Bayramilik: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
→Konumu: <ref>Balcıoğlu, Tahir Harimî, ''Türk Tarihinde Mezhep Cereyanları,'' Ahmet Sait Baskısı, 271 sayfa, Kanaat Neşriyatı, Istanbul, 1940.</ref> |
|||
(Aynı kullanıcı tarafından yapılan 2 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
23. satır: | 23. satır: | ||
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | |ISL | | | | | | |boxstyle_ISL=background-color:Turquoise;|ISL='''[[İslam]]'''}} |
{{soyağacı| | | | | | | | | | | | | |ISL | | | | | | |boxstyle_ISL=background-color:Turquoise;|ISL='''[[İslam]]'''}} |
||
{{soyağacı| | |,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|+|-|-|-|-|-|.| |}} |
{{soyağacı| | |,|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|+|-|-|-|-|-|.| |}} |
||
{{soyağacı| |ŞîʿI |~|-|~|TWW |~|~|~|ŞIU | | | |HAR | | | | | |boxstyle_HAR=background-color:Gold;|boxstyle_ŞîʿI=background-color:Lime;|boxstyle_TWW=background-color:SpringGreen;|boxstyle_ŞIU=background-color:#A4F4F9;|ŞîʿI='''[[Shia Islam|Şiʿism]]'''|ŞIU='''[[Sünniler]]'''|HAR='''[[Hariciler]]'''|TWW='''[[Tasavvuf]]'''}} |
{{soyağacı| |ŞîʿI |~|-|~|TWW |~|~|~|ŞIU | | | |HAR | | | | | |boxstyle_HAR=background-color:Gold;|boxstyle_ŞîʿI=background-color:Lime;|boxstyle_TWW=background-color:SpringGreen;|boxstyle_ŞIU=background-color:#A4F4F9;|ŞîʿI='''[[Shia Islam|Şiʿism]]'''|ŞIU='''[[Sünniler]]'''<ref>[[Tahir Harimî Balcıoğlu|Balcıoğlu, Tahir Harimî]], ''Türk Tarihinde Mezhep Cereyanları,'' Ahmet Sait Baskısı, 271 sayfa, Kanaat Neşriyatı, Istanbul, 1940.</ref>|HAR='''[[Hariciler]]'''|TWW='''[[Tasavvuf]]'''}} |
||
{{soyağacı| | |!| |,|~|~|~|'| | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | }} |
{{soyağacı| | |!| |,|~|~|~|'| | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | }} |
||
{{soyağacı|F|-|J| |:| |,|-|-|-|v|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|.| | }} |
{{soyağacı|F|-|J| |:| |,|-|-|-|v|-|-|-|+|-|-|-|v|-|-|-|.| | }} |
||
30. satır: | 30. satır: | ||
{{soyağacı|!|ZNM | |IBA |!|ASH |!|ANS |!| |!| | | |!| | |boxstyle_ZNM=background-color:MediumSpringGreen;|boxstyle_ANS=background-color:Aqua;|boxstyle_ASH=background-color:LightCyan;|boxstyle_IBA=background-color:Aquamarine;|IBA='''[[İbrahim ibn Edhem]]'''|ZNM='''[[Z'ûl-Nûn el-Mısrî]]'''|ASH='''[[Ebû’l Hasan Şazeli]]'''|ANS='''Ebû’n Necib Sühreverdi'''}} |
{{soyağacı|!|ZNM | |IBA |!|ASH |!|ANS |!| |!| | | |!| | |boxstyle_ZNM=background-color:MediumSpringGreen;|boxstyle_ANS=background-color:Aqua;|boxstyle_ASH=background-color:LightCyan;|boxstyle_IBA=background-color:Aquamarine;|IBA='''[[İbrahim ibn Edhem]]'''|ZNM='''[[Z'ûl-Nûn el-Mısrî]]'''|ASH='''[[Ebû’l Hasan Şazeli]]'''|ANS='''Ebû’n Necib Sühreverdi'''}} |
||
{{soyağacı|:| |!| | | |:| |:| |!| |:| |!| |:| |!| | | |!| | }} |
{{soyağacı|:| |!| | | |:| |:| |!| |:| |!| |:| |!| | | |!| | }} |
||
{{soyağacı|!| | |
{{soyağacı|!| |`|-|-|BEY |(|SHA |!|SUH |!| |!| | | |!| | |boxstyle_BEY=background-color:MediumSpringGreen;|boxstyle_SUH=background-color:Aqua;|boxstyle_SHA=background-color:LightCyan;| BEY='''[[Ebâ Yezîd-i Bistâmî]]'''|SHA='''[[Şazeli|Şazel’îyye]]'''|SUH='''[[Sühreverdiyye|Sühreverd’îyye]]'''}} |
||
{{soyağacı|:| | | | | |!| |!| | | |:| |!| |:| |!| | | |!| | | }} |
{{soyağacı|:| | | | | |!| |!| | | |:| |!| |:| |!| | | |!| | | }} |
