Elvis Presley
Elvis Aaron Presley (8. Januoar 1935, Tupelo, Mississippi – 16. August 1977, Memphis, Tennessee) waas n amerikoansken Popsjunger un Tjooterspieler.
Sien Juugend
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Elvis Aaron Presley wuud bädden[1] in een litjet Huus ap Saltillo Road in aastelk Tupelo. Hie is die jungere fon twäin Twillinge, man sin Bruur Jesse Garon koom dood tou Waareld. Jesse Garon wuude dän uur Dai begreeuwen ap dät Priceville Säärkhoaf in Tupelo. Elvis waas die Suun fon Vernon Elvis Presley un Gladys Love Smith; bee Oolden koomen uut een eenfachere Huuhollenge. Do Presleys lieuwden in Äärmoud; jo ferpouseden sik bloot as jo ätter Säärke geenen of ap Besäik geenen bie Fjuunde. Ju Familie geennen ätter Säärke bie ju First Assembly of God.
Ap n 3. Oktober 1945 noom die junge Elvis deel an n Talentwädstried ap ju jierelke Mississippi–Alabama Fair and Dairy Show. Hie eendede an ju twäide Steede. Deeruum dät sin Foar oafte fon Huus waas, kreech Elvis een stäärke Biendenge tou sien Määme. Ap n 8. Januoar 1946 kreech Elvis ap sin Bäidedai[2] een Gitarre fon sien Oolden. Sin Oom Vester leerde him deerap tou spieljen. In ju Tied dät Elvis sien eerste Musiknooten spielde, koom sien Bääsje uk bie ju Famielje tou woonjen. Dät waas een Moage deertou, ju der mäd Ieten fäld wäide moaste. In ju Periode heerde Elvis oafte ferskeedene Soarten Musik. Do Presleys woonden tichtebie een swot Kwattier, un so kreech Elvis Kunde an do Blues. Man Elvis waas uk oafte tou fienden bie Säärkentjoonste. Aal dät hiede Ienfloud ap sien Musik. In n September 1948 ferlook ju Presley Famielje ätter Memphis; jo foonten deer ne tiedwiese Woonsteede. Elvis koom dan ap ju Humer Jr. High Schoule. 1949 kreegen do Presleys ne fääste Woonsteede, n Etagenwoonenge in Lauderdale Courts ap Winchester Avenue. Määme un Elvis noomen n Deeltied-Boantje uum dät aal tou betoaljen. Määme oarbaidede as Kellnerin un Elvis as Wachter in n Tjooter. Man deeruum dät Elvis bit leet in de Noacht oarbaidje moast, fäl hie ap ju Skoule oafte in Släip. Deeruum liet sien Määme him wier apheere mäd oarbaidjen. Elvis waas ap ju Skoule n biesunnneren Wänt. Sien Jäild roate hie uut an apfaalende Kloodere. Uk hiede hie säildsoam loange Hiere foar ju Tied. Ap ju Skoule wuud er taaged. Lukkelk kreech hie n Fjuund, die deer holp dät Naarjen tou stopjen. Delbert West wuud ap ju Wiese n Moat foar dät Lieuwend. Ap n 3 Juni 1953 moakede Elvis Abituur. Fluks dän uur Dai fäng hie oun bie Parker Machinists Shop.
Die Begin
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]In n Suumer fon 1953 fäng ju Soangloopboan fon Elvis oun. Hie stapte binne bie ju SUN Memphis Recording Servis. Die Bedrieuw waas fon Sam Phillips. Hie noom two Läidere ap: ‘My happiness’ un ‘That’s when your heartaches begin’. Marion Keisker waas deerbie un ju ferwachtede wäil wät fon Elvis. Ju sätte n Paat fon do Läidere ap Beend un skreeuw sien Telefoonnuumer ap un sien Adrässe. In n September 1953 wikselde Elvis fon Oarbaid. Hie oarbbaidde kuute Tied bie Precision Tool, man steech al fluks uume ätter Crown Elecric. In n Januoar stapte Elvis wier binne bie ju Memphis Recording Studio Service. Hie noom `Casual love affair` un `I'll never stand in your way` ap. Hie hied doo uk sien eerste Träffen mäd Sam Phillips. Yn n Suumer fon 1954 noom Sam Kontakt ap mäd Elvis. Jo booden him n Kontrakt an. Elvis uud in Kontakt broacht mäd Scotty Moore un Bill Black. Ap n 5. Juni duukeden do Träi in n Studio oun.
