Извор странице Hvar (ostrvo)

== Istorija ==
[[Датотека:Pagania-sr.png|300п|десно|мини|[[Paganija]] u 9. veku prema [[Konstantin Porfirogenit|Konstantinu Porfirogenitu]]. Većinu stanovništva su po njemu činili nekršteni Srbi.]]
Ostrvo je naseljeno još u [[praistorija|praistorijsko]] doba. Iz tog razdoblja na ostrvu postoje nalazi [[Hvarska kultura|hvarske kulture]] (3500—2500. p. n. e.), poznate po obojenoj [[Керамика|keramici]].

Poznati su nalazi iz [[Markova špilja|Markove]] i [[Grapčeva špilja|Grapčeve špilje]], u kojoj je pronađen najstariji prikaz broda u [[Evropa|Evropi]] na komadu keramičke vaze, te lokalitet [[Purkin kuk]] sa [[megalit]]ima.

Kasnije su ostrvo naselili [[Iliri]].

Hvar je bio mesto [[starogrčka kolonizacija|starogrčke kolonizacije]] u IV veku pne. Na njemu je u to doba, 385. p. n. e., osnovan [[Светионик у Александрији|Faros]], na mestu današnjeg Starog Grada. Pomenuti Faros je bio [[polis]]. Od ostalih starogrčkih naseobina vredi spomenuti [[Dimos]], koji se nalazio na mestu današnjeg [[Hvar (grad)|Hvara]].

Padom [[Sirakuza|Sirakuze]], bitne zaštitnice ovog ostrva, došao je kraj vlasti starih Grka. Ostrvo je palo pod vlast [[Stari Rim|starog Rima]] 219. p. n. e., a Faros je dobio ime „-{Pharia}-“.

Nakon pada starorimske vlasti, ostrvo je palo pod vlast [[Vizantija|Vizantije]]. U tom razdoblju postoji praznina, jedno nerasvetljeno razdoblje, sve do doseljavanja Slovena. Prvi stanovnici toga područja nakon dolaska Slovena su, prema Konstantinu Porfirogenitu, nekršteni [[Srbi]] koji su osnovali Neretljansku oblast zvanu [[Paganija]].

Srbi su tim područjem vladali tri veka kao [[Neretljanska kneževina|Neretljanskom kneževinom]].

U XI veku ostrvo je postalo deo srednjovekovne hrvatske kraljevine [[Petar Krešimir IV|Petra Krešimira IV]].

Nakon toga su se na vlasti smenjivali [[Mletačka republika]], [[Vizantija]] i [[Ugarska kraljevina]].

Godine [[1331]]. komuna je konačno pala pod mletačku zaštitu. Mlečani su ga u potpunosti nadzirali [[1420]]. godine. Mletačka vlast je trajala sve do pada Mletaka, [[1797]]. godine. U tom razdoblju je grad Hvar bio glavna mletačka luka na istočnoj jadranskoj obali. Ostrvo Hvar je bilo deo iste upravne jedinice, kao i ostrvo [[Vis]], Hvarsko-viške komune. Trag te podele je današnja bračko-hvarsko-viška biskupija.

Grad Hvar je dao dosta učenih ljudi u 15-16. veku. Njihova imena je naveo [[Vinko Pribojević]] (umro 1532) istoričar u svom čuvenom govoru pred uglednim Hvaranima, održanom 1525. godine.<ref>Fortis, navedeno delo</ref> U Starom gradu na ostrvu Hvaru bavio se književnim radom plemić [[Hanibal Lucić]] 1480-1534. godine. Bio je to poštovan i imućan čovek koji je putovao po svetu i stekao iskustvo i obrazovanje. Pisao je ljubavne pesme (zbirka "Pisan razlicih"), poslanice i jedan "dramatski spis" pod naslovom "Robinja".<ref>Stojan Novaković: "Istorija srpske književnosti...", Beograd 1871. godine</ref> Lucićev savremenik i sugrađanin, takođe književnik bio je [[Petar Hektorović]] 1487-1572. godine. Značajan je po tome što je u svoje delo "Ribanje i ribarsko prigovaranje" (iz 1569) uneo dve srpske narodne pesme. U jednoj je svađa Marka Kraljevića i brata mu Andije, a druga bugarštica govori o Radoslavu Severincu, koga je ubio Vlatko vojvoda Udinski.<ref>"Delo", Beograd 1904. godine</ref> Opisao je u tom delu trodnevni izlet iz Hvara do Brača i Šolte, propraćen razgovorom sa dvojicom ribara.<ref>Fortis Alberto: "Put po Dalmaciji", Zagreb 1984.</ref>

Nakon 1797., ostrvo je palo pod vlast [[Habzburška Monarhija|Habzburške Monarhije]]. Godine [[1806]]. pada pod vlast [[Наполеон I Бонапарта|Napoleonove]] Francuske, Habzburške Monarhije odnosno reorganizovanjem iste, pod austrijski deo Austro-Ugarske. Tada je nastalo zlatno doba za ovo ostrvo : uređene su sve ostrvske luke, napravljen je [[katastar]], nastala je mala [[industrijalizacija]], a uzlazni krug na poljoprivrednom tržištu (vinova loza, buhač, lavanda) je ojačao srednji sloj stanovništva, dok se zaostajanje nižih slojeva ublažilo. Do pojave [[parobrod]]a, ostrvo je imalo svoju [[trgovačka mornarica|trgovačku mornaricu]].

U gradu Hvaru su u to vreme svoje konzulate otvorili Grčka, Parma, Papska država i Napuljsko Kraljevstvo.

Godine [[1858]]. je otvorena prva meteorološka stanica na prostoru današnje Hrvatske, a [[1868]]. je osnovano prvo turističko društvo („Higijeničko društvo“). Na ostrvu "Faru" (Hvaru) u Lezini održavao se godišnji vašar 1853. godine - 10. maja.<ref>"Vojvođanin", Beč 1853. godine</ref>

Posle raspada [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]], [[Kraljevina Italija]] je zaposela ostrvo iste [[1918]]. godine, i ostala je na njemu sve do [[1921]], kada je konačno postalo deo [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]]/Kraljevine Jugoslavije.

Padom Kraljevine, [[1941]], ostrvo je ušlo u sastav [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisne Države Hrvatske]], gde je bio deo velike župe Cetina.

Padom vlasti NDH, postalo je deo NR Hrvatske/[[SR Hrvatska|SR Hrvatske]]. Ostrvo je bilo jedna upravna jedinica, opština Hvar sa sedištem u gradu Hvaru.

Kasnije, osamostaljenjem Hrvatske, u današnjoj [[Хрватска|Republici Hrvatskoj]], Hvar se podelio na četiri opštine: Grad Hvar, Stari Grad, Jelsa i Sućuraj.

Početkom [[Rat u Hrvatskoj|rata u Hrvatskoj]], ostrvsko stanovništvo i privreda su trpeli posledice [[pomorska blokada Hrvatske 1991.|pomorske blokade Hrvatske 1991.]], koju je uspostavila [[JRM]], da bi sprečila šverc oružja.