Bayt
Bayt (İngilizce: byte), elektronik ve bilgisayar bilimlerinde genellikle 8 bitlik dizilim boyunca 1 veya 0 değerlerini bünyesine alan ve kaydedilen bilgilerin türünden bağımsız bir bellek ölçüm birimi. Bir bayt, Latin alfabesini baz alan 8-bitlik bir kodlamada herhangi bir harfi temsil eder.
- 'Çoğu platformda' 8 bit = 1 bayt
| Bayt Birimleri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| SI Önekleri (Metrik) | İkilik Önek (ISO/IEC) | ||||
| Ad | Sembol | Ondalık | Ad | Sembol | İkilik |
| kilobayt | kB |
103 | kibibayt | KiB |
210 |
| megabayt | MB |
106 | mebibayt | MiB |
220 |
| gigabayt | GB |
109 | gibibayt | GiB |
230 |
| terabayt | TB |
1012 | tebibayt | TiB |
240 |
| petabayt | PB |
1015 | pebibayt | PiB |
250 |
| eksabayt | EB |
1018 | eksbibayt | EiB |
260 |
| zettabayt | ZB |
1021 | zebibayt | ZiB |
270 |
| yottabayt | YB |
1024 | yobibayt | YiB |
280 |
| ronnabayt | RB |
1027 | — | ||
| quettabayt | QB |
1030 | — | ||
| Büyüklük sırasına göre veri | |||||
Bitten sonraki ikinci en küçük sayısal bilgisayar birimidir. Bir Bayt, 0 ile 255 arasındaki değeri veya diğer anlamda 256 şalter durumunu temsil etmektedir. Yani 2 üssü 8'dir. Onluk düzende 167'nin ikilik düzende dizilimi şöyledir: 10100111.
bit'in onluk sayı değeri 255 olup, 0 ile birlikte, 256 şalter durumunu gösterir. Eğer somut sonuç 2 üzeri 10'u geçiyorsa o zaman sayının sonundaki rakamlar silinip onun yerine kısaltmalar eklenir. Örneğin,
- 1 Kilobayt = 1 KB = 103= 1.000 Bayt
- 1 Megabayt = 1 MB = 106= 1.000.000 Bayt
- 1 Gigabayt = 1 GB = 109= 1.000.000.000 Bayt
- 1 Terabayt = 1 TB = 1012= 1.000.000.000.000 Bayt
- 1 Petabayt = 1 PB = 1015 =1.000.000.000.000.000 Bayt
- 1 Eksabayt = 1 EB = 1018 = 1.000.000.000.000.000.000 Bayt
- 1 Zettabayt = 1 ZB = 1021 = 1.000.000.000.000.000.000.000 Bayt
- 1 Yottabayt = 1 YB = 1024 = 1.000.000.000.000.000.000.000.000 Bayt
Bit terimi ilk defa IBM çalışanları tarafından 1956'da ortaya atılmıştır. Aslında, doğrudan adreslenebilen belleğin 6 bitlik bir değeri tanımlayan en küçük birimi olarak tanımlanmıştır. Daha sonra, 1956'da, 6 bitten 8 bite geliştirilmiştir. Bite, bit ile karıştırılmaması için daha sonra Bayt'a çevrilmiştir.
Diğer bir kelime açıklamasına göre de, Byte, "by eight"in (Türkçede sekiz kez veya sekiz ile) kısaltılmış halidir.
Katları
değiştirBaytın katları, diğer ölçüm birimlerinde olduğu gibi, SI önekleri ile temsil edilir. SI sistemi, 10'un alt ve üst katlarını ifade etmek için önekler tanımlamıştır. Örneğin, kilo (k) 1000 sayısal niceliğini ifade eder. Böylece, 1kB gösterimiyle 1.000 Bayt ifade edilmektedir. Fakat, yaygın bir yanlış kullanım olarak, SI önekleri 2'nin katlarını temsil etmek için maalesef bugün hala kullanılmaktadır. Bu yanlış kullanımda, örneğin, 1kB dendiğinde 1.024 Bayt kastedilmektedir. Yukarıda söylendiği gibi bu gösterim yanlıştır. Aşağıdaki tablo bu yanlış kullanımları göstermektedir.
| Önek | Adı | SI Anlamı | Yanlış Gösterim | Hata Miktarı |
|---|---|---|---|---|
| K veya k | kilo | 103 = 10001 | 210 = 10241 | %2,40 |
| M | mega | 106 = 10002 | 220 = 10242 | %4,86 |
| G | giga | 109 = 10003 | 230 = 10243 | %7,37 |
| T | tera | 1012 = 10004 | 240 = 10244 | %9,95 |
| P | peta | 1015 = 10005 | 250 = 10245 | %12,59 |
| E | exa | 1018 = 10006 | 260 = 10246 | %15,29 |
1998'de IEC daha sonraları ise IEEE yeni standart ile İkili Önekler yayınladı.
İkili Önekler :
| Önek | Adı | Örnek | ||
|---|---|---|---|---|
| Kibi | ikilik kilo | 1 kibibayt (KiB) | 210 bayt | 1024 B |
| Mebi | ikilik mega | 1 Mebibayt (MiB) | 220 bayt | 1024 KiB |
| Gibi | ikilik giga | 1 Gibibayt (GiB) | 230 bayt | 1024 MiB |
| Tebi | ikilik tera | 1 Tebibayt (TiB) | 240 bayt | 1024 GiB |
| Pebi | ikilik peta | 1 Pebibayt (PiB) | 250 bayt | 1024 TiB |
| Exbi | ikilik exa | 1 Exbibayt (EiB) | 260 bayt | 1024 PiB |