Do fäärme[3] Deege in dän Studio wüül dät nit goud slumpje. Ju Musik, ju do spielden, waas nit fernäierjend. Bit Elvis n poor Läidere wät gauer soang. Truch dät haagere Tempo äntstuud n näien Musikstil. Dät waas ne Miskenge fon swotte un wiete Musik. An n 19. Juli 1954 wuud de Single `That's allright` un `Blue moon of Kentucky` eepentelk uutbroacht. Dät eerste Konsert, wät jo roaten, wuud n grooten Ärfoulch. Dät Publikum wuud begäisterd.
Die Hööchtepunkt
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Do geen dät gau mäd Elvis sin Loopboan. Hie träfde Colonel Tom Parker, die der as Hollounder gebooren waas un die der eegentelk Dries van Kuijk hiet. Die wuud ap n 15 August sin Manager un bleeuw foar sien ganse Lieuwend. Ap n 20. November teekent Elvis n Kontrakt foar 35.000 Dollar. Elvis wuud aal moor bekoand. Hie koom moorere Moale ap Fiersjoon. Ap n 6. April 1956, bie dät Läid ‘Hound Dog’ geenen aal Breemse loos. Aal Ljuude in dät ganse Lound saagen do berüümde Huftebewäägengen fon Elvis. Do maaste junge Ljuude foonten dät gewaltich, man foar Allere waas dät ne Skonde. Dät roate sogoar Priestere do der n Banflouk uutsprieken. Dät heelt Elvis nit deerfon ou, mäd Film ountoufangen. An n 23. August 1956 noom er dän Film: `Love me Tender` ap. Dät waas die Begin fon ne ganse Riege Filme.
In n Meerte 1957 koopede Elvis Graceland. In ju Periode kreech Elvis n Aproup foar dän Militärtjoonst. Dät gefäl dän Elvis heel un aal nit. Hie hied Nood, dät sun Unnerbreekenge die Eende fon sin Loopboan weese skuul. Man hie moaste daach. Hie wuud dan Suldoat Nuumer 53310761. In n August wuud sien Määme kroanke. Hie kreech Sunneruurloof un bleeuw twäin Deege bie sien Määme, bit dät hier wier wät beeter geen. Dan geen Elvis ätter Graceland uum wät uut tou räästjen, man ju Noacht stoorf sien Määme, in n Oaler fon 46 Jiere. Ätter dät Deelbjoor moast Elvis wier ätter dät Militär. Kuut deerätter wuud bekoand roat, dät Elvis fersät wuude ätter Düütsklound. In Düütsklound träfde hie Priscilla Ann Beaulieu, ju der ieuwen 14 Jiere oold waas. Daach moakede dät Wucht n grooten Iendruk ap him. Soogen Jiere leeter fräigede hie hier toun Hilk un ju kwad “jee”. An n 1 Moai 1967 hilkeden do. Intwiske koopede Elvis n Ranch juust uur dät Skeed fon Mississippi, man bloot eenige Kilomeetere fon Graceland oawe. Hie koopede dän Ranch, so dät er sien näie Ljohääberäi uutäiwe kuude: Hoangsteriede. An n 1. Februoar 1968 kreegen jo n Dochter, ju der Lisa Marie Presley naamd wuude.
Comeback
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Elvis hied al moor as oachte Jiere nit moor ‘live’ aptreeden. Hie hied dan uk mäd do Näärwen, as tou n eersten Moal wier aptreede moaste. Sien eerste Aptreeden waas ap ju N.B.C. un dät waas n grooten Ärfoulch. Elvis waas wier gans deer. In Tied fon fjauer Wieke roate hie 57 Konserte. Elvis hied dän eene Ärfoulch ätter de uur. Man dät Hilk mäd Pricilla waas nit moor wät dät weesen waas. Ju wüül skeede.
Die Eend kumt
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Eende Oktober 1973 wuud Elvis apnuumen in dät Kroankenhuus fon Memphis. Hie hied Lungenfjuuregaid un n swollenen tjukken Tierm un deerbie koom: hie hied uk noch Hepatitis. In n Jannuoar 1975 wuud Elvis wier apnuumen, ditmoal foar Probleme mäd sien Lieuwer. In ju Twisketied wuud Elvis uk noch apnuumen, deeruum dät hie heel truchtroald waas.
In n grooten Gong flooch Elvis fon Stoat tou Stoat un fersuurgede aal Mounde moorere Duts fon Konserte. Dät Bruuken fon ounreegjende Middele waas foar Elvis gans gewöönelk, hie waas do Medizine ferfaalen. Elvis sliep oafte deeges, ätterdät hie n Släipmiddel iennuumen hiede. Un as hie dan wier apwoakede (wierfoar hie uk wier Medizine ferwoande), dan eet hie sik gjucht sääd mäd fat Ieten. Maaste Tied wieren do Deege foar Elvis in disse Periode nit moor as in sien Boademoantel uumeloope, ap Klo sitte un religiöse Bouke leese. In Twiskentied roate er Apdraach, Konserte tou organisierjen. Bloot toun Aptreeden geen hie noch fon Huus.
