Harp Akademileri
| Harp Akademileri | |
|---|---|
 | |
| Etkin | 20 Temmuz 1848-31 Temmuz 2016 (168 yıl, 1 hafta ve 4 gün) |
| Ülke |  Türkiye |
| Bağlılık |  Türk Silahlı Kuvvetleri |
| Tipi | Askerî akademi, askerî kurs |
| Görevi | Kurmay subay yetiştirmek |
| Büyüklük | Ordu |
| Karargâh | Yenilevent, Beşiktaş, İstanbul |
| Ardıl | Milli Savunma Üniversitesi |
| Yıl dönümleri | 29 Haziran 1969 Harp Akademileri Günü |
Harp Akademileri Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı yüksek lisans düzeyinde eğitim ve öğretim veren, nitelikli kurmay subay yetiştiren bir askerî akademiydi. Eğitim ve öğretim faaliyetlerin Yenilevent'teki yerleşkesinde sürdürüyordu. 31 Temmuz 2016 tarihinde 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilan edilen OHAL kapsamındaki Kanun Hükmündeki Kararname ile birlikte kapatıldı. Aynı KHK'da yapılan düzenlemeyle Enstitüler adı altında Milli Savunma Üniversitesine bağlı olan yeni bir yapı oluşturuldu.[1]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1848 yılında kurulmuş olan "Erkan-ı Harbiye Mektebi" (Harp Akademileri) ilk mezunlarını 1849 yılında verdi.[2] 18. yüzyılın ilk yarısında küresel gelişmelere paralel olarak Osmanlı İmparatorluğu geniş bir yelpazede ordu teşkilatı dahil reformlar gerçekleştirdi. 1845 yılında Kara Harp Okulu (Mekteb-i Harbiye Komutanı Mehmed Emin Derviş Paşa, Hariciye Nazırı Keçecizade Fuat Paşa ve Şeyhülislam Arif Hikmet'ten oluşan Askeri Talim Kurulu Başkanı Sultan Abdülmecid'in idari emriyle askerî liseler kurulmuş; Harp Akademisi eğitim süresi dört yılda çıkarılmış[3] ve Avrupa orduları gibi kurmay subay yetiştirmek için yeni kurslar açılmıştır. Akademi, bu süreçten sonra kurumsal bir kimlik kazanmıştır.
Akademi için kurulması planlanan ilk yerleşke olarak İstanbul seçilmiştir. Harbiye'deki bina 1854'ün başlarında Osmanlı'nın Kırım Savaşı'ndaki müttefiki Fransız birliklerine misafirhane ve hastane olarak tahsis edildiğinde akademi, bugün "Taşkışla" olarak bilinen İstanbul Teknik Üniversitesi binasına geçici olarak taşınmıştır. 1858'in sonunda akademi ve genelkurmay kursları Gülhane Askeri Tıp Akademisi'ne (GATA) taşındı. 1862 yalında Kırım Savaşı sırasında yanan ve restore edilen Harbiye'deki eski yerleşkeye geri dönüldü. 2 yıl sonra, bugünkü Deniz Harp Okulu, Osmanlı İmparatorluğu Donanması'nın kurmay okulu olarak kuruldu. Osmanlı Ordusu'nun yeniden yapılanma çabalarının bir parçası olarak, kurmay kolejleri ve diğer askeri okullar için 1866'da yeni düzenlemeler yapıldı. Bu düzenlemelerle akademi eğitimi üç yıla çıkarıldı ve ek askeri kurslarla tatbikatlara ve uygulamalı eğitime ağırlık verildi. Kurmay subay olmak başlangıçta başlı başına farklı bir kol olarak görülse de, 1867'den itibaren piyade, süvari ve topçu gibi branşlarda kurmay subay yetiştirmek için yeni programlar uygulanmaya başlandı. 1899 yılında, kurmay subay kursları ve kurmay adayı subayların eğitimine ek olarak daha yüksek askeri eğitime sahip subay yetiştirilmesi gerektiği görüşü benimsendi ve ardından, daha fazla sayıda subay, kurmay subay kurslarına kabul edilmeye başlandı. Bu süreç 1908 yılına kadar devam etti.
Mustafa Kemal Atatürk, 57. dönem kurmay kursunu başarıyla bitirmiştir. Atatürk, 1902 yılında kabul edildiği Harbiye'deki akademiden kurmay subay olarak 1905 yılında mezun olmuştur. Akademinin Harbiye'deki eski binası günümüzde Askeri Müze olarak kullanılmaktadır.
İkinci Meşrûtiyet sonrası dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı'da İkinci Meşrutiyet'in ilanının ardından akademiye katılma şartı olan kurmay kursunun katılım şekli, 4 Ağustos 1909 tarihli yeni "Kurmay Kursu Yönetmeliği" ile yeniden düzenlendi. Birkaç ay sonra, akademi Harbiye'den Yıldız Sarayı'na taşındı. Kara Harp Okulu'ndan kurmay kolejine doğrudan geçiş uygulaması kaldırıldı ve akademiye katılmak için Kara Harp Okulundan mezun olup, iki yıllık kıt'a hizmeti yapmış olma şartı getirildi. Daha sonra askerler sınavlara tabi tutuldu ve sınavı geçenler kurmay subay adayı olarak kursa kabul edildi.
