17-nji asyr
Wakalar we ykdysadyýet
[düzet | çeşmäni düzet]1602-nji ýyl: Horezmiň hany Hajymuhammet hanyň ölümi.
1602-1621-nji ýyllarda Arapmuhammet hanyň Hywada hanlyk sürmegi. Onuň kakasy Hajymuhammet han. Arapmuhammet hanyň höküm süren döwründe Horezmde gazaply gandöküşikli feodalçylyk uruşlary bolupdyr. Şol uruşlara türkmen han-begleri we taýpalary köpçülikleýin gatnaşypdyrlar. Ol uruşlar Horezmi we bütin Orta Aziýany Rus döwleti bilen baglanyşdyrýan söwda ýo llaryny, ýer-suwy, syýasy häkimiýeti eýelemek maksady bilen alnyp barlypdyr.
1606-njy ýyl-Garajaoglanyň (şahyr) dünýä inmegi.
1606 - njy ýylda Žitwatorok şertnamasy.
1623-1642-nji ýyllar: Ispendiýar hanyň dolandyrmagynda Hywa hanlygy. Ispendiýar han Türkmen atly goşunynyň güýjüne daýanyp häkimiýeti berkitmegi.
1626-njy ýyl: Hindistanyň türkmen hökümdary bolan Abdyrahym Baýram han oglynyň ölümi.
1645-nji ýyl: Çingiz hanyň neslinden bolan Abylgazynyň Hywada häkimiýet başyna geçmegi. Netije-de Hywada özbek feodallarynyň agalygy dikeldilipdir.
1545-1546-njy ýyllarda Abylgazy han türkmenleriň soňuna çykmak hakyndaky syýasaty we alyp baran işleri.
1646-njy ýyl: Abylgazy Bahadur hanyň Hywa tûrkmenlerini ähtiýalanlykda hezzet-hormat bildirip gije olaryň 200-den gowragyny öldürtmegi. Diri galan az sanly türkmenleriň günorta Türkmenistana gelmekleri.
1646-njy ýyl: Gyş aýynda Abylgazy Bahadyr hanyň Tejen türkmenleriniň üstüne talaňçylyk bilen dökülmegi we olary gyrgyna bermekligi. Şondan soň Tejen türkmenleriniň bir topary Mara we Ahala tarap süýşüp gelmekleri.
1648-nji ýyl: Abylgazy Bahadyr han Ahaldaky türkmenleriň üstüne uly ýörüş etmegi. Şol wagtlar Abylgazy hanyň zulmyndan gaçyp gelen türkmenleriň uly topary Bamy we Börme töweregine ýygnanyşmaklary.
1645 - njy ýylda: Krit adasy Osman türkmenleri tarapyndan basylyp alyndy.
1651-nji ýyl: Dünýäniň iň uzak çeken söwei bolan üç ýüz otuz bäş ýyllyk söweşi başlandy.
1651-nji ýylda: Abylgazy Bahadur han Demirgazyk Etrek çöllerinde çarwaçylyk edýän türkmenleriň üstüne çozmagy. Onuň türkmen obalaryndan birnäçe olja we ýesir almaklygy.
1653-nji ýylda Abylgazy Bahadur han ýene-de Ahalyň üstüne ýörüş edip Goçatanyň ýanyndaky Ýemrelileriň birentek obasyny tozdurmagy.
1653-nji ýylda Abylgazy Bahadyr hanyň Dynar guýusynyň golaýynda oturan Salyrlaryň obasyny talamagy.
1553
1661-nji ýyl
1663-nji ýyl: Ukraina, Osman türkmenleriniň hemaýatyna girdi.
1664-nji ýylㄧS. Gotthard ýeňişi we Osman türkmenleriniň ýeňilmegi.
1669-njy ýyl
1676
1679-njy ýyl: Garajaoglanyň (şahyr) ölümi.
1683-nji ýyl: Wiýana gabawy.
1687-nji ýyl: Mohaç ýeňişi.
1691-nji ýyl: Salankamen ýeňişi.
1695-nji ýyl: Goýun adalary ýeňşi.
1695-nji ýyl: Döwletmämmet Azady dünýä indi. Ol Garrygalada, Etrek, Gürgen sebitlerinde ýaşap geçen.
1699-njy ýyl: Karlofça şertnamasy baglaşyldy. Osman imperiýasy durgunlyk ýagdaýynda saklandy.
Möhüm şahsyýetler
[düzet | çeşmäni düzet]- Abulgazy Bahadur han
- Arapmuhammet
- Keymir serdar
- Abbas I
- Garry han