Tingnan ang wikitext ng Chronos

{{about||diyos na Griyego|Cronus|ibang paggamit|Chronos (paglilinaw)}}
[[File:Chronos,sleeping on Wolff grave-ME fec.jpg|thumb|Si Chronos, na natutulog sa libingan ni Georg Wolff, isang mangangalakal.<!--[[:de:Friedhof IV der Gemeinde Jerusalems- und Neue Kirche]]-->]]
<!---{{Greek myth (primordial)}}---->
Si '''Chronos''' ({{lang-grc|Χρόνος}}, "panahon," "oras," na mayroong din transliterasyon na nasa anyong '''Khronos'''; isina-Latin bilang ''Chronus'') ay ang [[personipikasyon]] ng [[Oras]] sa [[pre-Sokratikong pilosopiya|pilosopiya bago ang pagsapit ng panahon ni Socrates]] at sumunod na panitikan.

Kinatha ng isipan si Chronos bilang isang diyos, na may anyong parang ahas, na may tatlong mga ulo—na ang isa ay ulo ng isang lalaking tao, ng isang toro, at ng isang leon.{{cn|date=Hunyo 2012}} Siya at ang kaniyang konsorte (abay), na parang ahas din na si [[Ananke (mitolohiya)|Ananke]] (pagka hindi maiiwasan), ay pinaluputan ang unang [[world egg|itlog na daigdig]] at hinati ito upang buuin ang may kaayusang sansinukob ng mundo, karagatan at kalangitan.

Si Chronos ay ikinalilito, o marahil may kamalayang nakikilala na dahil sa pagkakahalintulad ng pangalan, sa [[Titan]] na si [[Cronus]] noong sinaunang panahon,<ref name="perseus.tufts">Lahok sa [[LSJ]] [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D*kro%2Fnos Κρόνος]</ref> na ang pagkakakilala ay nagiging mas laganap noong panahon ng [[Renasimyento]], na nagpalitaw sa talinghaga ng "[[Father Time|Amang Oras]]" (Amang Panahon) na humahawak at gumagamit ng pang-aning [[scythe|karit]].

Inilarawan siya sa mga mosaikong Greko-Romano bilang isang lalaking nagpapaikot ng [[Gulong ng Zodiac]].{{cn|date=Hunyo 2012}} Subalit, maaari ring ihambing o ipagkaiba si Chronos mula kay diyos na si [[Aion (deity)|Aion]] bilang Walang-Hanggang Panahon<ref>[[Doro Levi]], "Aion," ''Hesperia'' 13.4 (1944), p. 274.</ref> (tingnan ang [[aeon]]).

Karaniwang inilalarawan si Chronos bilang isang lalaking matanda, marunong, mayroong balbas na kulay abo at mahaba, katulad ni Amang Oras. Ang ilan sa pangkasalukuyang mga salitang Tagalog o Filipino na ang mga ugat na pang-etimolohiya ay ''khronos" o "chronos'' ay kinabibilangan ng [[kronolohiya]], [[kronometro]], [[kroniko]], [[anakronismo]], at [[kronikulo]] (kronikel).

==Mga kosmogoniyang pangmito==
Sa kosmogoniyang [[Orphic|Orpiko]], ang hindi tumatandang si Chronos ay lumikha ng [[Aether (mythology)|Aether]] at [[Chaos (cosmogony)|Chaos]], at gumawa ng isang itlog na mapilak sa banal na Aether. Ito ang lumikha ng hermaproditikong diyos na si [[Phanes (mythology)|Phanes]], na nagpanganak sa unang salinlahi ng mga diyos at siya ang tunay na manlilikha ng [[kosmos]].

Inangkin ni [[Pherecydes ng Syros]] sa kaniyang nawalang ''Heptamychos'' (''ang pitong mga pusod" o "ang pitong mga dakong-loob"), noong humigit-kumulang sa ika-6 na daantaon BK, na mayroong tatlong mga prinsipyong pangwalang-hanggan: sina "Chronos'', ''Zas'' ([[Zeus]]) at ''Chthonie'' (ang ''[[chthonic]]''). Ang [[semen]] ni Chronos ay inilagay sa mga "pusod" at lumikha ng unang salinlahi ng mga diyos.<ref>{{citebook|title=The Presocratic Philosophers|author=G.S.Kirk,J.E.Raven and M.Schofield|year=2003|publisher=Cambridge University Press|url=http://www.books.google.com/books?id=kFpd86J8PLsC&printsec|pages=24, 56}}{{Dead link|date=Agosto 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

==Mga sanggunian==
{{Reflist}}
 
<!--{{Time in religion and mythology}}-->
{{Greek mythology (deities)}}

[[Kategorya:Mga Griyegong diyos]]
[[Kategorya:Mga diyos ng panahon (oras) at kapalaran]]