Aksum

Aksum
UNESCO Dünya Mirası
Konum	Etiyopya
Kriter	Kültürel: i, iv
Referans	15[1]
Tescil	1980 (4. oturum)
Bölge	Afrika

Aksum, batı Etiyopya'da bulunan bir şehir. Tigray'ın Mehakelegnaw Bölgesi'nde, Adwa dağlarının yamaçlarında bulunan şehrin enlemi ve boylamı 14°07′N, 38°44′E'dir. İsa'nın doğumundan sonra ortaya çıkan ve 7. yüzyıldan sonra bilinmeyen sebeplerden dolayı, büyük bir olasılıkla Etiyopya İmparatorluğu'nun iktidarı ülke merkezine taşımasından sonra, çöküş gösteren Aksum Krallığı'nın merkezi olmuştur.^[2]

Merkezi İstatistik Teşkilatı'nın verdiği rakamlara göre, 2005 yılında Aksum'un nüfusu yaklaşık 47,320'dir (20,774'ü erkek ve 21,898'i kadındır).^[3] Şehirde yaşayanların yüzde yetmişbeşi Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi'nin üyesidir. Nüfusun geri kalanı Sünni Müslümanlar ve P'ent'aylardan (Protestan ve diğer Ortodoks olmayan Hristiyanlardan) oluşur.

Aksum'a hizmet eden bir havaalanı vardır.

Şehrin tarihsel değer taşıyan arkeolojik kısımları 1980 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası listesina alınmıştır.

Aksum Krallığı ve Etiyopya Kilisesi

Aksum Krallığının kendine özgü yazılı dili Geez ve dev dikili taşlardan oluşan farklı bir mimarisi vardı. Bu taşların en eskisi (ufak olmasına rağmen) MÖ 5,000 ve 2,000 yılları arasında inşa edilmiştir.^[4] Krallığın yükselişi Kral Ezana'nın hükümdarlığı sırasında gerçekleşmiştir. Kral Ezana 4. yüzyılda vaftiz edildikten sonra Abreha ismini almıştır ve Hristiyanlığı Krallığın resmi dini ilan etmiştir.^[5]

Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi'nin inançlarına göre Aksum'da bulunan Siyon'lu Meryem Ana Kilisesi, Musa'ya Tanrı tarafından verilen ve üzerinde On Emir'in yazıldığı iki taş tablete ev sahipliği yapmaktadır.^[6] Etiyopya kralları yüzlerce sene bu kilisede taçlarını alıp tahta oturdular. Fasilides'in hükümdarlığında kaldırılan bu gelenek IV. Yohannes döneminde tekrar uygulandı ve imparatorluğun sonuna kadar sürdürüldü. Etiyopya'nın en kutsal şehri sayılan Aksum hac yolculuğuna çıkanların uğradığı önemli bir yerdir.^[6] Önemli dini festivalleri 7 Ocak'ta kutlanan T'imk'et Festivali (batı Hristiyanlığında Epifani olarak bilinir) ve Kasım aylarının sonunda kutlanan Meryem Siyon Festivali'dir.

24 metre uzunluğunda olan 1700 senelik Aksum Steli, 1937 yılında İtalyan askerler tarafından üç parçaya bölünüp Roma'ya gemi yoluyla gönderildi. Bu dikilitaş Aksum Krallığı'nın en yüksek döneminde gelişen mühendisliğin en güzel örneği sayılır. Senelerce iki ülke arasında gerginlik yaratan dikilitaş, Nisan 2005'te Etiyopya'ya geri gönderdi. 2006 yılında yeniden inşa edilmesi planlanıyor ve devlet bu konuda UNESCO'dan maddi destek alacaktır.^[7]

Aksum ve İslam

Aksum'un İslam'la olan bağları çok eski zamanlara dayanır. İbn Hişam'ın anlatımlarına göre, Muhammed Kureyş aşiretinden çektiği zulmün karşısında, aralarında kızı Rukiye ve eşi Osman bin Affan'ın da bulunduğu ufak bir topluluğu Aksum'a yolladı. Aksum kralı Aşama ibn Abjar topluluğa sığınak verdi ve Kuraiş aşretinin topluluğu Arabistan'a geri gönderme taleplerini reddetti. Topluluğun bir kısmı Hicret'in altıncı yılına kadar Arabistan'a geri dönmedi ve bunlardan bazıları Etiyopya'nın Negaş bölgesine yerleşti.

Gezilecek yerler

Kuzey Dikilitaş Parkı - en fazla sayıda dikilitaşın bulunduğu alan
Büyük Dikilitaş - 33 metre uzunluğunda, inşa sırasında kırıldığı tahmin ediliyor
Aksum Steli - 24 metre uzunluğunda, ayakta duran en uzun dikilitaş
Siyon'lu Meryem Ana Kilisesi - 1665 yılında inşa edilen kilise, yerli inançlara göre üzerinde On Emir'in yazıldığı iki taş tablete ev sahipliği yapmaktadır
Ezana Taşı - üzerinde Sabaean, Ge'ez ve Antik Yunanca dillerinde yazılar bulunan, Rozeta Taşı'na benzer taş
Kral Bazen'in Kabri - şehirde bulunan en eski megalit
Kraliçe Şeba'nın Hamamı - aslı bir sarnıçtır (yağmur suyu biriktiren yer altı su haznesi)
Abba Pentalewon ve Abba Liqanos manastırları
4. yüzyıl Ta'akha Maryam
6. yüzyıl Dungur sarayları
Gobedra Dişi Aslanı taş resimleri
Yerli efsanelere göre Aksum Saba Melikesi Belkıs'ın şehridir

Kardeş şehirler

Denver, ABD (1995'ten beri)

Notlar

Wikimedia Commons'ta Aksum ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.
^ G. Mokhtar, UNESCO General History of Africa, Vol. II, Abridged Edition (Berkeley: University of California Press, 1990), pp. 215-35. ISBN 0-85255-092-8.
^ CSA 2005 National Statistics 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Table B.4
^ Herausgegeben von Uhlig, Siegbert, Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2005), p. 871.
^ J. D. Fage, A History of Africa (London: Routledge, 2001)". pp. 53-54. ISBN 0-415-25248-2.
^ ^a ^b Hodd, Mike, Footprint East Africa Handbook (New York: Footprint Travel Guides, 2002), p. 859. ISBN 1-900949-65-2.
^ Hoffman, Barbara T., Art and Cultural Heritage (Cambridge: University Press, 2005), p. 5. ISBN 0-521-85764-3.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.

[2] G. Mokhtar, UNESCO General History of Africa, Vol. II, Abridged Edition (Berkeley: University of California Press, 1990), pp. 215-35. ISBN 0-85255-092-8.

[3] CSA 2005 National Statistics 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Table B.4

[4] Herausgegeben von Uhlig, Siegbert, Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2005), p. 871.

[5] J. D. Fage, A History of Africa (London: Routledge, 2001)". pp. 53-54. ISBN 0-415-25248-2.

[Hodd-6] Hodd, Mike, Footprint East Africa Handbook (New York: Footprint Travel Guides, 2002), p. 859. ISBN 1-900949-65-2.

[7] Hoffman, Barbara T., Art and Cultural Heritage (Cambridge: University Press, 2005), p. 5. ISBN 0-521-85764-3.

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]