Savaşlar dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Akademiden mezun olan genç kurmay subaylar 1911 Trablusgarp Savaşı, 1912-1913 Balkan Savaşı ve 1914-1918 arasındaki I. Dünya Savaşı, 1919-1922 yılları arasındaki Kurtuluş Savaşı'nda büyük bir deneyim kazanmış ve olağanüstü bir başarı sergilemiştirler. 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'un işgal edilmesinin ardından askeri okullar Birinci Dünya Savaşı'nın galipleri tarafından kapatıldı; bununla birlikte akademi 28 Ocak 1919'da taşındığı Teşvikiye'deki Şerif Paşa Konağı'nda Nisan 1921'e kadar faaliyetlerini sürdürmeye devam etti. 1919'da akademi müfredatı, savaş taktikleri ve dil kurslarına ağırlık verildi. 1921'in başlarında akademinin yeri yeniden değiştirilerek Beylerbeyi'ne taşınmasına karar verildi. Ancak tüm öğretmen ve öğrenci askerlerin Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Anadolu'ya gitmesi üzerine akademi ve kurslar geçici olarak kapatıldı.
Cumhuriyet dönemi ve günümüz
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurtuluş Savaşı sonrası akademi 13 Ekim 1923 tarihinden itibaren İstanbul Üniversitesi'nin idari binası olarak anılan Beyazıt'taki Harbiye Nezareti binasında "Yüksek Harp Okulu" adıyla eğitim ve öğretim faaliyetlerine yeniden başladı. Akabinde 24 Mart 1924'te ismi "Genelkurmay Kurs Müdürlüğü" olarak değiştirildi ve Yıldız Sarayı'na taşındı. 1927 yılında bir kez "Harp Akademisi Müdürlüğü" adını aldı ve akabinde müdürlük adı komutanlığa çevrildi. Akademi 1975 yılına kadar bu lokasyonda eğitim ve öğretim faaliyetlerine devam etti. 15 Ocak 1927 tarihinde kurulan Yüksek Levazım Okulu, Levazım Üst Subay Akademisi ve Levazım Okulu ile General ve Üst Subaylara mahsus Yüksek Komuta Akademisi de Harp Akademisi'ne bağlandığından Askeri Akademiler Komutanlığı adı verilmiştir. Adı değiştirilen akademi, sadece bir kadrolu olmaktan, 1930'da Deniz Harp Akademisi'nin yeniden açılmasıyla büyümeye başladı. 7 yıl sonra, Türk askeri havacılığının gelecekteki pilot subaylarını yetiştirmek için Hava Harp Akademisi kuruldu.
İkinci Dünya Savaşı sonrası dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci Dünya Savaşı nedeniyle akademi, 1941 yılından başlayarak 5 yıl süreyle, tesislerini Ankara'daki Kara Kuvvetleri Komutanlığı karargahına taşıdı ve savaşı bitimine müteakip 1946 yılında Yıldız Sarayı'ndaki eski kampüsüne geri döndü. Akademinin adı Mart 1949'da "Harp Okulları Komutanlığı" olarak değiştirildi. Millî Güvenlik Akademisi 1952'de, Silahlı Kuvvetler Komuta Akademisi de 1954'te kuruldu. Milli Güvenlik Akademisi 1995 yılında Ankara'ya ve 2012 yılında İstanbul'a taşınarak Silahlı Kuvvetler Akademisi ile birleşmiş ve o tarihten bu yana "Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanlığı ve Kurmay Akademisi" olarak eğitim ve öğretim faaliyetlerini sürdürdü. Hava Kuvvetleri Komutanlığına bağlı olarak Ankara Etimesgut'ta bulunan "Kara-Deniz-Hava Kuvvetleri İşbirliği Akademisi Komutanlığı" 1960 yılında İstanbul'a taşınarak Hava Harp Okulu'na entegre edildi. Daha sonra 1961 yılında Harp Okulları Komutanlığı bünyesinde "Kurs Komutanlığı" ve 15 Şubat 1962 tarihinden itibaren "Kara-Deniz-Hava Kuvvetleri İşbirliği Akademisi", "Özel Komuta Akademisi", "Kurmay Subay Akademisi" ve "Nükleer Silahlar" adında yeni bir akademi daha kuruldu. Yüksek Komuta Akademisi'ni birleştirmek ve buna bağlı olarak tüm kolejleri aynı kampüste konumlandırmak için 12 Mart 1969'da İstanbul Yenilevent'te yeni bir akademik alanın inşaatına başlandı. Harp Okulları, birkaç bölüm dışında, aynı yıl Yenilevent'teki yeni tesislerinde 1975–1976 öğretim yılına başladı. "Yeni Savaş Akademisi Kanunu", 24 Mayıs 1989'da Ulusal Meclis'in bu süreçte savaş akademilerinin tüzüklerini değiştiren bir kararla yürürlüğe girdi. 1990–1991 akademik yılında, «Seminer Sistemi» kabul edildi. Bu yeni sistem kapsamında, hizmet ve savaş akademilerinin kontenjanı artırıldı ve sınıflar 16-20 kişilik gruplar halinde yeniden düzenlendi.
