Makigiller sayfasının kaynağını görüntüle

{{yönlendirme|Lemur}}
{{yönlendirme|Maki (hayvan)|Maki'nin diğer anlamları|Maki (anlam ayrımı)}}
{{Otomatik taksokutu
| takson = Lemuridae
| ad = Makigiller
| resim = Ring-tailed lemur (Lemur catta).jpg
| resim_bilgi = [[Halka kuyruklu maki]] (''Lemur catta'')
| sıralama = {{Küçük büyük harfler|[[John Edward Gray|Gray]], 1821}}
| altbölüm_sıra = Türler
| tip_cins = ''[[Halka kuyruklu maki|Lemur]]''
| tip_cins_sıra = {{Küçük büyük harfler|[[Linnaeus]], [[Systema Naturae'nin 10. baskısı|1758]]}}
| altbölüm =
Metne bakınız.
| diğer_adları = Lemurgiller
}}
[[Dosya:Hapalemur alaotrensis JJLM.JPG|sağ|küçükresim|[[Alaotra bambu makisi]] (''Hapalemur aloutrensis'')]]
'''Makigiller''' ('''Lemuridae'''), [[makimsiler]] (Lemuriformes/Lemuroidea) grubunun en çok tanınan [[primat]] familyası. Tüm makimsiler gibi sadece [[Madagaskar]]'da bulunurlar. Eskiden bu familya'ya koyulan [[kedi makisigiller]] ve [[oyuncu makigiller]] artık ayrı familyalara ayrılmaktalar. Böylece makigiller familyası artık 20 yaşayan ve 2 soyu tükenmiş türden oluşur.

== Köken bilimi ==
Bilimsel adları, Latince ''lemures'' sözcüğünden gelir ve ''gecenin ruhu'' ya da ''hayalet'' anlamına gelir. Bu isim, iri ve parlak gözleri ile tuhaf çığlıkları nedeniyle verilmiştir.

== Özellikleri ==
[[Dosya:Red ruffed lemur (Varecia rubra).jpg|sol|upright=1.36|küçükresim|[[Kırmızı yakalı maki]] (Varecia rubra)]]
Familyanın yaşayan türleri 24 –  57&nbsp;cm uzunluğa (kuyruk 32 – 65&nbsp;cm) ve 0,7 - 4 Kg ağırlığa ulaşırlar. Soyu tükenen ''[[Pachylemur]]'' cinsi daha da büyüktü. Postları yumuşak, yünlü, çoğu gri, kahverengi ve siyahımsı varyasyonlarda olur. Vücut zayıf, bacaklar incedir. Arka bacakları ön bacaklarından uzundur. Tüm [[nemli burunlu maymunlar]]da olduğu gibi ikinci ayak parmağı tırnaksız, temizlik parmağı olarak evrimselleşmiştir. Diğer parmaklarının hepsinde tırnakları olur.

== Yayılım ==
Tüm makimsiler gibi makigiller de Madagaskar adasında yaşar. Mongoz makisi ile kahverengi maki insanlar tarafından [[Komorlar|Komor adalarına]] da salınmıştır. Hem adanın batısında bulunan kuru ormanlarda hem de doğudaki tropik ormanlarda yaşarlar. Adanın ormansız, dağlık merkezinde rastlanılmazlar.

== Yaşam şekli ==
Bu maymun familyası ağaçta yaşamayı tercih eder. Sadece [[Halka kuyruklu maki]] (''Lemur catta'') (ve büyük ihtimalle soyu tükenmiş ''Pachylemur'' cinsi) yerde de yaşar. Ağaçlarda dört ayak üstünde tırmanıp atlayarak ilerlerler. Çoğu diğer makimsilerden farklı olarak sırf gece aktif değil, daha çok gündüz aktif olurlar veya belli bir gece gündüz ritimleri olmaz.

Gruplar içinde yaşar ve farklı sesler ile anlaşırlar. Kata türünde 30 ayrı anlamlı ses şekilleri tespit edilmiştir.

== Beslenme ==
Makigiller ağırlıklı olarak [[otobur]]dur; meyve ve yaprak ile beslenirler. Bambu makileri [[bambu]] ile beslenir. Bazı türler farklı derecede bir miktar etçil de beslenir; böcek, örümcek, kırkayak veya küçük omurgalılar yerler.

