(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Korea, south - Wikipitiya とべいたり內容

Korea, south

makayzaay i Wikipitiya
Korea, south (みなみかん, Nan-Han)
Korea, south (みなみかん, Nan-Han)

Korea, south (みなみかん, Nan-Han)

Korea, south (みなみかん, Nan-Han)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u Korea, south (みなみかん, Nan-Han) sa i labu nu Yaco, itiza i 37 00 N, 127 30 E.

u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 99,720 km2

u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 96,920 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 2,800 km2

hamin nu tademawan sa 50,924,172.

kakalukan umah sa 18.10%, kilakilangan umah sa 63.90%, zumaay henay umah sa 18%.

Da-Han-Min-Kwo, taneng tu Han-kwo han pangangan, atu Nan-Han han pangangan, i waliay-Asiya Caw-seng-band-daw nu timulay a Kung-He-Ce Kwo, u kahenulan a tukay u Sual. u lala’ nu Han-kwo tuluan tatuzu’an i bayu, i etip-timul sa u Sihay, wali-timul lingig Da-Han Hay-Sea, i walian  lingig tu Han-Kwo Dung-Hay, i amisan silahad tu 38 san, milingig tu Caw-sen mincu cu-i zen-min kung-he-kwo, ahebal nu lala’ pulung han 10 emang Ping-hun kung-li, hadiya nu Han-kwoay 45% kahebal nu lala’. u tademaw sa, u 5170 a emang katuud.

(u kamu nu Hulam sa: 大韓民國だいかんみんこくかん:대한민국/大韓民國だいかんみんこく Daehan Minguk),簡稱韓國かんこく(한국/韓國かんこく Hanguk),またたたえみなみかん於東おひがし朝鮮半島ちょうせんはんとう南部なんぶてき共和きょうわせい國家こっか首都しゅとためくびなんじ韓國かんこく國土こくどさんめん環海かんかい西南せいなんひん韓國かんこく西海さいかい黃海こうかい),東南とうなん緊接大韓たいかん海峽かいきょう朝鮮ちょうせん海峽かいきょう),ひがし韓國かんこく東海とうかい日本海にほんかい),北面ほくめんへだたしるさんはちせんちょうかん軍事ぐんじ),あずか朝鮮民主主義人民共和國ちょうせんみんしゅしゅぎじんみんきょうわこくしょう臨,そう面積めんせきやく10まん平方ひらかた公里くりやく佔韓半島はんとうそう面積めんせき45%),人口じんこう5170まん。)

tapang tusu nu kanatal (首都しゅと)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u tapang tusu nu kanatal sa u Seoul (くびなんじ).

DaHan-minKwo hansa ku kamu a tatatayay kami nu panganganan, u Han-Kwo, na maka i sumamaday a san-han kina ngangan, ya Caw-Sen-Min-cu-cu-i-zan-min-Kung-he-Kwo, u Bey-han han pangangan,

ya Caw-Sen-Min-Cu-Cu-i-Zen-Min-Kung-He-Kwo heni sa misakamu, ami ku cacayay a kanatal pangangan, heni sa Caw-Sen kami, u Da-Han-Min-Kwo pangangaan han Nan-Caw-San a kanatal.

(u kamu nu Hulam sa: 大韓民國だいかんみんこくごえしょう其為朝鮮半島ちょうせんはんとうただいちごうほう政權せいけん自稱じしょう韓國かんこく」(한국/韓國かんこく),とくめい古代こだいてきさんかん,而將朝鮮民主主義人民共和國ちょうせんみんしゅしゅぎじんみんきょうわこくしょう做「北韓ほっかん」(북한/北韓ほっかん);朝鮮民主主義人民共和國ちょうせんみんしゅしゅぎじんみんきょうわこくまたこえしょう其為朝鮮半島ちょうせんはんとうただいちごう法的ほうてき政權せいけん自稱じしょう朝鮮ちょうせん」(조선/朝鮮ちょうせん),而將大韓民國だいかんみんこくしょうため南朝鮮みなみちょうせん」(남조선/南朝鮮みなみちょうせん)。)

kakininan nu kanatal demiad (國家こっかねん)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

kakining nu kanatal demiad sa 15 bulad 8 demiad.