Sin Dood
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Elvis stoorf dän 16. August 1977 in Memphis an Haatlieden, so wuud kweeden. Man bie leetere Autopsie koom hääruut, dät in dät Lieuwend Spuuren siten fon ferskeeden Medizien, so dät hie weerskienelk stuurwen waas an een Uurdosis.
Ätter sin Dood
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Elvis wuud eerste begreeuwen in n Familien-Mausoleum ap Forest Hill Cemetery, man ätter n Äntfierengsfersäik wuuden sien Lieuw un die fon sien Määme ätter Graceland broacht. Elvis sien Grääf waas al bolde n Waalfoartssteede. In dät Jier 1982 is Graceland eepenstoald foar dät Publikum. Aal Jiere kuume deer uur 600.000 Ljuude ap Besäik. 2006 is Graceland fon de amerikoanske Behöörde naamd tou National Landmark.
Fieuwuntwintich Jiere ätter sin Dood stuude ju Musik, ju Elvis moakede, noch altied fon Interesse. Ju Nuumer "A litte les conversation" kreech fon Junkie XL ne Näiuutfierenge. In groote Paate fon de Waareld stuud dät as Eerste ap do Hitliesten.
Diskografie
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]Albums mäd ne Hitnotierenge in ju Holloundske Album Top-20/50/100 | |||||
Tittel | Doatum fon uutbrangen |
Doatum fon binnekuumen |
Hööchste Steede |
Antaal Wieke |
Bemäärkenge |
---|---|---|---|---|---|
Almost in love | 9-1-1971 | 43 | 6 | ||
Elvis forever | 19-10-1974 | 1 | 49 | ||
40 greatest hits | 4-10-1975 | 6 | 28 | ||
Moody blue | 23-7-1977 | 6 | 17 | ||
20 fantastic hits | 3-9-1977 | 7 | 12 | ||
A portrait in music | 3-9-1977 | 12 | 11 | ||
In concert | 29-10-1977 | 13 | 11 | ||
Love songs | 12-1-1980 | 18 | 12 | ||
Gospels | 24-1-1981 | 12 | 10 | ||
Guitar man | 7-3-1981 | 19 | 9 | ||
Elvis in Hollywood | 28-8-1982 | 30 | 5 | ||
18 classic love songs | 8-2-1986 | 38 | 10 | ||
The definitive rock 'n roll album | 29-8-1987 | 31 | 7 | ||
The definitive gospel album | 5-9-1987 | 64 | 4 | ||
The definitive country album | 5-9-1987 | 46 | 4 | ||
The definitive love album | 5-9-1987 | 23 | 7 | ||
The essential collection | 17-9-1994 | 14 | 30 | ||
Elvis '56 | 11-5-1996 | 51 | 4 | ||
Always Elvis - the Dutch album | 19-7-1997 | 2 | 18 | ||
Platinum (A life in music) | 26-7-1997 | 23 | 10 | ||
Elvis by the Presleys | 4-6-2005 | 52 | 2 |
Singles mäd Hitnotierengen in fröiere Hit-Liesten | ||||||
Titel | Doatum fon uutbrangen |
Doatum fon binnekuumen |
Hööchste Steede |
Antaal Notierengen (M=Mounden) |
Bemäärkengen | |
---|---|---|---|---|---|---|
One night | 4-1959 | 7 | 2M | |||
(Now and then there's) A fool such as I | 7-1959 | 15 | 1M | |||
A big hunk o'love | 10-1959 | 15 | 1M | |||
Stuck on you | 6-1960 | 10 | 3M | |||
It's now or never (O sole mio) | 10-1960 | 2 | 5M | |||
Are you lonesome tonight | 1-1961 | 4 | 4M | |||
Wooden heart (Muss I denn) | 2-1961 | 1 | 6M | |||
Surrender | 5-1961 | 3 | 4M | |||
I feel so bad | 8-1961 | 13 | 2M | |||
Little sister / (Marie's the name) His latest flame | 10-1961 | 8 | 5M | |||
Can't help falling in love | 3-1962 | 11 | 3M | |||
No more | 6-1962 | 26 | 1M | |||
Good luck charm | 6-1962 | 2 | 5M | |||
Follow that dream (EP) | 7-1962 | 17 | 1M | |||
She's not you | 11-1962 | 5 | 4M | |||
Return to sender | 12-1962 | 5 | 5M | |||
One broken heart for sale | 4-1963 | 16 | 2M | |||
Kiss me quick | 7-1963 | 12 | 4M | |||
(You're the) Devil in disguise | 9-1963 | 1 | 5M | |||