||
{{soyağacı| |
{{soyağacı|`|~|.| | | |:| |)|HRK |!|EHS |!| |!| | | |!| | |boxstyle_HRK=background-color:MediumSpringGreen;|boxstyle_EHS=background-color:Aqua;|HRK='''[[Ebû’l Hasan Kharakânî|Ebû’l Hasan Harakânî]]'''|EHS='''[[Ebû Hafs Ömer es-Sühreverdî]]'''}} |
||
{{soyağacı| | |:| | | |!| |:| |L|-|A|-|7| |:| |!| | | |!| | }} |
{{soyağacı| | |:| | | |!| |:| |L|-|A|-|7| |:| |!| | | |!| | }} |
||
{{soyağacı| | |!| | |SAH |!|ARS |,|HYH |!| |!| | | |!| | | | |boxstyle_SAH=background-color:PaleGreen;|boxstyle_ARS=background-color:PaleTurquoise;|boxstyle_HYH=background-color:LightSkyBlue;|SAH='''Sehl el-Tüsterî'''|HYH='''[[Yusuf Hemedanî]]'''|ARS='''[[Arslan Baba]]'''}} |
{{soyağacı| | |!| | |SAH |!|ARS |,|HYH |!| |!| | | |!| | | | |boxstyle_SAH=background-color:PaleGreen;|boxstyle_ARS=background-color:PaleTurquoise;|boxstyle_HYH=background-color:LightSkyBlue;|SAH='''Sehl el-Tüsterî'''|HYH='''[[Yusuf Hemedanî]]'''|ARS='''[[Arslan Baba]]'''}} |
||
{{ |
{{familytree| | |:| | | |!| |:| |!|,|'| |!| |:| |!| | | |!| }} |
||
{{soyağacı| | |!| | |MAN | |
{{soyağacı| | |!| | |MAN |`|HAY |-|AHG |!|AQG |.| |!| |boxstyle_MAN=background-color:PaleGreen;|boxstyle_HAY=background-color:MediumTurquoise;|boxstyle_AHG=background-color:LightSkyBlue;|boxstyle_AQG=background-color:LightGreen;|MAN='''[[Hallâc-ı Mansûr]]'''|AHG='''[[Abdulhâlık Gucdevanî]]'''|AQG='''[[Abdülkâdir Geylânî]]'''|HAY='''[[Ahmed Yesevî]]'''}} |
||
{{soyağacı| | |:| | | |!| | | |!| | | |!| |:| |!| |:| |!| | }} |
{{soyağacı| | |:| | | |!| | | |!| | | |!| |:| |!| |:| |!| | }} |
||
{{soyağacı| | |!| | | |:| | |YST| |NAK |!|QDR | |
{{soyağacı| | |!| | | |:| | |YST| |NAK |!|QDR |`|MIA | |boxstyle_YST=background-color:MediumTurquoise;|boxstyle_NAK=background-color:SkyBlue;|boxstyle_MIA=background-color:LimeGreen;|boxstyle_QDR=background-color:LightGreen;|SAH='''[[Sahl al-Tustari]]'''|NAK='''[[Nakşibendi|Nakşibend’îyye]] [[Tarikat]]'''|QDR='''[[Kadiriye|Kadir’îyye]] [[Tarikat]]'''|MIA='''[[Ibn Arabi|Şeyh’ūl`Ekber İbn ʿArabî]]'''|YST='''[[Yesevîlik|Yesev’îyye]] [[Tarikat]]'''}} |
||
{{soyağacı| | |:| | | |:| | | |!| | | |!| |:| | | | | |!| |}} |
{{soyağacı| | |:| | | |:| | | |!| | | |!| |:| | | | | |!| |}} |
||
{{soyağacı| |GAL |-|~|C| | | |:| | | |:| | |
{{soyağacı| |GAL |-|~|C| | | |:| | | |:| |`|ZHE | |AKB | | | | | |boxstyle_AKB=background-color:LimeGreen;|boxstyle_ZHE=background-color:DarkTurquoise;|boxstyle_GAL=background-color:Khaki;|AKB='''[[Ekberilik|Ekber’îyye]] [[Sufi|Sūfī]]sm'''|ZHE='''[[Zahid Gilani]] Zahid’îyye'''|GAL='''[[Gâl’îyye]]'''}} |
||
{{soyağacı| | | | | | |:| | | |!| | | |!| | | |!| | | |!| |}} |
{{soyağacı| | | | | | |:| | | |!| | | |!| | | |!| | | |!| |}} |
||
{{soyağacı| | | | | | |:| | |YEM | | |:| | |KHW | |WAV | | |boxstyle_YEM=background-color:MediumTurquoise;|boxstyle_WAV=background-color:DeepSkyBlue;|boxstyle_KHW=background-color:LightSeaGreen;|WAV='''[[Vahdet-i Vücud]]'''|KHW='''[[Halvetiyye|Halvet’îyye]]'''|YEM='''[[Yunus Emre]]'''}} |
{{soyağacı| | | | | | |:| | |YEM | | |:| | |KHW | |WAV | | |boxstyle_YEM=background-color:MediumTurquoise;|boxstyle_WAV=background-color:DeepSkyBlue;|boxstyle_KHW=background-color:LightSeaGreen;|WAV='''[[Vahdet-i Vücud]]'''|KHW='''[[Halvetiyye|Halvet’îyye]]'''|YEM='''[[Yunus Emre]]'''}} |