San a kanatal.

Nan Bea Han ayaw nu laliyas (みなみ北韓ほっかんぶんまえ)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

nu malusulit, matenes tu i sumamad izaw tu ku tademaw i Caw-San band-daw muengen. Pinzan Sanuyenceng he-u-li tu nazikuzan, Zun-cin-nan-daw kung-zu Se-Zang-Li atu Ma-Yan a nazikuzan, Zun-cin-be-daw Sam-se-li atu bu-ten-li a nazikuzan izaw tu ku azihay namaka Ciw-se-ci a ziday i Caw-san-band-daw,i timul atu i amis izaw ku tademaw itiza mauzip. i Caw-san-band-daw a likisi saayaway ci kuliay a kanatal sa ci Ku-caw-san.

(u kamu nu Hulam sa: 根據こんきょ考古こうこ所得しょとくはやざいとお時期じき朝鮮半島ちょうせんはんとう就已有原ありはらはじめ人類じんるい居住きょじゅう平壤ぴょんやんさちはらぐんくろすみさとのこ忠清ただきよ南道みなみどうおおやけしゅうせきたけしさと和馬かずまがんさとのこ忠清ただきよ北道ほくどうじょうさと浦田うらたうらのこしょうつぎ發現はつげん表明ひょうめい舊石器時代きゅうせっきじだい朝鮮半島ちょうせんはんとうみなみ北部ほくぶ有人ゆうじんるい生息せいそく朝鮮半島ちょうせんはんとう歷史れきし最初さいしょてき奴隸どれいせい國家こっか朝鮮ちょうせん。)

Caw-San a ngangaan azih sa i Zun-kwoay katelang a cudad:sanhaycin haynecin, i labu nu Dun-Hay, i kalimucu nu Be-Hay, u Caw-San pangangaan a kitakit. San-su-da-zuam heni sa zaw-ze-sing-min a imi. ku sumamaday a Zaw-san mapatizen i tan-cin Zaw-san atu Ci-ze Zaw-san tusaay ku kamu.

nu maka nusulitan nu Ci-zeZaw-san patelatay, mi sapaazih a saplekal caay kataneng atu i timul i amis min-cu-cu-i tu papisatiidan.nu maka Ci-ze Zaw-San a kamu paculian nu mabaladay.

(u kamu nu Hulam sa: 「朝鮮ちょうせん」一詞最早見於中國古籍《山海さんかいけい·うみ內經》:「東海とうかい內,北海ほっかいすみゆう國名こくめい朝鮮ちょうせん」。《尚書しょうしょ大傳だいでんたい其含てき解釋かいしゃくため朝日あさひ鮮明せんめい」。たい於古朝鮮ちょうせんてき建國けんこく存在そんざいまゆみくん朝鮮ちょうせん朝鮮ちょうせんりょうたね說法せっぽうよし文獻ぶんけんちゅう朝鮮ちょうせん內容てき矛盾むじゅん考古こうこ發現はつげんてき不足ふそく和南わなみ北韓ほっかん民族みんぞく主義しゅぎいんもととう原因げんいん朝鮮ちょうせんてき說法せっぽうやめみなみ北韓ほっかん主流しゅりゅうしょ否定ひてい。)

izaw ku maheniay pizateng hansa u Ci-ze Zaw-san nu Han-se-cinay a Han-zen Hulam, a nu caay sa u nu zikuz a teluc pasaHulamay ku balucu’ nu tulik nu heni. i kung-yen 194 mihecaan nu ayaw, ci Wey-mam mihaka tu amibelin tu Ku-zaw-san mala sakakaay ciniza, tulisen niza ku ngangaan nu K-zaw-san, i Wey-man Zaw-san han. kun-yen nu ayaway 108 a mihecaan, ya W-mamZaw-san sakalawpes nu Si-han.

