Gostivar
Gostivar (makedonski: Гостивар, albanski: Gostivari, turski: Gostivar ) je grad od 35 847 stanovnika[1] na zapadu Republike Makedonije u Pološkoj kotlini. Sjedište je istoimene Opštine Gostivar, koja ima 81 042 stanovnika (po popisu iz 2002.) [1]
| Gostivar Гостивар | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Severna Makedonija
|
| Opština | Gostivar |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2002) | 35 847 |
| Geografija | |
| Koordinate | 41°29′N 20°33′E / 41.48°N 20.55°E |
| Nadmorska visina | 520 m |
  Gostivar Gostivar (Severne Makedonije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 1230 |
| Pozivni broj | 048 |
| Registarska oznaka | GV |
Koordinate: 41° 28′ 48" SGŠ, 20° 33′ 00" IGD
Geografija
uredi
Gostivar leži na padinama Šar Planine u južnom, višem dijelu Pološke kotline (Gorni polog).
Pored Gostivara nalazi se selo Vrutok, gdje je izvire rijeka Vardar na visini od 683 metara, koja zatim teče kroz Gostivar, dijeleći ga na pola.
Historija
uredi
Gostivar se prvi put spominje u jednoj povelji srpskog kralja Milutina iz 1313 godine pod imenom Banjska (Banjica), i to kao selo na južnom dijelu Pološke kotline sa oko 200 stanovnika. U istoj se povelji govori i o Gostivarskom manastiru.
Gostivar se kao selo spominje i za vladavine Cara Dušana i to pod imenom Belika, to je tada bilo ime i rijeke Vardar.
U 14. st. Gostivar je podpao pod vlast Otomanskog carstva.
Prvi poznati beg Gostivara bio je albanac Kara Mustafa Paša (Kemankeš), veliki vezir Otomanskog carstva od 1638 do 1644, za vrijeme vladanja ludog sultana Ibrahima.
Nakon njegove nasilne smrti, kad je u Carigradu ubijen, u Gostivar se doseljava njegov sin Ebu Bekir kao veliki bogataš iz velike prijestolnice. Bekir gradi džamiju, a 1688 do nje medresu (vjerska škola) sa bibliotekom.
Ebu Bekirovu džamiju srušio je njegov stric Ismail Aga da na istom mjestu izgradi ljepšu i veću, do nje je izradio i Saat kulu (toranj sa satom), zato se njegova džamija zove Saat džamija. (rekonstruirana je 1920 i 1944)
U prvoj polovini 19. st. Pološku kotlinu i Tetovo posjetio je austrijski geolog i putopisac Ami Boué. On je zapisao da se pored Tetova nalazi veliko selo Gostivar.
No već 1874 godine, Gostivar je gradić, sa sajmenim danom (svaki utorak) koji ima 400 kuća sa 2 000 stanovnika.
Na kraju stoljeća se broj stanovnika popeo na 3 500.
Rastu naselja doprinjelo je i to što je postao upravno središte otomanske kaze Gostivar.
Nakon balkanskih ratova Gostivar se našao kao i ostala Makedonija u Kraljevini Srbiji.
Nakon Prvog svjetskog rata u sastavu je Kraljevine SHS te kasnije Jugoslavije
Privreda
urediTradicionalno Gostivar je bio zanatsko trgovački grad za svoju poljoprivrednu okolicu.
Danas u Gostivaru rade ove veće tvornice i pogoni: Tvornica vatrostalnih materijala Silika (1958 ), Mermeri (1956), tvornice tekstila Dekon (1948) i Goteks (od 1958), Mesna industrija Gorni Polog (1960), Žito Šar i Hidrocentrala Mavrovo (od 1957).
Značajan prihod od nekih 500 000 eura donose brojni ljetni posjetioci Gostivara i okolnih sela, po nekim podatcima ima ih čak 20 000 (to su ljudi porijeklom iz Gostivara i okolice, a koji danas žive i rade u inozemstvu).
Turizam
urediNedaleko od Gostivara, na putu za Kičevo i Ohrid, nalazi se selo Vrutok pored kojeg se nalazi izvor najveće makedonske rijeke Vardar.
Pored Gostivara na nekih 26 km nalazi se Nacionalni park Mavrovo na planini Bistra u čijem je sklopu jedno od najboljih skijališta u Makedoniji Zare Lazarevski.
Kako Gostivar leži na obroncima Šarplaninskog masiva planinarima je ishodišna točka za penjanje i izlete na obližnje planine Korab (2764 m) i Bistru (2 163 m).
Stanovništvo
urediGostivar ima multietničko stanovništvo, tako da se kao službeni jezici koriste makedonski, albanski i turski jezik.
Po posljednjem popisu stanovništa Gostivar je imao 35 847 stanovnika[1], a njihov sastav bio je slijedeći:
| Broj | Postotak | |
| Ukupno | 35.847 | 100% |
| Albanci | 16.890 | 47,12% |
| Makedonci | 11.885 | 33,15% |
| Turci | 4.559 | 12,72% |
| Romi | 1.899 | 5,30% |
| Srbi | 146 | 0,40% |
| Bošnjaci | 34 | 0,09% |
| Vlasi | 15 | 0,04% |
| ostali | 419 | 1,18% |
