Esenboğaz, Göle
| Esenboğaz | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Esenboğaz Esenboğaz'ın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Göle |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 222 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75700 |
Esenboğaz, Ardahan ilinin Göle ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Esenboğaz köyünün eski adı 1886 tarihli Rus nüfus sayımında Kalpikar (Кальпикар), 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kelpekör (كلپەكور) olarak geçer.[3][4]
Kalpikar köyü sınırları içindeki megalit kule kalıntısı, buranın çok eski bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.[5] Köy Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Kola'da yer alır. Nitekim bu bölgeyi Osmanlılar 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir.
Türkçe Göle olarak bilinen Kola bölgesi uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sora, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'yla Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinde Kalpikar (Кальпикар) adıyla kaydedilmiş olan köy, Ardahan sancağının Göle kazasına bağlıydı ve nüfusu, tamamı Kürt olarak kaydedilmiş 37 kişiden oluşuyordu.[3] Köyün nüfusu 1896 yılında 40 kişi, 1906 yılında 128 kişi olarak tespit edilmiştir.[6]
Kalpikar köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre fiilen Ermenistan'ın sınırları içinde kaldı. 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Klapikar Türkiye'ye bırakıldı.[7]
Kalpikar köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Kelpekör (كلپەكور) adıyla Kars vilayetinin Göle kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[4] 1940 genel nüfus sayımında "Kelbikör" adıyla geçen köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 207 kişiden oluşuyordu.[8] Kalpikar / Kelbikör Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Esenboğaz olarak değiştirilmiştir.[9] 1965 genel nüfus sayımında Esenboğaz köyünün nüfusu 462 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 25 kişi okuma yazma biliyordu.[10]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy, Ardahan il merkezine 54 km, Göle ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.[11]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 222[2] |
| 2021 | 248[2] |
| 2020 | 264[2] |
| 2019 | 270[2] |
| 2018 | 259[2] |
| 2017 | 272[2] |
| 2016 | 281[2] |
| 2015 | 308[2] |
| 2014 | 324[2] |
| 2013 | 363[2] |
| 2012 | 389[2] |
| 2011 | 414[2] |
| 2010 | 467[2] |
| 2009 | 486[2] |
| 2008 | 482[2] |
| 2007 | 458[2] |
| 2000 | 464[11] |
| 1990 | 549[12] |
| 1985 | 611[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Esenbogaz, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Göle Esenboğaz Köy Nüfusu". Nufusune.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b ""Göle Kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 771.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 330, ISBN 9789941478178.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, ISBN 9786052100271.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 351.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 697". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 358.
- ^ a b "Esenboğaz Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.