(u kamu nu Hulam sa: 有人ゆうじん甚至みとめため朝鮮ちょうせんかん四郡時期的漢人或是後世慕華者編造出來的。おおやけもとまえ194ねんまもる滿まん發動はつどう政變せいへん推翻朝鮮ちょうせんじゅんおう即位そくいただし繼續けいぞく沿用朝鮮ちょうせんてき國號こくごうまもる滿まん朝鮮ちょうせん」。おおやけもとまえ108ねんまもる滿まん朝鮮ちょうせん西にしかんしょめつ。)

katukuh tu i 4 se-ci nu zikuzan,Kaw-ku-li i Ya-li-cyang mapacakep tu, maka amisay  a niyacu’, kanatal sa cacay han mikuwan, sakalawpes tu Han-se-cin. itip-timul, Bay-ci sakalawpes tu Ma-Han 54 Kwo. i waliay-timul ci Cen-han 12ay a kanatal u Sin-luw. Zaw-san-ban-daw izaw ku Kaw-kuw-li, Sin-luw, Bay-ci tuluay a kanatal, i likisi San-kuw-se-tay.

(u kamu nu Hulam sa: 進入しんにゅうよん世紀せいき以後いご高句麗こうくりざいかもみどりこう流域りゅういき興起こうきすべ一北部的各部落國家及滅亡漢四郡。ざい西南せいなん,百濟滅馬韓54こくひがし南部なんぶてきたつかん也由12こく合併がっぺいためしん朝鮮半島ちょうせんはんとう形成けいせい高句麗こうくりしん百濟くだらさんこく鼎立ていりつ時期じきしょうさんこく時代じだい」。)

i kung-yen7 se-ci ya Sen-luw macabay tu Tan-zaw palawpes tu Bay-ci, atu Kaw-ku-li. 676 a mihecaan Sin-luw atu Tan-zaw palcawaw nu zikuzan sa, u Sin-luw ku mikuwanay tu Zaw-sen-ban-daw Tatung-cyang nu timul. Tatung-cyaang nu amisan a Kaw-kuw-li  makuwan nu Tan-zaw Behay kanatal mamicaluk. i 10 se-ci nu ayawan, pasacacayay a Sin-luw mapela tu tuluay a kanatal, ciho-Kaw-li, ho-Bay-ci, Sin-luw.

(u kamu nu Hulam sa: おおやけもと7世紀せいきしん聯合れんごうからあさ先後せんごめつ百濟くだら高句麗こうくり。676ねんから戰爭せんそうしん統一とういつ朝鮮半島ちょうせんはんとう大同だいどう以南いなん大同だいどう以北いほくてき高句麗こうくりとうあさ渤海こくとう繼承けいしょうじゅう世紀せいきはつすべ一新羅分裂成為後三國(高句麗こうくりこう百濟くだらしん)。)

Kun-yen 918 mihecaan, u Kaw-Li ta-cyang ci Uwan-ceng masalawpesan ku Hau-San-kuw, ci Kaw-Li ku pangangaan. (Kaw-Li se-tay Alabul a sanzan-nu mietanay a tademaw) pahusu sa katukuh i uozu kitakit, manay izaw ku Koreya, Corea a kamu Kaw-Li.

(u kamu nu Hulam sa: 918ねん高句麗こうくり大將たいしょうおうけん統一とういつさんこくあらためこくごう高麗こうらい」(高麗こうらい時代じだいおもねひしげはく商人しょうにんはた名稱めいしょう傳播でんぱいたおうしゅう世界せかい英語えいごあるものおうしゅうちゅう「Korea」(Corea)てき語源ごげん就是「高麗こうらい」)。)

i 1392 a mihecaan u Kaw-Li a ta-cyang ci Li-Teng-Key mihaka tu Kaw-Li mabelin niza sumaden tu Yen-ceng-kuw, i likisian Zaw-San-wang-zaw. ya Wang-zaw i zulu-cyaw a sapikuwan tu kanatal, lu-cyaw mikuday tu Budaay mala sakapahay a pikuwan tu kanatal. Se-cung-tay-wan han, u key-zay, lalangaw, nu hitayay gaga, sapalekal amin. mabulah ku yen-wen i labuay nu kanatal matineng tu lalangaw ku tademaw.

