Beteja e Përlepit

Beteja e Përlepit
Pjesë e Luftës së Parë Ballkanike
Beteja e Përlepit më 1912 Burimi:Kartolina serbe
Data 3–5 nëntor 1912 Vendodhja Përlepi, Vilajeti i Manastirit, Perandoria Osmane; Maqedonia e Vardarit 41°20′40.00″N 21°33′10.00″E Pasoja Fitorja e serbëve
Palët pjesëmarrëse
Mbretëria e Serbisë	Perandoria Osmane
Njesitë e përfshira
Ushtria e Parë Divizioni i Moravës Divizioni i Drinës	Korpusi V
Fuqia ushtarake
132,000 burra (gjithsej)	32,000 burra
Viktimat dhe humbjet
2,000 të vrarë dhe të plagosur	300 të vrarë 900 të plagosur 152 të kapur

Beteja e Përlepit në Luftën e Parë Ballkanike u zhvillua më 3-5 nëntor 1912 kur ushtria serbe u ndesh me trupat osmane pranë qytetit të Përlepit, në Maqedoninë e Veriut të sotme. Përplasja zgjati tre ditë. Përfundimisht ushtria osmane u dërrmua dhe u detyrua të tërhiqej.

Moti i keq dhe rrugët e vështira penguan ndjekjen e osmanëve nga Ushtria e Parë pas Betejës së Kumanovës, duke e detyruar Divizionin e Moravës të lëvizë përpara Divizionit të Drinës. Më 3 nëntor, në shiun e vjeshtës, elementët e përparmë të Divizionit të Moravës hasën në zjarr nga Korpusi i 5-të i Kara Said Pashës nga pozicionet në veri të Përlepit. Kështu filloi beteja treditore për Përlepin, e cila u ndërpre atë natë dhe u ripërtëri të nesërmen në mëngjes. Kur Divizioni i Drinës mbërriti në fushën e betejës, serbët fituan një avantazh dërrmues, duke i detyruar osmanët të tërhiqeshin në jug të qytetit.

Më 5 nëntor, kur serbët u zhvendosën në jug të Përlepit, ata u vunë përsëri nën zjarrin osman nga pozicionet e përgatitura në lartësitë e rrugës për në Manastir. Bajonetat dhe granatat dore u dhanë serbëve avantazhin në luftimet trup më dorë, por ata gjithsesi kërkonin pjesën më të mirë të ditës për të detyruar osmanët të tërhiqeshin. Natyra e hapur dhe e pamëshirshme e sulmeve të këmbësorisë serbe i bëri përshtypje një vëzhguesi osman, i cili vuri në dukje: "Zhvillimi i sulmit të këmbësorisë serbe ishte po aq i hapur dhe i qartë sa ekzekutimi i një stërvitjeje kazerme. Njësitë e mëdha dhe të forta mbuluan të gjithë fushën. Të gjithë oficerët serbë u panë qartë. Ata sulmuan sikur të ishin pjesë e paradës së turqve. Ky prirje dhe rend matematikor, tjetri psherëtiu në këtë moment për shkak të mungesës së artilerisë së rëndë. Ata u vunë re për arrogancën e afrimit të hapur dhe sulmit të qartë frontal”.

Artileria e braktisur në Shkup do të kishte ndihmuar mbrojtësit osmanë në jug të Përlepit. Serbët demonstruan të njëjtën mungesë finese në sulmet e tyre të këmbësorisë që shkaktoi viktima të rënda në të gjithë luftëtarët gjatë Luftërave Ballkanike dhe do të shkaktonte shumë gjatë Luftës së Parë Botërore. Gjatë kësaj beteje, ushtria e parë serbe ishte pa praninë e gjeneralit komandues, princit të kurorës Aleksandër. I sëmurë nga ashpërsia e fushatës së ftohtë dhe të lagësht, ai mbajti kontakte telefonike me ushtrinë e tij nga shtrati i tij i sëmundjes në Shkup.

Betejat e shkurtra e të mprehta rreth Përlepit treguan se osmanët ishin ende të aftë të kundërshtonin marshimin serb nëpër Maqedoni. Edhe pas braktisjes së qytetit të Përlepit, Korpusi i 5-të osman luftoi me kokëfortësi në jug të qytetit. Madhësia dhe entuziazmi i serbëve i mundi osmanët, por me një kosto. Osmanët pësuan rreth 300 të vrarë dhe 900 të plagosur dhe 152 u zunë robër; serbët patën humbje prej rreth 2000 të vdekur dhe të plagosur. Rruga në jugperëndim për në Bitola tani ishte e hapur për serbët.

Referime

Hall, Richard C. (2000). The Balkan Wars 1912-1913: Prelude to the First World War (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 15 mars 2012. Marrë më 5 gusht 2012.