Romalı askerlerin kullandığı keskin yanı yaklaşık 60 cm uzunluğunda geniş, çift ağızlı kısa kılıç. Roma arenalarında halkı eğlendirmek için yapılan dövüşlerde, köleler bu kılıçları kullandığı için "Gladyatör" adını almışlardır. Gladius yakın dövüş için ideal bir yapıya sahiptir. Ortaçağda piyadelerin kullandığı uzun kılıçların yapımı Romalılar tarafından da bilinmesine rağmen, gladius uzun yıllar Roma ordusunun temel silahı olarak kalmıştır. Boyunun kısa olması, yakın dövüşlerde etkinlik sağlayarak, Romalı askerlere, kılıcı rakibinin kalkanının altından veya zırhının zayıf bir noktasından kolayca saplamasına olanak tanıyordu. Ayrıca geniş yanakları sayesinde açtığı yaralar ölümcül olabiliyordu. At üstünde kullanım için elverişsiz olduğundan, Roma süvarileri tarafından kullanılmamıştır.(Gladius aynı zamanda proteryan adı verilen roma senetörünü korumakla görevli ordu tarafından oldukça yaygındır).
