Bitka kod Foinike
Bitka kod Foinike bila je bitka u 230. god. pne između snaga Epirske lige i Ilirske (Ardijejske) kraljevine u vrijeme vladavine kraljice Teute.[1]
Nakon što je nakon Agronove smrti postala kraljica, Teuta je na Peloponez poslala mornaricu u piratski napad. Iliri su se u povratku zaustavili kod Foinike u namjeri da opljačkaju i ovaj epirski grad koji je bio najbogatije mjesto u Epiru i središte trgovine sa Italijom. U gradu se nalazio najamnički galski garnizon od 800 vojnika. Neki izvori navode da su se Kelti predali i da im je za tu uslugu plaćeno. Epirska liga je poslala armiju da povrati grad. Zauzeli su pozicije na rijeci pored grada.
Istovremeno, oko 5000 Ilira pod vodstvom Skerdileda stigli su u Epir iz južne Ilirije i razmjestili se na prostoru oko Antigonije. Epirani su razdvojili vojsku i jedan manji dio poslali u zaštitu Antigonije, dok je veći dio ostao kod Foinike. Vidjevši epirsku armiju podijeljenu Iliri u Foiniki napuštaju grad i sa druge strane rijeke se organizuju za borbu, koja je počela narednog dana. Grčke snage su doživjele poraz sa velikim brojem mrtvih i ranjenih. Preostali su pobjegli prema Atintaniji.
Epirani su zatražili pomoć od Etolske i Ahajska lige, koji su godinu dana ranije bili poraženi u bitki kod Mediona. Obe lige poslale su kombinovanu armiju, koja je stigla kod Helikranuma, u blizini današnje Janine.[2]
Iliri iz Foinike i oni oko Antigonije pod Skerdilaidom spojili su snage kod Helikranuma, u srcu Epira, i počeli pripreme za borbu protiv novih grčkih snaga. Međutim, pred početak bitke, dobili su poziv od Teute za povratak u Iliriju, jer se jedno pleme odmetnulo i priključilo Dardancima prilikom njihovog upada na teritoriju Ardijejskog kraljevstva.[3] Prije povratka iz Epira, Iliri su su u kratkom roku opljačkali epirsku obalu, sklopili primirje sa Epiranima i povukli se morskim putem, dok se pješadija pod vodstvom Skerdilaide vratila kopnenim putem.[4]
Nakon bitke plašeći se eventualnog povratka ilirskih snaga, Epirani su znali da grčki savezi (lige) ne mogu da ih zaštite. Epirska liga i Akarnania poslali su Teuti ambasadore i ušli u savez sa Ilirima protiv Etolske i Ahajske lige.
Foinika je bila glavno središte trgovine sa Apeninskim poluostrvom. Ilirsko miješanje u tu trgovinu, po prvi put će dovesti Rimljane na kopno Balkana.[1] Za vrijeme okupacije Foinike, Iliri su povremeno napadali italijanske trgovačke brodove. Rimski Senat poslao je izaslanstvo Teuti. Jedan od izaslanika uvrijedio je kraljicu, koja je naredila da se pogubi pri povratku.
- Gruen, Erich S. (1986). The Hellenistic World and the Coming of Rome, Volume 1. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-05737-6.
- Ormerod, Henry Arderne (1997). Piracy in the Ancient World: An Essay in Mediterranean History. Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5505-5.
- Sakellariou, M. V. (1997). Epirus, 4000 Years of Greek History and Civilization. Athens, Greece: Ekdotikē Athēnōn. ISBN 960-213-371-6.
- Wilkes, John (1995). The Illyrians. Oxford, United Kingdom: Blackwell Publishers Limited. ISBN 0-631-19807-5.
- ↑ 1,0 1,1 John Wilkes - Iliri; Laus, Split 2001
- ↑ „N.G.L. Hammond, F.W Wallbank - A HISTORY OF MACEDONIA”. Oxford university press, 2001. Pristupljeno 9. 2. 2016.
- ↑ „Zef Mirdita - Dardanci i Dardanija u antici”. Hrvatski institut za povijest, Zagreb, 2015. Pristupljeno 9. 2. 2018.
- ↑ „Salmedin-Mesihovic-ORBIS-ROMANVS-Udzbenik za historiju klasicne rimske civilizacije -Prvi ilirski rat, s.346 - Drugi ilirski rat, s. 350”. 30, Sarajevo, 2015.. Pristupljeno 9. 2. 2018.