ลักซ์

ลักซ์
	เครื่องวัดความส่องสว่างในหน่วยลักซ์
ข้อมูลทั่วไป
ระบบการวัด	SI
เป็นหน่วยของ	ความส่องสว่าง
สัญลักษณ์	lx
การแปลงหน่วย
1 lx ใน ...	... มีค่าเท่ากับ ...
หน่วยฐานเอสไอ	cd⋅sr⋅m−2

ลักซ์ (lux, สัญลักษณ์หน่วย: lx) คือหน่วยวัดความส่องสว่างในระบบ SI เป็นชื่อเฉพาะที่กำหนดให้กับหน่วยอนุพัทธ์เอสไอ ซึ่งมาจากหน่วยลูเมนต่อตารางเมตร" (lm/m²) โดยนิยามว่าเป็น "ความส่องสว่างเมื่อพื้นผิว 1 ตารางเมตรถูกส่องสว่างด้วยฟลักซ์ส่องสว่าง 1 ลูเมน"^[1]^[2]

ชื่อ lux มาจากคำภาษาละติน ที่แปลว่าแสง สัญลักษณ์หน่วยใช้เป็นตัวพิมพ์เล็กทั้งหมดเนื่องจากไม่ได้มาจากชื่อบุคคล ในภาษาอังกฤษ ทั้งรูปเอกพจน์และพหูพจน์ล้วนเขียนเป็น lux^[3] หน่วยนี้ถูกสร้างขึ้นในปี 1889 และได้รับการรับรองเป็นระบบหน่วยสากลใน ที่ประชุมใหญ่ว่าด้วยการชั่งตวงวัด (CGPM) ครั้งที่ 9 ในปี 1948

ตัวอย่างค่าความส่องสว่าง

แสงแดดเวลา 12.00 น. ในวันที่อากาศแจ่มใส: ประมาณ 100,000 lx
แสงแดดเวลา 12.00 น. ในวันที่มีเมฆมาก: ประมาณ 30,000 lx
เตียงผ่าตัด: ประมาณ 20,000 lx
ในกีฬาเบสบอลอาชีพของญี่ปุ่น ไฟส่องสว่างสำหรับการแข่งขันตอนกลางคืน (ในสนาม) ที่สนามเบสบอล: 2,000 lx ขึ้นไป
สตูดิโอออกอากาศทางทีวี: ประมาณ 1,000 lx
ที่ห้างสรรพสินค้า: 500 ถึง 700 lx
สำนักงานสว่าง: ประมาณ 400 lx
ข้างใต้ไฟถนนตอนกลางคืน: 10 ถึง 100 lx
ที่ระยะ 20 ซม. จากเทียนไข: 10-15 lx
แสงจันทร์: เฉลี่ยประมาณ 0.2 lx
แสงดาว: 0.00005 lx (50 μみゅーlx)

ความแตกต่างระหว่างลักซ์และลูเมน

ความแตกต่างระหว่างลักซ์และลูเมนคือลักซ์จะพิจารณาพื้นที่ที่ฟลักซ์ส่องสว่างกระจายออกไป เช่นถ้าฉายแสง 1,000 lm ลงบนพื้นที่ 1 m² จะได้ความส่องสว่าง 1,000 lx แต่ถ้าแผ่ฟลักซ์ส่องสว่าง 1,000 lm เช่นเดียวกันลงบนพื้นที่ 10 m² จะทำให้เกิดความส่องสว่างแค่ 100 lx

ลักซ์คือการแสดงตัวเลขของความส่องสว่างของแสงที่เปล่งออกมาจากแหล่งกำเนิดแสงที่ตกกระทบพื้นหรือผนังเพื่อให้แสงสว่าง
ลูเมนคือค่าตัวเลขสำหรับปริมาณแสงที่ปล่อยออกมาจากแหล่งกำเนิดแสง

การรักษาความส่องสว่างไว้ที่ 300 lx ถึง 500 lx สามารถทำได้โดยใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์ 1200 lm ดวงเดียว เช่นภายในครัว ในทางกลับกัน หากต้องการให้ภายในโรงงานซึ่งมีพื้นที่ใหญ่กว่าหลายสิบเท่ามีระดับความส่องสว่างเท่ากัน ก็จะต้องใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์ขนาด 1200 lm หลายสิบดวง กล่าวอีกนัยหนึ่ง เพื่อให้ได้ความส่องสว่างเท่ากันในพื้นที่ที่กว้างขึ้น ฟลักซ์การส่องสว่างที่ปล่อยออกมาจากอุปกรณ์ให้แสงสว่างจำนวนมากขึ้นเป็นสิ่งจำเป็น (ที่โรงงาน มักฉายแสงด้วยหลอดปรอท 22000 lm โดยทำการออกแบบแสงอย่างมีประสิทธิภาพ)

สังเกตได้ว่าแหล่งกำเนิดแสงทั่วไป เช่น ตะเกียง HID และ หลอด LED มีค่าฟลักซ์การส่องสว่างที่แตกต่างกัน แม้ว่าความส่องสว่างจะเท่ากันก็ตาม

ความสัมพันธ์ระหว่างความส่องสว่างและพลังงาน

ความส่องสว่างเป็นการวัดการให้แสงตามการรับรู้ของการมองเห็นของมนุษย์ แทนที่จะเป็นพลังงานแสง ดังนั้นปัจจัยการแปลงจึงแตกต่างกันไปตามองค์ประกอบเช่น ความยาวคลื่น หรือ อุณหภูมิสี ของแสง ที่ความยาวคลื่น 555 nm ตรงกลางสเปกตรัมมองเห็นได้นั้น 1 lx เท่ากับ 1.46 mW/m²

อ้างอิง

↑ International Bureau of Weights and Measures (20 May 2019), The International System of Units (SI) (PDF) (9th ed.), ISBN 978-92-822-2272-0, เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 October 2021
↑ CIE (2020). CIE S 017:2020 ILV: International Lighting Vocabulary, 2nd edition (2 ed.). CIE.
↑ NIST Guide to SI Units. Chapter 9 – Rules and Style Conventions for Spelling Unit Names, National Institute of Standards and Technology.

[SIBrochure9thEd-1] International Bureau of Weights and Measures (20 May 2019), The International System of Units (SI) (PDF) (9th ed.), ISBN 978-92-822-2272-0, เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 18 October 2021

[2] CIE (2020). CIE S 017:2020 ILV: International Lighting Vocabulary, 2nd edition (2 ed.). CIE.

[3] NIST Guide to SI Units. Chapter 9 – Rules and Style Conventions for Spelling Unit Names, National Institute of Standards and Technology.

[1]

[2]

[3]