ทีฆนิกาย
ทีฆนิกาย เป็นนิกายแรกในพระสุตตันตปิฎกของพระไตรปิฎกภาษาบาลี เป็นชุมนุมพระสูตรที่มีขนาดยาว 34 สูตร ครอบคลุมพระไตรปิฎกเล่มที่ 9-11 แบ่งเป็น 3 วรรค คือ [1]
- สีลขันธวรรค มีพระสูตรขนาดยาว 13 สูตร หลายสูตรกล่าวถึงจุลศีล มัชฌิมศีล มหาศีล[1] เป็นต้น
- มหาวรรค มีพระสูตรยาว 10 สูตร ส่วนมากชื่อเริ่มด้วย มหา เช่น มหาปรินิพพานสูตร มหาสติปัฏฐานสูตร เป็นต้น
- ปาฏิกวรรค มีพระสูตรยาว 11 สูตร เริ่มด้วยปาฏิกสูตร และมีอีกหลายสูตรมีชื่อเสียงเช่น จักกวัตติสูตร อัคคัญญสูตร สิงคาลกสูตร สังคีติสูตร [1] เป็นต้น
พระสูตรในหมวดสีลขันธวรรค
[แก้]| ลำดับ | ชื่อพระสูตร | คำอธิบาย |
|---|---|---|
| 1 | พรหมชาลสูตร[2] | ว่าด้วยศีลทั้งหลาย คือจุลศีล มัชฌิมศีล และมหาศีล อันเป็นแนวทางการปฏิบัติตนของพระภิกษุ นอกจากนี้ยังทรงตรัสถึงทัศนะทางปรัชญาและแนวทางการปฏิบัติของลัทธิต่าง ๆ ในสมัยพุทธกาล ทั้งหมด 62 ลัทธิ หรือที่เรียกว่า ทิฏฐิ 62 ประการ โดยพวกหนึ่งถือสัสสตทิฐิ ส่วนอีกพวกหนึ่งอุจเฉททิฐิ ขณะที่พุทธศาสนาเป็นมัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง) ไม่ใช่ทั้งสองอย่างข้างต้น |
| 2 | สามัญญผลสูตร[3] | พระเจ้าอชาตศัตรูกราบทูลถามปัญหาพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับประโยชน์ของการออกบวชเป็นสมณะ พระพุทธเจ้าทรงอธิบายถึงการขจัดนิวรณ์ และการบรรลุอรหันตผล |
| 3 | อัมพัฏฐสูตร[4] | อัมพัฏฐมาณพ ศิษย์ของพราหมณ์โปกขรสาติ ถูกส่งให้ไปค้นหาว่าพระพุทธเจ้ามีมหาปุริสลักขณะครบทั้ง 32 ประการหรือไม่ แต่เมื่อไปถึงแล้วได้แสดงอาการดูหมิ่น ด้วยถือว่าตนอยู่ในวรรณะสูงกว่า พระพุทธเจ้าทรงดัดสันดานมานพหนุ่ม โดยเผยว่าพระองค์ต่างหากที่อยู่ในวรรณที่สูงกว่า จากนั้นก็แสดงธรรมโดยมีเนื้อหาว่า บุคคลทั้งหลายย่อมประเสริฐหรือด้อยกว่ากันโดยทางธรรมเท่านั้นมิใช่โดยวรรณะ |
| 4 | โสณทัณฑสูตร[5] | บทสนทนาระหว่างพระพุทธเจ้ากับโสณทัณฑพราหมณ์ว่าด้วยคุณสมบัติที่ทำให้บุคคลเป็นพราหมณ์ได้ |
| 5 | กูฏทันตสูตร | บทสนทนาระหว่างพระพุทธเจ้ากับกูฏทันตพราหมณ์ว่าด้วยวิธีการบูชาที่ถูกต้อง |
| 6 | มหาลิสูตร | พระพุทธเจ้าตอบปัญหาที่ว่าเหตุใดพระภิกษุบางรูปจึงได้ทิพยจักขุแต่มิได้ทิพยโสต โดยทรงมีพระพุทธาธิบายว่าขึ้นอยู่กับแนวทางการปฏิบัติกรรมฐานว่ามุ่งเอาสิ่งใดเป็นสำคัญ |
| 7 | ชาลิยสูตร | เรื่องของมัณฑิยปริพาชกและชาลิยปริพาชก |
| 8 | มหาสีหนาทสูตร | ว่าด้วยการบันลือสีหนาท คือการประกาศความองอาจในธรรม ของพระพุทธเจ้า |
| 9 | โปฏฐปาทสูตร[6] | เรื่องปริพาชกโปฏฐปาทะ |
| 10 | สุภสูตร | เรื่องสุภมาณพ |
| 11 | เกวัฏฏสูตรร | เรื่องนายเกวัฏฏ (ชาวประมง) |
| 12 | โลหิจจสูตร[7] | 'เรื่องโลหิจจพราหมณ์ |
| 13 | เตวิชชสูตร | ว่าด้วยมรรคของการเข้าถึงพรหม |
อ้างอิง
[แก้]- พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต). "พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์".