(u kamu nu Hulam sa: 1392ねん高麗こうらい大將たいしょう成桂せいけい推翻高麗こうらい政權せいけん改元かいげん建國けんこくしょう朝鮮ちょうせん王朝おうちょう」。朝鮮ちょうせん王朝おうちょう以儒きょう治國ちこく儒家じゅか思想しそうだい佛教ぶっきょうなりため國家こっか統治とうち理念りねんむね大王だいおう時期じき王朝おうちょう經濟けいざい文化ぶんか軍事ぐんじ科技かぎとうかく方面ほうめんいた長足ちょうそく發展はってん諺文おんもんてき發明はつめい也為こく平民へいみんてき文化ぶんか普及ふきゅう提供ていきょうりょう條件じょうけん。)

i zikuzan nu 16 seci atu ayaway nu17seci,Zaw-san-wang-zaw mangayaw nu Hu-Cing atu Wel ,manay lekecen mupupu tu kanatal.19 seci malingatu tu tasasa. 11876 mihecaan,Min-ze-uy-sing izekuzan ku Nipun, micangzay tu nu sihungay a baluhay  a uci,pacici han ku Zaw-sena misulit tu cyang-hua-daw-tiaw-ye, maala nu Nipun kapah sakusa i Zaw-sen-band-daway a minatu, linsezapancen, mawyi a tadungus.

(u kamu nu Hulam sa: 16世紀せいきまつ17世紀せいきはつ朝鮮ちょうせん王朝おうちょうよし於遭到後金あときんやまとてき攻擊こうげき採取さいしゅ閉關鎖國さこくてき政策せいさく。19世紀せいき開始かいしえきおとろえ落。1876ねん明治維新めいじいしんてき日本にっぽんもたれ西方せいほう先進せんしん武器ぶきはさま使朝鮮ちょうせん簽訂《江華島こうかとう條約じょうやく》,取得しゅとく自由じゆうかんはか朝鮮半島ちょうせんはんとうかいこう領事りょうじ裁判さいばんけん貿易ぼうえきとう權利けんり。)

malaliyasay tu timul, amis (南北なんぼくぶん)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

nipahezek nu sakatusaay ngayaw nu kitakit i 1945 mihecaan i waluay a bulad a  asa, malusulit nuYalda lubang pisilsilan, nu midebung nu Nipun i Zaw-sen sa u Sulan atu U.S.A. kapulungan mikuwan,Su-Lang sumanahay a hetay atu  U.S.Aa hetay u Pey-balattu38tuay sapiliyas malatusa tu,timul atu amis a  Zaw-san madebung tu nu tusaay akanatal. hezasa sa  ya pan-daw pelaan tu nu mitebungay.

(u kamu nu Hulam sa: 1945ねん8がつだい世界せかい大戰たいせん結束けっそく根據こんきょ年初ねんしょみやびなんじたち會議かいぎてきやすはいはらにちうらない朝鮮ちょうせんよしれん美國びくに共同きょうどうだいかんれんべにぐん和美かずみぐん以北いほくぬき38せんためかい分別ふんべつ進駐しんちゅう朝鮮ちょうせん北部ほくぶ南部なんぶ。此後朝鮮半島ちょうせんはんとう先後せんご劃分ため南北なんぼくりょうかたまり勢力せいりょく範圍はんい)

