Shekullarizmi
Shekullarizmi (i hasur dhe si sekularizmi apo laicizmi) është parimi i ndarjes së institucioneve qeveritare dhe personave të mandatuar politikë për të përfaqësuar shtetin nga institucionet fetare dhe personalitetet fetare (arritja e kësaj është quajtur shekullaritet). Një manifestim i shekullarizmit pohon të drejtën për të qenë i lirë nga sundimi dhe mësimet fetare ose, në një shtet që është shpallur neutral për çështjet e besimit, nga vendosja nga qeveria fetare ose praktikat fetare mbi popullin e saj. Një manifestim tjetër i shekullarizmit është pikëpamja se aktivitetet dhe vendimet publike, veçanërisht ato politike, duhet të mos ndikohen nga besimet ose praktikat fetare.[1]
Shekullarizmi buron nga pikëpamjet intelektuale të filozofëve grekë dhe romakë si Epikuri dhe Mark Aureli; nga mendimtarët iluministë si John Locke, Denis Diderot, Voltaire, Baruch Spinoza, James Madison, Thomas Jefferson dhe Thomas Paine; dhe nga mendimtarët e lirë dhe ateistë të tillë si Robert Ingersoll, Bertrand Russell dhe Christopher Hitchens.
Qëllimet dhe argumentet në mbështetje të shekullarizmit ndryshojnë shumë. [2] Në shekullarizmin evropian, është argumentuar se shekullarizmi është një lëvizje drejt modernizimit dhe larg vlerave tradicionale fetare (të njohura edhe si shekullarizimi). Ky lloj i shekularizmit, në një nivel shoqëror ose filozofik, ka ndodhur shpesh duke ruajtur një kishë zyrtare shtetërore ose mbështetje tjetër shtetërore të fesë. Në Shtetet e Bashkuara, disa argumentojnë se shekullarizmi shtetëror ka shërbyer në një masë më të madhe për të mbrojtur fenë dhe fetë nga ndërhyrjet qeveritare, ndërkohë që laicizmi në një nivel shoqëror është më pak i përhapur.[3] [4]
Profesori italian i së drejtës Alberico Gentili (1552-1608) ka qenë i pari që ndau shekullarizmin nga ligji i kanonik dhe teologjia katolike romake. Termi "shekullarizmi" është përdorur më parë nga shkrimtari britanik George Jacob Holyoake në vitin 1851.[5]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Heiner Boberski, Josef Bruckmoser: Weltmacht oder Auslaufmodell: Religionen im 21. Jahrhundert. Tyrolia, Innsbruck, Wien 2013, ISBN 978-3-7022-3239-9.
- Hermann Lübbe: Säkularisierung. Geschichte eines ideenpolitischen Begriffs. Karl Alber, Freiburg im Breisgau / München 1965; 2. Auflage mit neuem Vorwort 1975, ISBN 3-495-47119-7.
- Susan Jacoby: Freethinkers. A History of American Secularism. Metropolitan Books, Newe York, NY 2004, ISBN 0-8050-7442-2.
- Pascal Boyer: Religion Explained: The Evolutionary Origins of Religious Thought, 2002, ISBN 0-465-00696-5.
- David Nash: Secularism, Art and Freedom. London: Continuum International, 1992. ISBN 0-7185-1417-3 (publiziert von Continuum, 1994: ISBN 0-7185-2084-X.)
- Edward Royle: Victorian Infidels: the origins of the British Secularist Movement, 1791–1866, Manchester: Manchester University Press, 1974. ISBN 0-7190-0557-4.[6]
- Edward Royle: Radicals, Secularists and Republicans: popular freethought in Britain, 1866–1915, Manchester: Manchester University Press, 1980, ISBN 0-7190-0783-6.
- Hans Joas, Klaus Wiegandt (Hrsg): Säkularisierung und die Weltreligionen. 2. Auflage, Fischer-TB 17647, Frankfurt am Main 2007, ISBN 978-3-596-17647-2.
Weblinks
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
WikiFjalori: Shekullarizmi – shfletoni më shumë në fjalorin e lirëReferime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Secularism & Secularity: Contemporary International Perspectives". Edited by Barry A. Kosmin and Ariela Keysar. Hartford, CT: Institute for the Study of Secularism in Society and Culture (ISSSC), 2007.
- ^ Feldman, Noah (2005). Divided by God. New York City: Farrar, Straus and Giroux. fq. 25.
Together, early protosecularists (Jefferson and Madison) and proto-evangelicals (Backus, Leland, and others) made common cause in the fight for nonestablishment [of religion]Stampa:Spaced ndashbut for starkly different reasons.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Yavuz, Hakan M. and John L. Esposio (2003) ‘’Turkish Islam and the Secular State: The Gulen Movement’’. Syracuse University, pg. xv–xvii. ISBN 0-8156-3040-9
- ^ Feldman, Noah (2005). Divided by God. New York City: Farrar, Straus and Giroux. fq. 147.
But with the Second World War just ahead, secularism of the antireligious type was soon to disappear from mainstream American society, to be replaced by a new complex of ideas that focused on secularizing the state, not on secularizing society.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Holyoake, G.J. (1896). English Secularism: A Confession of Belief. Library of Alexandria. fq. +Dec.+10, +1851, +p.+62.)%22%22This+was+the+first+time+the+word%22%22Secularism%22%22appeared+in+the+press%22 47−48. ISBN 978-1-465-51332-8. ISBN 1-46551332-9.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stampa:Webarchiv