Shihni burimin për Ronald Lee

{{Infobox person
| name               = Ronald Lee
| birth_date         = {{Birth date|1934|8|12}}{{cn|date=September 2021}}
| birth_place        = [[Montreal]], [[Kanadaja]]
| death_date         = {{Death date and age|2020|1|25|1934|8|12}}
| nationality        = {{flag|Canada|name=Kanadez}}
| occupation         = Shkrimtar, gjuhëtar, aktivist
}}

'''Ronald Lee''' (12 gusht , 1934<ref name="Paola">{{Cite web|last=Paola Toninato|year=2018|title=Ronald Lee|url=https://www.romarchive.eu/en/collection/p/ronald-lee/|access-date=7 shtator 2021|website=RomArchive}}</ref><ref name="Mihaela">{{Cite journal|last=Mihaela Mudure|year=2009|title=Ronald Lee: A Canadian Roma Writer|url=https://www.diacronia.ro/ro/indexing/details/A5776/pdf|journal=European Landmarks of Identity|location=Piteşti|publisher=Editura Universităţii din Piteşti|volume=2|pages=306–312|issn=1843-1577}}</ref>{{Snd}}25 janar 2020<ref name="Acton">{{Cite web|last=Dr Thomas Acton|date=28 janar 2020|title=Ronald Lee RIP|url=https://www.travellerstimes.org.uk/news/2020/01/ronald-lee-rip|access-date=7 shtator 2021|publisher=Travellers Times}}</ref>) ishte një shkrimtar, gjuhëtar, profesor, muzikant popullor dhe aktivist [[Romët|rom]] [[Kanadaja|kanadez]].<ref>{{Cite news|last=Anne Craig|date=17 tetor 2014|title=Queen's recognizes exemplary careers with honorary degrees: Ronald Lee|work=Queen’s gazette|publisher=[[Queen's University at Kingston]]|url=https://www.queensu.ca/gazette/stories/queens-recognizes-exemplary-careers-honorary-degrees|access-date=7 shtator 2021}}</ref> Ai studioi [[Shoqëria dhe kultura rome|shoqërinë dhe kulturën rome]] dhe punoi për të nxitur dialogun ndërkulturor midis romëve dhe jo-romëve.

== Jeta e hershme dhe edukimi ==
Ronald Lee ka lindur në [[Montreali|Montreal]], [[Kanadaja|Kanada]] në vitin 1934. Babai i Lee ishte një [[Muzikanti|muzikant]] Kalderash nga [[Evropa|Evropa,]] i cili emigroi në [[Kanadaja|Kanada]], ku u martua dhe mori mbiemrin e gruas së tij Lee.

Në vitin 1939, familja e tij shkoi në [[Britania e madhe (ishull)|Britaninë e Madhe]] për një vizitë, por nuk mundi të kthehej në Kanada për disa vite për shkak të shpërthimit të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Lees përfundimisht u kthyen në Kanada në 1945.

Pas kthimit në Kanada, Lee punoi gjatë verës me xhaxhain e tij për panairet dhe parqet argëtuese. Në stinët e vjeshtës, dimrit dhe pranverës, ai ndoqi shkollën e natës në Montreal në vitet 1950 dhe 1960. Kur Lee ishte 18 vjeç, ai filloi të udhëtonte me një familje Kalderash nga Evropa dhe punoi në shtrimin e tasave të përzierjes dhe duke bërë arte të tjera farkëtarie dhe punë të çuditshme. Më vonë, ai mori kurse për gazetari dhe shkrim krijues.<ref name="magoria">{{Cite web|last=Books|first=Magoria|title=Magoria Books: A Brief Biography of Ronald Lee|url=http://magoriabooks.com/authors/ronald_lee/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20181116122509/http://magoriabooks.com/authors/ronald_lee/|archive-date=2018-11-16|access-date=20 pri 2021|website=magoriabooks.com}}</ref>

== Vitet si i rritur ==
Lee filloi të punonte me romët kanadezë si aktivist në vitin 1965, përmes ''Kris Romani'' (Asambleja e Brendshme Gjyqësore Rome). Ai u përpoq të nxiste një mirëkuptim më të mirë midis romëve dhe jo-romëve, për të luftuar paragjykimet dhe dezinformatat në gazeta dhe për të ndihmuar romët të përfaqësojnë veten e tyre. Në vitet 1970, ai u përfshi në ndihmën e refugjatëve romë nga [[Blloku Lindor]] [[Komunizmi|Komunist]] dhe ish- [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Jugosllavia]]. Ai shkoi me [[Yul Brynner]], [[Ian Hancock]] dhe John Tene në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombet e Bashkuara]] më 5 korrik 1978 për të paraqitur një peticion rom duke kërkuar statusin e OJQ-së. Kjo u dha një vit më vonë.

