1326
(Preusmjereno sa stranice 1326.)
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1290-e |
1300-e |
1310-e |
1320-e
| 1330-e
| 1340-e
| 1350-e
| >
<< |
< |
1322. |
1323. |
1324. |
1325. |
1326.
| 1327.
| 1328.
| 1329.
| 1330.
| >
| >>
| Gregorijanski | 1326. (MCCCXXVI) |
| Ab urbe condita | 2079. |
| Islamski | 726–727. |
| Iranski | 704–705. |
| Hebrejski | 5086–5087. |
| Bizantski | 6834–6835. |
| Koptski | 1042–1043. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1381–1382. |
| • Shaka Samvat | 1248–1249. |
| • Kali Yuga | 4427–4428. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 3962–3963. |
| • 60 godina | Yang Vatra Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11326. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1326 (MCCCXXVI) bila je redovna godina koja počinje u srijedu julijanskog kalendara (1. januar/siječanj).
- 7. 1. - Ulmski ugovor: Friedrich Lijepi bi upravljao Svetim rimskim carstvom kao kralj Rimljana, a Ludwig IV bi bio krunisan za svetog rimskog cara u Italiji. Ali kada mu brat Leopold umre krajem februara, Friedrich se povlači iz Nemačke i vraća u Austriju i Štajersku (do smrti 1330).
- 10. 2. - 11. 3. - Upad u Brandenburg: poljske i litavske snage invadiraju Markgrofoviju Brandenburg, uz papino odobrenje u sklopu njegovog sukoba sa carem Ludwigom. Odnose dosta plena i zarobljenika. Teutonski viteški red zasada održava primirje sa Poljskom, pod papinim pritiskom, ali uskoro ipak dolazi do Poljsko-teutonskog rata (do 1332).
- ožujak - Papa imenuje Ladislava de Kobola za zagrebačkog biskupa (do 1343), "mjesto nehajnoga Jakova"[1],
- 25. 3. - Povelja Stefana Dečanskog potvrđuje trgovačke povlastice Dubrovčanima. Prvi put se pominje Đuraš Ilijić, predak Crnojevića. Vojvoda Mladen, gospodar Trebinja i Dračevice, poslednji put se pominje u jednoj povelji (kada umre, naslediće ga sin Branko, po kome su nazvani Brankovići).[2]
- 26. 3. - Sklopljen je mir između Dubrovnika i srpskog kralja Stefana. Dubrovčani se nakon ovoga svete Branivojevićima koji su napadali njihove oblasti - Mihajlo je poginuo u borbi, Brajko je umro od gladi u kavezu a Branoje je osuđen na smrt i pogubljen u Kotoru, nakon dubrovačkog mita.[3]
- Dubrovčani i Bosna su podelili posede Branivojevića: Stjepan Kotromanić je dobio donju dolinu Neretve, predeo oko ušća i Krajinu, tj. kraj odatle do Cetine. Dubrovčani su uzeli Ston sa poluostrvom, zatim vode pregovore sa srpskim kraljem za legalizaciju poseda.[4]
- Stjepan Kotromanić je učestvovao u ratu protiv Branivojevića,[5] do ove godine je osvojio čitav Hum,[6] od ove godine se i naziva gospodarem Huma i knezom Huma.[7] Zavladao je i Imotskim, Klekom, Glamočem itd.
.jpg)
- 6. 4. - Orhanove Osmanlije zauzele Prusu, sada Bursu nakon višegodišnje opsade - njihovo je sedište do 1363. Orhanov otac Osman I, osnivač dinastije, umro je negde u ovo vreme (ili još pre dve godine).
- april - Mladi kralj Dušan, Stefanov sin, pregovarao je sa Dubrovnikom, spasao je Brajkovu udovicu Voisavu, kćerku vojvode Vojina.[5]
- april - Corbeilski ugovor: obnavljanje Auld Alliance između Francuske i Škotske
- 19. 4. - Flamanska pobuna: ratifikovan je mirovni sporazum - pobuna ponovo nakratko izbija 1328.
- proleće - U Srbiju je došlo jedno poslanstvo starijeg cara Andronika II, zvanično zbog udovice Jovana Paleologa, u stvari radi pregovora pred predstojeći građanski rat u Vizantiji.[8] Učesnik poslanstva je bio Nićifor Grigora, beleži da Srbi "igraju u kolu i pevaju tužne pesme u slavu svojih junaka, ali bez pratnje bilo kakvog instrumenta".[9]
- jun - Danski kralj Christoffer II je zbačen u pobuni magnata, uz pomoć Gerharda III, grofa Holstein-Rendsburga. Za kralja je postavljen maloletni Valdemar III, kome je Gerhard ujak i regent. Christoffer se vraća 1329. usled sve većeg haosa u zemlji ali Gerhard ostaje stvarni vladar do smrti 1340.
- 3. 6. - Novgorodski sporazum: nakon višedecenijskih čarki, delimitiran je uticaj Norveške i Novgoroda među Laponcima u Finmarku.
- jun - Aragonsko osvajanje Sardinije: aragonske snage su porazile pizanske, faktički je ostvarena Kraljevina Sardinija (i Korzika), papina kreacija iz 1297, na jugu, istoku i severu otoka (Korzika nikada nije osvojena pa je kasnije izostavljena iz titule).
- 15. 7. - Kralj Karlo I. Robert daje nalog slavonskom banu Mihaljeviću da se zagrebačkoj biskupiji vrate oteta imanja i da građani plaćaju crkvenu desetinu.[1]
- 1. 8. - Umro Vartislav IV., vojvoda Pomeranije. Novi danski moćnik Gerhard priznaje njegove maloletne sinove kao naslednike, kao i nasledstvo Rugenske kneževine. Međutim, izgnani danski kralj je daje u leno Meklenburgu. Krajem leta počinje Rat za rugensko nasledstvo (do 1328, nove borbe 1342-43. i 1351, pitanje rešeno 1355).