== Üreme ==
Familyanın çoğu türlerinde dişilerin bir çift memesi olur ve tek bir yavru doğurur, ancak üç çift memesi olan vari cinsi (''Varecia'') ikiz veya üçüz doğurur. Varilerde gebelik 90 - 100 gün, diğerlerinde ise 125 - 150 gün sürer. Makiler annelerinin tüylerine tutunacak kadar büyümeden önce, anneleri onları ağızlarında taşır veya yapraklardan yaptığı bir yuvaya bırakır. Birkaç ay sonra anne sütü keser ve yavrular 2 - 4 yıl içinde ergenleşir. Makiler yaklaşık 18 sene yaşayabilirler.

== Tehdit ==
Makigiller familyasının neredeyse her türü soyu tükenmekte olan hayvanlar listesinde yer alır. Bunun nedenleri ormanların yok edilmesi ve avlanılmalarıdır.

== Sınıflandırma ==
Makigiller 5 yaşayan [[makimsiler|makimsi]] (Lemuriformes) familyasından biridir. Familya 6 cinse ve 20 türe bölünür:

* Cins ''[[Lemur]]''
** [[Halka kuyruklu maki]] (''Lemur catta'')
* Cins ''[[Eulemur]]'' 
** [[Kahverengi maki]] (''Eulemur fulvus'')
** [[Sanford makisi]] (''Eulemur sanfordi'')
** [[Ak başlı maki]] (''Eulemur albifrons'')
** [[Kızıl maki]] (''Eulemur rufus'')
** [[Kızıl alınlı maki]] (''Eulemur rufifrons'')
** [[Yakalı kahverengi maki]] (''Eulemur collaris'')
** [[Gri başlı maki]] (''Eulemur cinereiceps'')
** [[Kara maki]] (''Eulemur macaco'')
** [[Mavi gözlü maki]] (''Eulemur flavifrons'')
** [[Taçlı maki]] (''Eulemur coronatus'')
** [[Kızıl karınlı maki]] (''Eulemur rubriventer'')
** [[Kuyruksüren makisi]] (''Eulemur mongoz'')
* Cins ''[[Varecia]]'' 
** [[Siyah-beyaz yakalı maki]] (''Varecia variegata'')
** [[Kızıl yakalı maki]] (''Varecia rubra'')
* Cins ''[[Hapalemur]]''
** [[Boz bambu makisi]] (''Hapalemur griseus'')
** [[Gilbert bambu makisi]] (''Hapalemur gilberti'')
** [[Güney bambu makisi]] (''Hapalemur meridionalis'')
** [[Batı bambu makisi]] (''Hapalemur occidentalis'')
** [[Alaotra bambu makisi]] (''Hapalemur alaotrensis'')
** [[Altuni bambu makisi]] (''Hapalemur aureus'')
* Cins ''[[Prolemur]]''
** [[Büyük bambu makisi]] (''Prolemur simus'')
* Cins ''[[Pachylemur]]''
** ''[[Pachylemur insignis]]'' 
** ''[[Pachylemur jullyi]]''

==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
== Kitaplar ==
* Thomas Geissmann: ''Vergleichende Primatologie.'' Springer, Berlin 2003, ISBN 3-540-43645-6.
* Ronald M. Nowak: ''Walker's Mammals of the World.'' 6. Auflage. Johns Hopkins University Press, Baltimore 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
* Russell A. Mittermeier u.&nbsp;a.: ''Lemur Diversity in Madagascar.'' In: ''International Journal of Primatology.'' 29, Nr.&nbsp;6, 2008, {{Doi|10.1007/s10764-008-9317-y}}, S.&nbsp;1607–1656.

== Dış bağlantılar ==
*{{commonscat-ufak|Lemuridae}}
*{{wikispecies-ufak|Lemuridae}}}
{{Primatlar}}
{{taksonçubuğu}}
{{otorite kontrolü}}

[[Kategori:Makigiller| ]]
[[Kategori:John Edward Gray tarafından adlandırılmış taksonlar]]