Imnɣi Amaḍlan Wis Sin

Zɣ Wikipedia
Aller à la navigation Aller à la recherche

Imnɣi Amaḍlan Wis Sin iga yan ɣ igitn mqqurnin n umzruy n ufgan, d imnɣi da akkʷ gis issngin idammn, izri gr usggʷas 1939 d 1945 ɣ tmnẓawt nna illan, kcmnt gis 61 n tamttiwin d uggar n 100 id mlyun n imknasn ad gis yutfn, ifl 60 id mlyun n imttiyn, imnɣi ad issmdi snat tgrummawin n imkkaṛaḍn: iwunak n inmmulliyn d iwunak n umrnu.

Imnɣi Amaḍlan wis sin (GIF)

Timntal d tmitar zwarnin

[ssnfl | Snfl asagm]

Aslak n Lalman i Bulunya ɣ taylgi n wass amzwaru n Cutambir 1939 istfal s ma igan amaddud assnti n imnɣi amaḍlan wis sin, mqqar hati zwarn yad Lalman ad rarn Nnmsa ɣ 1938 d Murabya ɣ Mars 1939 bla tammara.

Iɣ yad issnti imiɣ ad ɣ 1939 ha nn taẓit tzwur t inn s mnnaw isggʷasn, sɣ kiɣ imda imnɣi amaḍlan amzwaru, ɣamant tuggt n tmizar s taẓẓit n wanɣa d uɣujju. Zun d Lalman da idɣɣrn ikmrbbi n Birsay mnnawt ttwal, kiɣ daɣ ssntin ad alskrn tasrdast nnsn, ssimɣurn "aẓyar aduran" nnsn, ɣ wakud ann nit ad mln ijabbuniyn tibukt nnsn ad sdurrin Mandcuri, Ṭṭalyan kkan f Yityubya d Walbanya. Bla tattut n tassast n 1929 da isfkn tadamsa n gigan d timizar.

Tizwiri

[ssnfl | Snfl asagm]

Lliɣ slkn Lalman tamazirt n Bulunya, Fransa d Tgldit imunn rad ɣrn i imnɣi mgal as, Idwasn n Rrayx wis kṛaḍ rad azɣn Bljiga d Luksmburg d Hulanḍa, ttyawslakn ɣ sin imalasn ka, Lalman rad akkʷ thrbl Fransa, ɣ mad as ismn "Blitzkreig" (Imnɣi n yiḍiṛ), illa f Umarical Bitan n Fransa ad isini ikmrbbi n ufruccu n imnɣi, awank ad ittyawbḍa s sin, tagldit imunn rad nn taf agayyu nns lax s nttat mnid n isrdasn n umrnu.

Imdrawn

[ssnfl | Snfl asagm]

Yat ṣḍiṣt tmrawin n tmizar ad idran ɣ imnɣi ad, bḍan s snin ifnatn:

• Bulunya d Fansa d Tgldit imunn d tmnukda nns (Uṣṭṛalya, Kanaḍa, Ziland Tamaynut, Tafriqt n yiffus...) dran sɣ lguṛ n inmmulliyn, Nnurwij d Danmark kcmn ɣ Brir n 1940, fad ilmma ad kcmnt Bljiga d Hulanḍa d Luksmburg, Mirikan d mnnaw tmizar n Tmirikt tanammast rad drunt dɣ nttni dffir wazzaɣ n Birl Harbur, Ccinwa tlla yadda ɣ imnɣi d Jjabun sɣ 1937.

• Mnid asn illa lguṛ n umrnu llan gis Lalman d Jjabbun d Ṭṭalyan, yan ugamma amkṛaḍ ittṛcmn gratsn ɣ usggʷas n 1940. Amajaṛ d Rumanya munn ditsn.

• Tamunt Tasufyatit tssnti imnɣi sɣ tsga n Lalman acku f turfa talmanu-sufyatit is ka ɣ wass n 22 Yunyu n 1941 rad iskr Rrayx wis kṛaḍ tamhlt n Barbarussa, ɣaylli isrgn i Yisufyatiyn ad nngdmn s tsga n inmmuliyn.

Tayafut

[ssnfl | Snfl asagm]

Lguṛ n yinmmulliyn ad inran Imnɣi amaḍlan wis sin, sɣ wayyur n Mars 1945, inmmulliyn drrmn s wakal n Rrayx wis kṛaḍ, assf n 2 May, imknasn n isubyatiyn rad slkn tiɣrmt n Birlin, Adulf Hitlir amsmussu amzwaru n imiɣ rad isti ad inɣ ixf nns, ɣ uccbaṛ nns, ifl tamlda i imawasn nns ad ṛcmn mayna n Lalman ɣ 8 May 1945, ɣ Jjabbun amnkud Hiruhitu yugi ad ifk mayna nns mnid Mirikan, Imirikaniyn rad gis armn snat id ccrcma tiblkimin ɣ Hirucima d Nakazaki ɣ 6 Ɣuct 1945, amnkud Ajabbuni rad iknu ɣ wis sin Cutambir.

Afa n Yalṭa 1945, tawlaft ad illa gis Tcircil d Ruzflt d Stalin.

Anraw n Bṛiṭanya d Fransa d Mirikan d Ccinwa d Tamunt Tasubyatit yiwi d annstm n Rrayx wis kṛaḍ d tḍuṛi n tmnukda tajabbunt d umddu n tmnukda n Ṭṭalyan. Ɣ Brayr 1945, rad tili tinawt n Yalṭa da ibḍan lalman s kkuẓt tsgiwin, tin Nngliz d tin Fransa d tin Mirikan d tin Rusya.

Tisuɣal

[ssnfl | Snfl asagm]