Gaboni

République Gabonaise


Flamuri	Stema

Moto Kombëtare:

Të dhëna tabelare

Gjuha zyrtare	frëngjishtja
Kryeqyteti	Libreville
Sistemi	Republik
President	Ali Bongo Ondimba
Kryeministër	Paul Biyoghé Mba
Sipërfaqja - ujore	267,667 km² - ( 74 -ta ) % - ( -ta )
Popullsia Dendësia	1,155,749 (1995) - (148 -ta) 4.6 b. / km²
Monedha	Franga CFA
Zona kohore	UTC + 01:00
Pavarësia nga Franca	17 Gusht 1960 - (shpallur)
Në OKB nga	14 Dhjetor 1955
Himni kombëtar	La Concorde
Kodi i internetit TLD	`.ga`
Prefiksi telefonik	+`241`

redaktoni

Gaboni ndodhet në pjesën perendimore të Afrkës dhe në pjesen perendimore të vendit ka dalje në Oqeanin Atlantik. Gaboni në veri kufizohet me Kamerunin, në lindje e jug me Republikë e Kongos pastaj në perendim pason dalja në Oqeanin Atlantik deri në veri ku kufizohet me Guinejën Ekuatoriale.

Historia

Artikulli kryesor Historia e Gabonit

Politika

Artikulli kryesor Sistemi shtetëror

Sipas kushtetutes se vendit nga 28 marsi 1991 Gaboni është nje republik presidiale me nje sistem shumepartiak. Presidenti është krehu i shtetit dhe komandanti suprem i forcave te armatosura te vendit.Ai/Ajo votohet nga populli per 7 vite dhe pas nje ndryshimi te kushtetutes ne vitin 2003 rizgjedhja e tij/saj nuk është e kufizuar. Organi ekzekutiv është qeveria nën kryesimin e kryeministrit, i cili emrohet nga presidenti. Presidenti e ushtron sebashku me kryeministrin dhe kabinetin qeveritar, te cilet i pergjigjen presidentit, pushtetin ekzekutiv. Pushteti legjislativ qendron tek parlamenti, i cili perbehet nga dy dhoma legjislative; Senati me 91 antar, i cili votohet nga keshillet regjionale dhe komunale per 6 vite. Kuvendi Nacional ka 120 deputet dhe votohet me nje mandat 5 vjeqar. Sistemi juridik perbehet nga ndikimi i se drejtes françeze, nga koha koloniale dhe se drejtes tradicionale te fiseve. Partit me ndikim te madhe:

Parti Démocratique Gabonais (PDG)
Parti Gabonais du Progrès (PGP)
Rassemblement National des Bûcherons (RNB)

Të Drejtat Njerzore

Burgjet e vendit jane te stermbushura dhe kushtet jane te mjerushme. Furnizimi me ushqim, me artikuj higjenik dhe ventilimi neper qelizat e burgut është i mangët. Sigurimi shendecor nuk eksiston fare. Ne Gabon shume femi punojne, te cilet u trafikuan nga Togo, Benini dhe Nigeria. Homoseksualiteti denohet penalisht, neqofte se shfaqet publikisht.

Politika e Jashtme

Aktualisht Gaboni perfaqesohet tek Oraganizaten e Kombeve te Bashkuara ne New York dhe ne Gjeneve nga misioni diplomatik ne Paris. Me tutje jane hapur ne vende jo-afrikane perfaqesi diplomatike ne Franca, Britani te Madhe, Itali, SHBA, Rusi, Belgjike, Brasil, Kanade, Arabia Saudike, Kina, Libanoni, Kora e Jugut dhe Japonia.

Njësitë administrative

Artikulli kryesor Njësitë administrative

Regjionet e Gabonit

Shteti ndahet ne nëntë krahina:

Nr.	Emri	Siperfaqja km²	Banoret 2005	Kryeqyteti
1	Estuaire	20.740	638.219	Libreville
2	Haut-Ogooué	36.547	143.715	Masuku (Franceville)
3	Moyen-Ogooué	18.535	58.307	Lambaréné
4	Ngounié	37.750	107.173	Mouila
5	Nyanga	21.285	54.330	Tchibanga
6	Ogooué-Ivindo	46.075	67.326	Makokou
7	Ogooué-Lolo	25.380	60.510	Koulamoutou
8	Ogooué-Maritime	22.890	134.913	Port-Gentil
9	Woleu-Ntem	38.465	134.028	Oyem
	gjithesj	267.667	1.398.521	Libreville

Gjeografia

Artikulli kryesor Gjeografia e Gabonit

Sipërfaqja e përgjithshme e Gabonit është 267,667 km² prej së cilës 10,000 km² janë ujë. Gaboni shtrihet rreth koordinatave gjeografike 1 00 ‘‘‘J’’’, 11 45 ‘‘‘L’’’.

Gaboni ka një vijë bregdetare 885 km të gjatë dhe vijë kufitare 2,551 km.

Klima në Gaboni është tropike gjithnjë mban vapë dhe lagështi.

Relievi i Gabonit është i larmishëm. Përgjatë rripit të ngushtë bregdetar ndodhen rrafshnaltat, në brendi të vendit shkëmbinj dhe në jug e lindje xhungla (savan). Pika më e ulët e relievit 0m është përgjatë oqeanit dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 1,575 metrave në malin Ibounxhi (ang.: Mont Iboundji).

Ekonomia

Artikulli kryesor Ekonomia e Gabonit

Demografia

Artikulli kryesor Demografia e Gabonit

Kultura

Artikulli kryesor Kultura e Gabonit

Lidhje të jashtme

Commons: Gaboni – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

Commons: Gaboni – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale

Qeveria :
Kryetari :
Parlamenti :
Ministria :

Gabon Arkivuar 2 maj 2006 tek Wayback Machine

Ky artikull në lidhje me gjeografinë e Afrikës është i cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar atë.