Poglavnik

rečnik Fausta Vrančića

Reč poglavnik je varijanta reči poglavar ili poglavica.

U istoriji se, do uspostave ustaškog pokreta i NDH retko upotrebljavala. Tada je dobila značenje koje se ne nadovezuje ni na kakvu hrvatsku pravnu ili političku tradiciju.

Hrvatski enciklopedijski rječnik navodi:

1. rijetko, zauzeto značenje: poglavica, glavar.
2. povijesno: naslov vođe ustaškog pokreta u NDH.

Prvi spomen te reči nalazi se u rečniku Fausta Vrančića gde se navodi kao istoznačnica latinske reči "princeps". U istoriji se, do uspostave ustaškog pokreta i NDH retko upotrebljavala. Tada je dobila značenje koje se ne nadovezuje ni na kakvu hrvatsku pravnu ili političku tradiciju.

Ante Pavelić nazvan je poglavnikom kada je osnovao ustašku organizaciju u emigraciji u Italiji. To je bila paramilitarna organizacija koja je morala negovati vojničku disciplinu i poslušnost vođi. Prilikom osnivanja NDH, već u proglasu Slavka Kvaternika 10. aprila 1941, isti se naslov na njega primjenjivao u značenju „vođa“, tj. harizmatični lider totalitarne države, po ugledu na Hitlerovu titulu firer (nem. Führer) i Musolinijevu titulu duče (ital. Duce).

Nikada nije ustavom ili nekim zakonom definisana njegova uloga. Samostalno je potpisivao zakonske uredbe, imenovao vladu i držao u rukama sve konce vlasti (odnosno onoliko, koliko su mu Italijani i Nemci dozvoljavali) do samog kraja NDH.