Ferik Polatbekov
Ferik Polatbekov | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 01 Ocak 1897 İrkutsk Oblastı, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 17 Kasım 1918 (21 yaşında) |
| Milliyet | Sovyet Kürdü |
| Diğer ad(lar)ı | Fyodor Lıtkin |
| Vatandaşlık | Rus İmparatorluğu |
| Meslek | Siyasetçi, şair, gazeteci, hatip, devrimci |
| Etkin yıllar | 1915-1918 |
| Önemli eser(ler) |
|
| Din | Yezîdî |
| Partner(ler) | Olga |
| Ebeveyn(ler) |
|
Ferik Polatbekov veya Fyodor Lıtkin (1897, İrkutsk Oblastı, Rus İmparatorluğu - Kasım 1918), Bolşevik Sovyet Kürdü siyasetçi, şair, gazeteci, hatip, devrimcidir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kars'ın Digor ilçesinin Harabe Digor (bugünkü Uzunkaya) köyünde doğan Ferik Polatbekov, Kars'ın ilk bolşevik devrimcisi olarak bilinir. Anna Kartaşeva adlı bir Rus annenin ve Egit adlı Yezîdî Kürt bir babanın çocuğu olarak, babasının sürgünde olduğu İrkutsk Oblastı'nda doğdu. Ancak 1907 yılında, o dönem Rus İmparatorluğu toprağı olan babasının memleketi Kars Oblastı'ndaki Digor'a ailece dönerek orada hayatına devam etti. Baso adlı bir erkek, Nurê ve Marusya adlı iki kızkardeşi vardı.
Anne ve babasının ayrılmasıyla annesi Anna Ferik ve kardeşi Marusya'yı alarak kendi memleketi Sibirya'ya döner. Ferik İrkutsk Gimnazyumu'nda şiir ve sosyalizm ile tanışır. Annesinin öldüğü 1915 yılında yayınlattığı ilk şiir kitabı Pesnya Yunosti (Gençlik Türküsü)'yi annesine adar.
Rus belgelerinde ismi Fyodor Lıtkin olarak geçer. Litkin, annesinin ilk eşinin soyadıdır. Fyodor da annesinin verdiği isimdir.
Digor'a kızkardeşini götüren Polatbekov, 1917 yılının Temmuz sonunda Sibirya'ya döner ve Olga adlı kadınla birlikte Tomsk şehrine yerleşirler. Burada Tomsk Üniversitesi Filoloji Fakültesi'ne kaydolur. Eylül ayında Bolşeviklerin gazetesi olan Znamya Revolyutsii (Devrim Bayrağı) gazetesinde yazıları yayınlanmaya başladı.
Tomsk Sovyeti seçimlerinde en büyük parti seçilen Bolşeviklere karşı SR'ler, Menşevikler ve Demokrat Kadetler) gibi tüm diğer partiler birleşip, Sovyet karşıtı kendi iktidar ortaklıklarını kurdular. 1917 Ekim Devrimi'nin ardından Tomsk'ta Bolşevikler Sovyet iktidarını kurmak için mücadele etmektedirler. Bolşevizm karşıtları 15 Aralık 1917 tarihinde Tomsk Sovyeti toplantısını kundaklarlar. Ferik yangından zor kurtulur.
Henüz 21 yaşındayken Sibirya'da Sovyet Hükûmeti'nde İçişleri Bakanı ve Sibirya Merkez Yürütme Kurulu (Tsentrosibir) üyesi olarak görev yaptı.
1918 yılının 17 ile 22 Kasım tarihleri arasında Beyaz Ordu ve Çekoslovak Karşı devrimci savaş esirleri tarafından öldürüldü.[1]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gazete yazılarının dışında iki yüzün üzerinde şiiri ve birkaç öyküsü vardır. Bunların arasında ilk şiir kitabının adı Gençlik Türküsü, uzun öykülerinden birinin adı da Êskandır.
Etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ferik Polatbekov'un kişiliği ve edebi yapıtları 1970'li yıllarda Erivan'da Kürt çocukları için hazırlanan Kürt Dili ve Edebiyatı kitaplarında da yer almaktaydı.[2] Kürt folklor uzmanı Heciyê Cindî 1967 yılında yazdığı Hewari (Çağrı) adlı bekgesel tarhi romanında ailesinin yaşamını anlatmıştır.[3]
Adı verilen köy
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermenistan'ın Armavir İdari Bölgesi'ne bağlı, çoğunluğunu Yezîdîlerin oluşturduğu Ferik köyünün ismi onun anısına verilmiştir.[4] Köyün önceki adı Kurekend'dir.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Badem, Candan; Alakom, Rohat (Ekim-Kasım 2012). "Ferik Polatbekov (1897-1918): Karslı Bir Kürdün Digor'dan Sibirya'ya Uzanan Öyküsü". Kürt Tarihi, 3. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2017.
- ^ Celil, Ordixane (1975). Zmane kurdi. Erivan: Miroê Esed. ss. 76-78.
- ^ Cindi, Heciye (1967). Hewari. Erivan, Moskova: Sov. Pisatel.
- ^ Kiesling, Brady (Haziran 2000). "Rediscovering Armenia" (PDF) (İngilizce). Erivan/Washington, DC: US embassy to Armenia's website. s. 36. 26 Haziran 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2017.
Ferik, named in honor of the revolutionary and poet Ferik Polatbekov
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Can, Hüseyin (Nisan 2013). Kürtler ve Stalin (PDF) (Birinci bas.). İşçi Kolektifi Yayınları. ss. 31-36. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2017.