1905
Erscheinungsbild
Jierhunnert: | 19. Jierhunnert · 20. Jierhunnert · 21. Jierhunnert |
Jier: | < · 1903 · 1904 · 1905 · 1906 · 1907 · > |
Kalännere | |
Gregorioansken Kalänner | 1905 MCMV |
ab urbe condita | 2658 |
Armeensken Kalänner | 1354 ԹՎ ՌՅԾԴ |
Chineesken Kalänner | 4601 – 4602 |
Äthiopisken Kalänner | 1897 –1898 |
Hebräisken Kalänner | 5665 – 5666 |
Hindu-Kalännere | |
- Vikram Samvat | 1960 – 1961 |
- Shaka Samvat | 1827 – 1828 |
Iroansken Kalänner | 1283 –1284 |
Islamisken Kalänner | 1323 –1323 |
Foarfaale
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- 2. Januoar: Düütske Troppen stoarmje ju Fäästenge fon do Nama, do in Düütsk Suudwäästafrikoa aan Apstound moakje.
- 2. Januoar: Kapitulatsjoon fon ju ruske Fäästenge Port Arthur foar do japoanske Troppen ätter 157 Deege Beleegerenge
- 22. Januoar: Bie'n Päiterbuuriger Bloudsundai slo Suldoaten een freedelke Demonstratsjoon mäd moor as trüütichduusend Ljuude blouderch deel, ju Ruske Revolutsjoon 1905 begint.
- 17. Februoar: Die Sosjoalrevolutsjoonäär Iwan Platonowitsch Kaljajew möärent dän Gouverneur fon Moskau, Sergei Alexandrowitsch Romanow mäd een Bumbe, as die in sien Kuutske dät Kreml naier kumt. Die Oadelige stäärft fluks.
- 21. Februoar: Begin fon ju Slacht fon Mukden in dän Rusk-Japoanske Kriech; ju lukt sik uur tjo Wieke un eendet mäd een Uurwinnenge foar Japan.
- 3. Meerte: Zar Nikolaus II. stämt ju Iengjuchtenge fon een Duma tou.
- 29. April: Truch een Toleransedikt fon dän Tsaar kriege do Gloowensminnerhaide in Ruslound moor Fräiegaid.
- 7. Moai: In Schitomir, domoals noch tou Ruslound heerend, begint een Pogrom juun Juuden, dät tjo Deege duurt un masse Offere aasket.
- 27. Moai: Ju Seeslacht bie Tsushima in dän Rusk-Japoansken Kriech begint
- 28. Moai: Ju Seeslacht fon Tsushima in dän Rusk-Japoansken Kriech, ju ap dän Foardai begon, eendet mäd aan Ärfoulch foar do japoanske Skiepe.
- 14. Juni: Gustav Klimt trät touhoope mäd uurswäkke uut ju Wiener Secession wier uut.
- 27. Juni: Ap dät ruske Lienjenskip Knjas Potjomkin Tawritschewski moiterje do Matrosen un bekanne sik truch dät apluuken fon een roode Flaage tou dän Kommunismus.
- 20. Juli: In Düütsk Aastafrikoa begint die Maji-Maji-Apstound, an dän sowät twintich Foulksstomme meemoakje.
- 5. September: Ju Unnerteekenge fon dän Ferdraach fon Portsmouth be'eendet dän Rusk-Japoansken Kriech, man ju fiert in Japan tou do Hibiya-Uunrauen.
- 30. Oktober: (17. Oktober jul.). Tsaar Nikolaus II. rakt dät Oktobermanifest uut, in dät hie ju eerste Duma beropt. Sien Kritikere beteekenje dät as "Skooieräi", uumdät die Tsaar fääre fuul Macht häd, ju Duma truch sien Veto blokkierje un uk aploose kon.
- 4. November: Dät Grootfüürstendum Finlound roaket wier Sälwenbestämmenge, Rusk is nit langer Amtssproake.
- 8. November: Eerte ruske Matrosenrevolte in Kronstadt (Ruslound).
- 3. Dezember: Aploosenge fon dät Sänt Päitersbuuriger Sowjet un Fäästnoame fon sien Uppermonljuude.
- 20. Dezember: In Moskau kumt dät truch do Bolsjewiki toun Generoalstraik, die sik tou aan bewoapenden Apstound wiedet. Man die wäd bit Eende fon dät Mound deelsloain.
- 26. Dezember: Generoalfäildmarsjall von Schlieffen stoalt aan Ploan foar, wo Düütsklound in aan muugelken Two-Fronten-Kriech foargunge skuul, dän sonaamde Schlieffen-Ploan.
Tou Waareld keemen
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- 6. Januoar: Otto Kuss, düütsken kathoolsken Theologe
- 21. Juni: Jean-Paul Sartre, frantsöösken Skrieuwer un Philosoph
Stuurwen
[Beoarbaidje | beoarbaidje Wältext]- 9. Februoar - Adolph Friedrich Erdmann von Menzel - Aan bekoanden prüüsken Kunstler.