličanstva u Honduraškom zaljevu, kako se u službenim dokumentima Kraljevine Engleske ono navodilo, svoj nastanak - 1638. duguje drvosječama od kojih su mnogi prije toga bili gusari, koji su se tu naselili.[1]
Njima su se kasnije pridružili agenti kompanije koja je kupovala bisere na Obali komaraca. U to vrijeme česti su bili sukobi sa susjednim španjolskim kolonistima.[1]
Najveći od njih izveli su Španjolci iz Petena u aprilu 1754., koji su napali koloniste sa nekih 1,500 ljudi, ali su ih ovi iako ih je bilo samo 250 uspjeli odbili. Drvosječe nitko više nije uznemiravao nekoliko godina, položaj im je ojačan ugovorom sklopljenim 1763. kojim su od Španjolske dobili pravo eksploataciju šuma, ali samo unutar određenih i slabo istraženih teritorija. Formalno pravno španjolski kralj je ostao suveren nad tim područjem, koje je Britanija nazivala samo naseljem, a ne kolonijom.[2] Uz to su morali srušiti sve dotad sagrađene utvrde.[1]
Osokoljeni podrškom krune, britanski kolonisti su se osilili i počeli upadati na španjolske teritorije. Zbog tog su ih Španjolci u septembru 1779. iznenada napali i razorili njihovo naselje a stanovnike odveli u zarobljeništvo.[1]
Naselje je obnovljeno 1783. novim kolonistima, iste godine sklopljen je novi sporazum sa Španjolskom kojim im je kolonistima potvrđeno pravo na eksploataciju šuma, uz zabranu da formiraju službenu strukturu vlasti, zbog tog su oni svoj život organizirali na skupštinama na kojima bi birali sudiju.[2] Novim ugovorom iz 1786. dobili su pravo na sječu skupog mahagonija, a proširen je i teritorij koji su mogli koristiti. Počevši od 1786. britanska vlada počela je slati guvernere, koji su postepeno preuzeli izvršnu vlast od kolonista.[2]
Španjolci koji su Britance smatrali uljezima, iskoristili su Rat Prve koalicije i 1796. sklopili savez sa Prvom Francuskom Republikom. Organizirali su napad na Belize skupivši vojsku od 2,000 ljudi u Campechu, i sa 13 brodova isplovili za Belize City do kog su stigli 1798. Britanski kolonisti su se utvrdili na malom otoku St. Georges na ulazu u luku i uz pomoć ratnog broda Merlin, odbili napad. To je bio posljednji pokušaj Španjolaca da istjera Britance.[1]
Belize je službeno postao britanska kolonija 1862. pod imenom Britanski Honduras, a krunska kolonija 1871.[2]
Kad su zemlje Centralne Amerike između 1819.-1822. stekle nezavisnost od Španjolske, počele su tražiti teritorij Belizea, Britanija je osigurala svoj položaj sklapanjem novih ugovora sa Meksikom, Republikom Nova Granada i Saveznom Republikom Centralne Amerike. Nakon Američkog građanskog rata u koloniju se doselilo dosta američkih konfederalista.[1]
Još dok su trajali pregovori o budućoj nezavisnosti 1977. Gvatemala je zaprijetila invazijom na koloniju, ali je ona spriječena slanjem nosača aviona Ark Royal i njegovih aviona.[1]
Izvori
urediVanjske veze
uredi- Brief History (en)