Oktavija Mlađa
Oktavija Mlađa (Octavia Minor, 69 - 11. pne.), također poznata jednostavno kao Oktavija (Octavia) bila je rimska plemkinja, poznata kao sestra prvog cara Augusta (u mladosti poznat kao Oktavijan), polusestra Oktavije Starije, te četvrta supruga Marka Antonija. Također je bila punica cara Tiberija, prabaka cara Kaligule i carice Agripine Mlađe, baka po majci cara Klaudija i čukunbaka cara Nerona.
Oktavija se smatra jednom od najznamenitijih žena rimske historije, s obzirom da su je suvremenici cijenili po neobičnoj odanosti svojoj porodici, plemenitosti i čovječnosti, kao i po tome što je bila oličenje tradicionalnih rimskih vrlina.
Oktavija se rodila u Noli kao kćer Gaja Oktavija i njegove druge supruge Acije Cezonije Balbe. Godine 59. pne., kada je imala deset godina, otac joj je umro na putu za Italiju. Majka joj se preudala za Lucija Marcija Filipa koji je nju i Oktavijana odgajao kao vlastitu djecu.
Očuh joj je godine 54. pne. utanačio brak za Gaja Klaudija Marcela Mlađeg, političara koji je godine 50. pne. služio kao rimski konzul. Iste te godine je, pak, njen pratetak Julije Cezar nastojao ishoditi razvod, u pokušaju da utanači njen brak s Pompejom i tako pokuša konsolidirati Prvi trijumvirat. Pompej je, međutim, odbio taj prijedlog te se umjesto toga oženio za Korneliju Metelu, a što je bitno doprinijelo raskolu između dvojice političara, a kasnije i izbijanju građanskog rata.
Kada je rat izbio godine 49. pne., Marcel Mlađi je već bio etabliran kao Cezarov protivnik, ali je odbio zajedno sa Pompejevim pristašama napustiti Italiju. To je bilo dovoljno da dobije Cezarovo pomilovanje, a kasnije ishodi pomilovanje za članove svoje porodice koji su se borili u redovima Pompejeve vojske. U međuvremenu je Oktavija Marcelu rodila troje djece: kćeri Klaudiju Marcelu Stariju i Klaudiju Marcelu Mlađu te sina Marka Klaudija Marcela. Marcel je, pak, umro u maju 40. pne.
Nedugo nakon toga je umrla Fulvija, supruga Marka Antonija, jednog od glavnih cezarovskih političara. Mladi Oktavijan je u tome vidio priliku da brakom cementira Drugi trijumvirat. Oktavija se udala za Antonija u oktobru, ali je za brak bila potrebna posebna dozvola Senata, s obzirom da je još uvijek nosila dijete umrlog prvog supruga. Nakon vjenčanja je Oktavija napustila Rim i otišla u Atenu odakle je Antonije upravljao istočnim provincijama. Antički izvori navode kako je bila vjerna supruga; svom novom suprugu je rodila dvije kćeri: Antoniju Stariju i Antoniju Mlađu.
Oktavija je pokušavala posredovati između muža i brata, ali nije mogla spriječiti Antonijevu ljubavnu vezu s egipatskom kraljicom Kleopatrom VII, koja je već bila proizvela dvoje djece. Godine 36. pne. je svog muža posljednji put vidjela nakon što je otišao na Istok ratovati protiv Parta. Na povratku iz rata je Antonije otišao živjeti s Kleopatrom, a s Oktavijom se razveo 32. pne. Oktavija se tada s djecom preselila iz Atene u Rim. Godine 30. pne. je Antonije nakon poraza u ratu s Oktavijanom izvršio samoubistvo, a Oktavijan joj je povjerio brigu o njegovoj djeci iz brakova s Fulvijom i Kleopatrom - Julu Antoniju, Aleksandru Heliosu, Kleopatri Seleni II i Ptolemeju Filadelfu.
Oktavija se nakon toga nije udavala, te se u potpunosti posvetila brizi o svojoj ogromnoj porodici. Oktavijan je nešto kasnije njenog sina Marcela usvojio i time učinio svojim nasljednikom. Međutim, Marcel je 23. pne. umro. Taj je događaj teško pogodio Oktaviju, koja se nakon njega manje-više povukla iz javnog života i počela stalno nositi crninu. Svom umrlom sinu je u znak sjećanja dala sagraditi biblioteku s njegovim imenom, a Oktavijan je sagradio Marcelov teatar. Sinu joj je počast odao i znameniti pjesnik Vergilije spomenuvši njegovo ime u znamenitom epu Eneida. Kada je Oktavija prvi put slušala taj ep, onesvijestila se čuvši sinovljevo ime. Nakon što su je s teškom mukom osvijestili, pjesnika je nagradila s 10.000 sestercija.
Umrla je između 11. i 9. pne. Njen pogreb je bio javan, a August joj je održao posmrtno slovo. Sahranjena je u Augustovom mauzoleju.
| 4. Gaius Octavius (magistrat) | ||||||||||||||||
| 2. Gaius Octavius | ||||||||||||||||
| 1. Oktavija Mlađa | ||||||||||||||||
| 12. Marcus Atius Balbus | ||||||||||||||||
| 6. Marcus Atius | ||||||||||||||||
| 26. Sextus Pompeius | ||||||||||||||||
| 13. Pompeia (sestra Pompeja Strabona) | ||||||||||||||||
| 27. Lucilia | ||||||||||||||||
| 3. Atia Balba Caesonia | ||||||||||||||||
| 28. Gaius Julius Caesar II | ||||||||||||||||
| 14. Gaius Julius Caesar (prokonzul Azije 90-ih pne.) | ||||||||||||||||
| 29. Marcia | ||||||||||||||||
| 7. Julia Caesaris (sestra Julija Cezara) | ||||||||||||||||
| 30. Lucius Aurelius Cotta | ||||||||||||||||
| 15. Aurelia Cotta | ||||||||||||||||
| 31. Rutilia | ||||||||||||||||
Lik Oktavije se često pojavljuje u književnim djelima i filmovima s radnjom smještenom u Rim u posljednjim decenijama Republike. Od svih tih ostvarenja je danas najpoznatija TV-serija Stari Rim, gdje se Oktavija pojavljuje kao Oktavija od Julijevaca. Taj lik, koji je tumačila irska glumica Kerry Condon, samo je djelomično temeljen na historijskim podacima, dok u većem dijelu predstavlja proizvod fikcije.
- Octavia entry in historical sourcebook by Mahlon H. Smith
- Livius.org: Octavia Minor Arhivirano 2013-09-28 na Wayback Machine-u