Bossa nova baby | 30-11-1963 | 8 | 1 | |||
Mexico | 7-3-1964 | 9 | 2 | |||
re-entry | 2-5-1964 | 37 | 6 | |||
Viva Las Vegas | 2-5-1964 | 18 | 12 | |||
Suspicion | 30-5-1964 | 9 | 12 | |||
Kissin' cousins | 11-7-1964 | 15 | 14 | |||
Such a night | 8-8-1964 | 13 | 14 | |||
Ain't that loving you | 14-11-1964 | 23 | 6 |
Singles mei in hitnoteringen yn de Nederlânske Top 40 | |||||
Titel | Datum fan útbringen |
Datum fan binnenkomst |
Heechste posysje |
Oantal wiken |
Opmerkingen |
---|---|---|---|---|---|
Do the clam | 3-4-1965 | 30 | 5 | ||
Crying in the chapel | 19-6-1965 | 13 | 11 | ||
Easy question | 7-8-1965 | 37 | 2 | ||
Love letters | 30-7-1966 | 25 | 5 | ||
Guitar man | 30-3-1968 | tip | |||
re-entry | 14-3-1981 | tip | |||
Stay away / U.S. male | 20-4-1968 | 37 | 2 | ||
In the ghetto | 21-6-1969 | 4 | 15 | ||
Clean up your own backyard | 6-9-1969 | tip | |||
Suspicious minds | 25-10-1969 | 6 | 11 | ||
Don't cry daddy | 24-1-1970 | 23 | 6 | ||
Kentucky rain | 7-3-1970 | tip | |||
You don't have to say you love me | 14-11-1970 | tip | |||
I just can't help believin' | 22-1-1972 | 4 | 11 | ||
Burning love | 25-11-1972 | 19 | 5 | ||
Separate ways | 3-2-1973 | tip | |||
Jailhouse rock | 19-1-1974 | 5 | 9 | ||
Hound dog | 30-3-1974 | tip | |||
My boy | 4-1-1975 | 9 | 8 | ||
T.R.O.U.B.L.E. | 24-5-1975 | tip | |||
Hurt | 8-5-1976 | tip | |||
Moody blue | 22-1-1977 | 14 | 7 | ||
Wooden heart (Muss I denn) | re-release | 3-9-1977 | 2 | 11 | |
Way down | 24-9-1977 | 9 | 8 | ||
My way | 17-12-1977 | 24 | 4 | ||
Are you lonesome tonight (live) | 10-1-1981 | 15 | 7 | ||
re-entry | 24-8-1991 | tip | |||
Heartbreak hotel | 29-8-1987 | tip | |||
Love me tender | 9-3-1991 | tip | |||
Always on my mind | 2-8-1997 | 15 | 6 | ||
Rubberneckin' | 27-9-2003 | 9 | 6 | mei Paul Oakenfold | |
All shook up | 22-1-2005 | 33 | 2 | ||
One night | re-release | 22-1-2005 | 30 | 2 | |
(Now and then there's) A fool such as I | re-release | 29-1-2005 | 34 | 2 |
Filmografie
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- Love Me Tender (1956)
- Loving You (1957)
- Jailhouse Rock (1957)
- King Creole (1958)
- G.I. Blues (1960)
- Flaming Star (1960)
- Wild In The Country (1961)
- Blue Hawaii (1961)
- Follow That Dream (1962)
- Kid Galahad (1962)
- Girls! Girls! Girls! (1962)
- It Happened At The World's Fair (1963)
- Fun In Acapulco (1963)
- Kissin' Cousins (1964)
- Viva Las Vegas (Love in Las Vegas) (1964)
- Roustabout (1964)
- Girl Happy (1965)
- Tickle Me (1965)
- Harum Scarum (Harem Holiday) (1965)
- Frankie and Johnny (1966)
- Paradise, Hawaiian Style (1966)
- Spinout (California Holiday) (1966)
- Easy Come, Easy Go (1967)
- Double Trouble (1967)
- Clambake (1967)
- Stay Away, Joe (1968)
- Speedway (film) (1968)
- Live A Little, Love A Little (1968)
- Charro! (1969)
- The Trouble With Girls (And how to get into it) (1969)
- Change Of Habit (1969)
- Elvis: That's The Way It Is (1970)
- Elvis On Tour (1972)
Foutnooten
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- ↑ "bädden" is een oold Seelter Woud foar "gebooren"
- ↑ "Bäidedai" is een oold Seelter Woud foar "Gebuursdai"
- ↑ "fäärme" is een oold Seelter Woud foar "eerste". "Eerste" is wäil nit ferkierd, dät kumt uk uut dät Ooldfräiske, man dät dät Woud "fäärme" nu bolde nit moor bruukt wäd un me maast bloot noch "eerste" heerd, dät is wäil truch Düütsken Ienfloud keemen