Nga viti 1989 deri në vitin 1990, ai ndihmoi ata që kërkonin azil, të cilët ishin persekutuar si romë në vendet e tyre të mëparshme. Në 1997, ai filloi dhe ishte një nga themeluesit e ''Komunitetit Rom dhe Qendrës së Avokimit''<ref>{{Cite web|title=蓑星真優華の末長い日記|url=http://www.rcctoronto.org/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20070927145724/http://www.rcctoronto.org/|archive-date=2007-09-27|access-date=20 pri 2021|website=www.rcctoronto.org}}</ref> (me bazë në [[Toronto]]) dhe ''Aleancës së Romëve Kanadeze Perëndimore'', në [[Vankuvër|Vankuver]], në 1998.

Ronald Lee ligjëroi një kurs për diasporën rome në Universitetin e Torontos nga viti 2003 - 2008.<ref>{{Cite web|title=Learn Romani|url=http://www.herts.ac.uk/about-us/our-structure/subsidiary-companies/uh-press/romani-studies/learn-romani.cfm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121207103034/http://www.herts.ac.uk/about-us/our-structure/subsidiary-companies/uh-press/romani-studies/learn-romani.cfm|archive-date=2012-12-07|access-date=20 pri 2021|website=www.herts.ac.uk}}</ref>

Në vitin 2014, Ronald Lee u nderua nga Queen's University, [[Kingston (Ontario)|Kingston, Ontario]], me një Doktor Nderi në Drejtësi.

== Shkrimet ==

* ''Goddamn Gypsy'' (1971), një roman i famshëm autobiografik i përkthyer në spanjisht, gjermanisht, italisht, serbisht, çekisht, rusisht dhe gjuhë të tjera. Botuar nga Tundra Books of Montreal, dhe McClelland dhe Stewart, Toronto, Kanada
* ''The Living Fire (E Zhivindi Yag)'' (2009), ripublikimi i ''Goddamn Gypsy'' (më lart) nën titullin e synuar fillimisht të autorit, nga Magoria Books në 2009.<ref>{{Cite web|last=Books|first=Magoria|title=Magoria Books|url=http://www.magoriabooks.com/books/livingfire/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20201203202959/http://www.magoriabooks.com/books/livingfire/|archive-date=2020-12-03|access-date=20 pri 2021|website=www.magoriabooks.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=The Living Fire (E Zhivindi Yag) by Ronald Lee|url=http://www.librarything.com/work/1527435/book/46988153|website=LibraryThing.com}}</ref>
* ''Learn Romani: Das-duma Rromanes'', University Of Hertfordshire Press, 2005<ref name="Ronald">{{Cite web|last=Ronald Lee|title=About Me|url=https://kopachi.com/aboutpage/|website=Kopachi.com}}{{Lidhje e vdekur}}</ref><bdi><cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGlajar,_V.Radulescu,_D.2008">[[Special:BookSources/978-0-230-61163-4|978-0-230-61163-4]]</cite></bdi>
* ''Romani Dictionary: Kalderash-English'', Magoria Books, 2010. [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/978-0-9811626-4-5|978-0-9811626-4-5]]<ref>{{Cite web|last=Books|first=Magoria|title=Romani Dictionary and Language Centre|url=http://romanidictionary.com/books/rodikalen/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20161209111402/http://romanidictionary.com/books/rodikalen/|archive-date=2016-12-09|access-date=20 pri 2021|website=romanidictionary.com}}</ref>

== Referime ==
{{reflist|2}}

== Lidhje të jashtme ==

* [http://kopachi.com/ Faqja e internetit e Ronald Lee] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220409123621/https://kopachi.com/ |date=9 prill 2022 }} me informacione dhe artikuj
* [https://web.archive.org/web/20091026170116/http://geocities.com/~patrin/righthandpath.htm Një intervistë]
[[Kategoria:Vdekje 2020]]
[[Kategoria:Lindje 1934]]
[[Kategoria:Gjuhëtarë romë]]
[[Kategoria:Aktivistë romë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë romë]]
[[Kategoria:Romë të Kanadasë]]
[[Kategoria:Kultura e komunitetit Rom]]