i amsay sa u Su-lan nu hetay ku mikuwanay, i temulay sa u  U.S.A. nu hetay ku mikuwanay. tukuh i 1948 miheca sacacay cacay sa mi sateked. nu amisay Zaw-sen-min-cu-cu-i-zen-min-Kun-he-kuw, i timulan sa  Da-han-min-kuw han pangangan.i1950 miheca enemay nu bulat tusaay abataan izaw ku lima ademiad, mapalcaw tu ku Han-kuw. na caay pikabu micumud Su-len atu Dun-uway a kanatal, sisa idawya u U,S.A. liliden a makapuday a kanatal paina mihaka paayaway tu Han-kuw, ya makapuday a kanatal ahitay,atu mihantayay tu Amilikaay Cung-Hal-zan-min-kung-he-kuw tuni paayaway tu Zaw-sen i zikuzan sa misulit tu a caay tu kangangayaw i 1953 mihecaan pituay a bulad tusaay bataan izaw tu pitu a temiadan. sisa Zaw-sen-pang-daw i 38tu balattu lilis han mapela tu tusaay a kanatal.

(u kamu nu Hulam saa: ゆかりれん軍事ぐんじ政府せいふ管理かんりてき北部ほくぶ以及ぐん政廳せいちょう統治とうちてき南部なんぶ兩者りょうしゃざい1948ねん分別ふんべつ獨立どくりつため朝鮮民主主義人民共和國ちょうせんみんしゅしゅぎじんみんきょうわこく」及「大韓民國だいかんみんこく」。1950ねん6がつ25にちかんせん爆發ばくはつよしれんとう東歐とうおう共產きょうさん主義しゅぎ國家こっか缺席けっせきしるべ當時とうじ美國びくにとう主導しゅどうてき聯合れんごうこく投票とうひょう發動はつどう聯合れんごう國軍こくぐん支援しえん韓國かんこく聯合れんごう國軍こくぐん支援しえんてき韓國かんこくどうれんこう援朝方針ほうしん指導しどうてき中華人民共和國ちゅうかじんみんきょうわこく支援しえんてき朝鮮ちょうせん最終さいしゅうざい1953ねん7がつ27にち簽署停戰ていせん協定きょうてい朝鮮半島ちょうせんはんとう沿さんじゅう八度線非軍事區劃分為兩個國家。)

Han-kuw i wali-amisan nu Ya-zu, i timulan nu Zaw-sen -pan-daw, musuayaw tu tuluay tatuzu’an a bayu, i amis sa malalitin tu Zaw-sen,i dip sa Cung-kuw si laad tu Si-hay nu Han-kuw masasuazih tu.i walian atu wali-timulay mulaad tu Nipung a malabelaway a kanatal, ahebal nu lala tu 10 wang ping-huang kung-li, makaalatu 45% kaahebal nu pand-daw.

(u kamu nu Hulam sa: 韓國かんこくところ東北とうほくてき朝鮮半島ちょうせんはんとうみなみだん三面さんめん環海かんかい北部ほくぶあずか朝鮮ちょうせんせっ壤,西にしあずか中國ちゅうごくへだたしる韓國かんこく西海さいかい黃海こうかいあいもち東部とうぶひがし南部なんぶあずか日本にっぽんへだたしる韓國かんこく東海とうかい日本海にほんかいあい鄰,面積めんせきやく10まん平方ひらかた公里くりやくうらない半島はんとう面積めんせきてき45%)

u pala’ nu Han-Kuw talakaw ku amisay isasaay ku timulay, talakaw ku waliay isasaay ku tipay, i labuay 60% ku buyubuyu’an. nu makaamis sa Hang-Lung buyu telek sa tu sadipasan nu waliay a Tay-bay-sanmay sa tanayuay a buyu’ nu Han-Kuw, 500km katanayu, palecad han makabayu  1000mi katalakaw, mala Pan-daway a kulul.micabiyas ku layin nu Dung-Hay  mabuhaw, mangay i waliay nu Tay-bay-san u dangkay atu ungcung a subal, i tip atu timul sulsul hennay, mala enal micapiay  ku yadahay tusubal atu minatu.