||
{{soyağacı| | | | | | |!| | | | | | | |!| | | | |
{{soyağacı| | | | | | |!| | | | | | | |!| | | |`|-|v|-|'| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}} |
||
{{soyağacı| | | | | |FZL | | | | | | |L|~|-|~|v|HBV | | | | |boxstyle_FZL=background-color:Yellow;|boxstyle_HBV=background-color:DodgerBlue;|HBV='''<u>[[Hacı Bayram Veli]]</u>''' |FZL='''[[Nâimî]]'''}} |
{{soyağacı| | | | | |FZL | | | | | | |L|~|-|~|v|HBV | | | | |boxstyle_FZL=background-color:Yellow;|boxstyle_HBV=background-color:DodgerBlue;|HBV='''<u>[[Hacı Bayram Veli]]</u>''' |FZL='''[[Nâimî]]'''}} |
||
{{soyağacı| | | | | | |!| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}} |
{{soyağacı| | | | | | |!| | | | | | | | | | | |!| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |}} |
||
74. satır: | 74. satır: | ||
{{Sufizm}} |
{{Sufizm}} |
||
{{Otorite kontrolü}} |
{{Otorite kontrolü}} |
||
Sayfanın 20.22, 8 Aralık 2022 tarihindeki hâli
Makale serilerinden |
Bayramilik veya Bayramiyye Tarikatı, kurucusu Hacı Bayram-ı Veli'nin (1352-1429) adına izafeten Bayramîyye Tarikatı olarak tanınmıştır. Hacı Bayram-ı Veli'nin, hocası Safev’îyye şeyhi Hoca Alâ ed-Dîn Ali Erdebilî’nin talebelerinden Şeyh Hâmid Hâmid’ûd-Dîn-i Veli'nin Aksaray'da ölümünden sonra Ankara'ya dönüp irşâd fa'aliyetlerine başladığı 1412 tarihi, ilk Türk tarikatı[1] olan Bayramiye’nin kuruluşu olarak kabul edilir.
Bayramîyye Tarikatı
Bayramiyye tarikatı; Hacı Bayram-ı Veli tarafından Halvetiyye ve Nakşibendiye'nin Ekberî sufi düşünce tarzı altında harmanlanarak birleştirilmesi ile kurulmuş bir tasavvuf yoludur.
İlkeleri
Tarikatta üç temel unsur vardır. Bunlar Cezbe, Muhabbet, Sırr-ı İlahî olarak sıralanırlar.
Kulun Allah’a doğru aşk ile çekilmesine Cezbe, Allah’ın kulu kulun da Allah’ı sevmesine Muhabbet denir. Bayramilikte bu ikisini elde eden mürid ilahî sırrı elde etmek için çaba gösterir.
Her tarikatın kendisine özel bir başlığı (takke) bulunur ki bu başlığa Tac denir. Bayrami tarikatının tacı beyaz renkli, altı dilimli olup tam tepesinde beyaz keçeden birbiri içinde üç daire bulunurdu. Buna gül adı verilirdi. Bu başlığın üzerine yeşil renkli sarık sarılırdı.
Günümüzde devam etmemekle birlikte, etkileri Aziz Mahmud Hüdayi'nin kurduğu Halvetiye yolunda, ve mutasavvıf yazar İsmail Hakkı Bursevî'nin eserlerinde görülmektedir.
Kolları
Hacı Bayram-ı Veli’nin ölümünden sonra tarikat, müridleri üzerinden Akşemsettin’a atfedilen (Şemsîyye-î Bayramîyye Tarikatı), Bıçakçı Ömer Dede (Şeyh Emir Sıkkinî)’ye atfedilen (Melâmetîyye/Melâmîyye-î Bayramîyye Tarikatı),[2] ve Akbıyık Sultan’a atfedilen (Celvetîyye-î Bayramîyye Tarikatı) olmak üzere üç ayrı kola ayrılarak devam etmiştir.
Konumu
Ayrıca bakınız
- Hacı Bayram-ı Veli
- Halvetiyye
- İbn Arabi
- Ekberilik
- Akşemseddin
- Muhammed Nur'ül Arabi
- Niyâzî-i Mısrî
- Halvetiye
- Aziz Mahmud Hüdayi
- İsmail Hakkı Bursevî
- Safranbolulu Mehmed Emin Halvetî
Kaynakça
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: "Bayramiyye" maddesi, Fuat Bayramoğlu ve Nihat Azamat, 1992, İstanbul, c.5, s.270.
- ^ Dünkü ve Bugünkü Melâmîler, Abdurrahman Cerrahoğlu, Bayram Yayıncılık, İstanbul, 1984.
- ^ Balcıoğlu, Tahir Harimî, Türk Tarihinde Mezhep Cereyanları, Ahmet Sait Baskısı, 271 sayfa, Kanaat Neşriyatı, Istanbul, 1940.