- kolovoz - Pošto se izmirio s kraljem, knez Ivan Babonić postaje magistar kraljičinih tovarnika (do 1333).[1]
- 27. 8. - Isabella Francuska dogovara sa Vilimom I, grofom Hainauta, zbacivanje svog supruga, engleskog kralja Edwarda II. Zaručila je svog sina Edwarda Vilimovom kćerkom Filipom (vladarski par 1328-1369). Od miraza sakuplja plaćeničku vojsku.
- ljeto - Slavonski ban Mikac Mihaljević je upadao u Hrvatsku.[10] protiv kneza Nelipića i njegovih rođaka Kurjakovića, u savezu sa bribirskim knezovima i Bosancima - osvojio je tvrđavu Unac, primljen je i u Zadru, ali se na kraju poražen vraća na sever, ostavivši nešto vojske u Bihaću.[11]
- Hrvatska-Dalmacija ostaje tako faktički u rukama kneza Nelipića, Mlečana (protekcija Šibenika i Trogira) i Bosanaca.
- Kotromanić nakon Huma u ovo vrijeme "grabi župe i kotare" u hrvatskom "Zagorju", redom: Imota, Dumno/Duvno, Hlivno s gradom Bistričkim, Dlamoč/Glamoč. Oblast Krajina (stara Neretva) od r. Neretve do Cetine kod Omiša - Krajina s Imotom je priključena Humu. Dumno, Hlivno i Dlamoč postaju zasebna oblast Završje ili Zapadne strane.[12]
- 3. 9. - Mletačka općina upozorava krčkog kneza Fridrika da se više ne pridružuje banu Mikcu Mihaljeviću.[13]
- 24. 9. - Isabella Francuska i njen ljubavnik Roger Mortimer započinju invaziju Engleske, protiv Edwarda II i starijeg i mlađeg Despensera. Uglavnom ih dočekuju dobrodošlicom, u Londonu izbija pobuna 2. 10..
- 26. 9. - Nadbiskup Kelna je naredio inkvizitorsko suđenje Meister Eckhartu - neke njegove izjave će biti osuđene kao heretičke 1329, nakon njegove smrti.
- oktobar - Andronik III se ženi Anom Savojskom.
- 26. 10. - Bristol je zauzet nakon opsade, Hugh Despenser stariji je zarobljen i sutradan pogubljen.
- novembar - Ibn Batutina putovanja: nakon proleća u Egiptu i leta u Siriji, obavio je hadžiluk u Meki. Ne vraća se kući, već odlazi u pravcu mongolskog Irana.
- 16. 11. - Edward II i Hugh Despenser mlađi su uhvaćeni u Walesu. Despenser je brutalno pogubljen 24-tog a Edward je umro sledećeg septembra, moguće ubijen.
- 20. 12. - Umro je Petar, mitropolit kijevski, sa sedištem u Moskvi od prošle godine (kanonizovan 1339). U toku je gradnja Uspenske saborne crkve u Kremlju, Petru se pripisuje i utemeljenje Visokopetrovskog manastira u moskovskom Belom gorodu.
- Prvi put se pominju:
- Dubrovnik i Stjepan Kotromanić su postigli (trgovački) sporazum. Ban prima poklone umesto desetine od sve dubrovačke robe koja prolazi.[14]
- Kotor ima apoteku - apotekar Albergetus iz Venecije.
- Od ove godine nastaje mirniji period vladavine ugarskog kralja Karla Roberta. Donesen je statut Vitezova sv. Jurja, njih 50 kralj okuplja jednom mjesečno.[15]
- Guverner Soluna Jovan Paleolog se pobunio protiv strica Andronika II, uz pomoć svog zeta Stefana Dečanskog, s kojim pljačka do Sera - potkupljen je titulom kesara, prekida revolt ali ubrzo umire u Skoplju.
- Walter de Milemete piše za engleskog princa Edwarda traktat De nobilitatibus, sapientiis, et prudentiis regum - među slikama opsadnih mašina je prikazan i pot-de-fer, vrsta primitivnog topa, što je možda prvi prikaz vatrenog oružja. Firentinska sinjorija iste godine naručuje canones de mettallo.
- Papin dekretal Super illius specula preti ekskomunikacijom onima koji se bave magijom.
- 1325-26 - Umro je Kebek, han Čagatajskog kanata, nasleđuje ga brat Ilžigdej (do 1329).
- 5. 3. - Ludovik I. Veliki, kralj ugarsko-hrvatski i poljski († 1382)
- 29. 6. - Murat I, osmanski sultan († 1389)
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Klaić, 49
- ↑ Sveta loza Brankovića. rastko.rs
- ↑ Potiskivanje Bugara kao srpskih takmaca. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. I, 500
- ↑ 5,0 5,1 Veliki župan Nikola Altomanović. rastko.rs
- ↑ Vladimir Ćorović: Bosna i Hercegovina (1925). rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. I, 499
- ↑ Sveta loza Stefana Nemanje. rastko.rs
- ↑ Усмена књижевност у време барока (до 1774). rastko.rs
- ↑ Kotromanicić. rastko.rs
- ↑ Klaić, 49-50
- ↑ Klaić, 50
- ↑ Klaić, 51
- ↑ Ćorović, Хисторија Босне, str. 137, (PDF) rastko.rs
- ↑ Klaić, 69
- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)