(u kamu nu Hulam sa: 韓國かんこく地勢ちせいきただかみなみていひがし高西たかにしてい,其中さんふん山地さんちきたおこり龍山たつやま縱貫じゅうかん東海岸ひがしかいがんてき太白たいはく山脈さんみゃく韓國かんこく最長さいちょうてき山脈さんみゃく全長ぜんちょうやく500公里くり平均へいきん海拔かいばつ1000めーとる構成こうせいかん半島はんとう南部なんぶてき脊樑。よし於東おひがしかいなみ濤的侵蝕しんしょく太白たいはく山脈さんみゃくひがし坡是懸崖けんがい峭壁岩石がんせき小島こじま西にし坡和南部なんぶ較緩,形成けいせい平原ひらはらかず許多きょた近海きんかい島嶼とうしょしょう港灣こうわん

i amisay nu Tay-bay-san a Siya-sen sa talakaway nu waliay nu Han-kuw a buyu’,1708 mi katalakaw, i pabaway nu buyu’ sa mihecaan izaw  ku lima, enem a bulad mapatahepu nu kuli azihan sanglac tu a ci ngangan, Tay-bay-san-may nu teban ila ku limaay a buyu’ masasengi azihan katalakaw pangangan han tu Wu-tay-san, u satalakaway Huy-lu-hung, 1563 mi katalakaw.

(u kamu nu Hulam sa: くらい於太しろ山脈さんみゃく北部ほくぶてきゆき岳山たけやま韓國かんこく東部とうぶ山地さんちてき最高峰さいこうほうこうたち1708めーとるいん山頂さんちょう一年有五六個月被白雪覆蓋而得名。太白たいはく山脈さんみゃく中部ちゅうぶ聳立しょうりつちょ五座相似的高峰被稱為五台山,最高峰さいこうほうほう海拔かいばつ1563まい。)

Tay-bay-san-may pasatip-timul mabayacay a buyu’, SiyawBay-san-may, 350 km katanaya, izaw ku Ze-i-san 1915 mi, Su-li-san 1058 mi, De-ye-san 1614 mi, Ca-ye-san 1430 mi  ahenawlan a buyu’. namaka i Wu-tay-san malingatu pasayda i tip-timul bayac han katukuh i cung-cing-nan-daw a buyu’ sa Ze-lin-san-may  220 km katanaya. i tebanay nu Ci-zuw-daw a Han-nu-san u satalakaway nu Han-kuw a buyu’,1950 mi hatila katalakaw. u Han-nu-san, Cing-kang-san, Ze-i-san nu Dituay a buyu’.

(u kamu nu Hulam sa: 太白たいはく山脈さんみゃくこう西南せいなん延伸えんしんてき部分ぶぶんしょうさくしょうしろ山脈さんみゃくながやく350公里くり主要しゅようやまみねゆうさとしやま(1915まい)、ぞく離山はなれやま(1058まい)、とくひろしさん(1614まい)、とぎ倻山(1430まいとう。以五台山為始點向西南延伸到忠清南道的山脈是車嶺山脈,ちょうやく220公里くり濟州さいしゅうとう中部ちゅうぶてきかん拏山韓國かんこくてき最高峰さいこうほう海拔かいばつ1950まいかん拏山あずか金剛山こんごうさん和智わちやましょうためさん大神だいじんさん。)

tabakiay a tapang nu kanatal (元首げんしゅ)

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Moon Jae-in (Wuen Cay Ying ぶんざいとら), 1953 a mihca 1 a bulad 24 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Korea, south (みなみかん, Nan-Han) ayza, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 5 bulad 10 demiad.

u cunli nu South Korea (みなみかん) ayza sa ci Kim Boo-kyum (金富かなとみ谦), micakat a demiad sa i 2021 a mihcaan 5 bulad 14 demiad.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]