2000'li yıllar ve günümüz
[değiştir | kaynağı değiştir]Harp okulları kanununda 2003 yalında yapılan yeni değişiklikler doğrultusunda, harp okullarında lisansüstü eğitimler başlatılmış ve 2007 yılında ilk kez "Kurmay Subay Diploması" nın yanı sıra mezunlar "Yüksek Lisans" ile ödüllendirilmiştir. Harp Akademisi Komutanlığı, günümüzün teknolojik dünyasının gereksinimlerini karşılamak amacıyla, akademik eğitim ve öğretim faaliyetlerini desteklemek, ortak kavramları simüle edilmiş ortamda denemek ve egzersiz yapmak için 25 Temmuz 2003 tarihinde çok ihtiyaç Savaş Oyunları ve Kongre Merkezi'nin açılışını yaptı. Kongre, 1 Ağustos 2008 tarihine kadar faaliyet göstermiş ve Harp Okulları Komutanlığına bağlı «Ortak Doktrin Geliştirme, Deney ve Eğitim Merkezi» adını almıştır. 1935 yılından bu yana 41 ülkeden binden fazla yabancı askeri subay Türk Silahlı Kuvvetleri Harp okullarından mezun olmuştur. Harp okulları Türkiye Genelkurmay Başkanlığına doğrudan bağlı bir birim olmuştur.
| Harp Akademileri Komutanlığı | |||||||||||||||||||||||||||||
| Harp Akademileri Yüksek Kurulu | |||||||||||||||||||||||||||||
| Millî Güvenlik Akademisi | Harp Akademileri Karargâhı | Silahlı Kuvvetler Yüksek Sevk ve İdare Akademisi | Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (SAREN) | ||||||||||||||||||||||||||
| Kara Harp Akademisi | Deniz Harp Akademisi | Hava Harp Akademisi | Müşterek Doktrin Geliştirme Deneme ve Eğitim Merkezi Komutanlığı (MÜŞDOKGEDEM) | ||||||||||||||||||||||||||
2016 yılından günümüze
[değiştir | kaynağı değiştir]Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Türk Silahlı Kuvvetlerinin talep ettiği konularda lisansüstü düzeyde eğitim, sertifika programları, bilimsel çalışmalar yapmak için[4] 2003-2004 eğitim-öğretim yılından itibaren kurularak, eğitim ve öğretim faaliyetlerine başladı. Müttefik ülkelerden, muadilleri arasında özel bir yere sahip olan harp akademisine yönelik akademik talepler devam etmektedir. 2016 Türkiye askerî darbe girişiminden sonra ilan edilen 31 Temmuz 2016 tarihli OHAL kapsamındaki "Kanun Hükmündeki Kararname" ile Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı tüm askeri okullar ve liseler ile birlikte akademiler de kapatıldı. Aynı KHK'da yapılan düzenlemeyle "Enstitüler" adı altında Milli Savunma Üniversitesine bağlandı.[5]
Görev yapmış komutanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Osmanlı Dönemi (1848-1921)[6] | ||||
|---|---|---|---|---|
| # | İsim | Resim | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
| 1 | Mirliva Çırpanlı Abdülkerim Nadir Paşa | 
|
1848 | 1848 |
| 2 | Mirliva Ahmed Paşa | 
|
1848 | 1853 |
| 3 | Mirliva Mehmed Emin Derviş Paşa |
|
1853 | 1860 |
| 4 | Mirliva Mahmud Mesut Paşa |
|
1860 | 1863 |
| 5 | Mirliva Sarı Galip Paşa |
|
1863 | 1870 |
| 6 | Mirliva Sakızlı Selim Paşa |
|
1870 | 1870 |
| 7 | Mirliva Şevket Paşa |
|
1871 | 1872 |
| 8 | Mirliva Hüseyin Fevzi Paşa |
|
1872 | 1873 |
| 9 | Mirliva Sarı Galip Paşa |
|
1873 | 1874 |
| 10 | Mirliva Süleyman Hüsnü Paşa | 
|
1874 | 1875 |
| 11 | Müşir Sait Paşa |
|
1875 | 1876 |
| 12 | Mirliva İbrahim Ethem Paşa | 
|
1877 | 1883 |
| 13 | Mirliva Mustafa Zeki Paşa |
|
1883 | 1906 |
| 14 | Mirliva Hafız Tevfik Paşa |
|
1906 | 1906 |
| 15 | Mirliva İsmail Fazıl Paşa | 
|
1906 | 1909 |
| 16 | Miralay Cevat Bey | 
|
28 Ağustos 1909 | 9 Ocak 1911 |
| 17 | Miralay İbrahim Halil Bey |
|
15 Ocak 1911 | 12 Mayıs 1911 |
| 18 | Yarbay von Legat |
|
15 Mart 1914 | 3 Ağustos 1914 |
| 19 | Mirliva Sedat Paşa | 
|
28 Ocak 1919 | 1 Ocak 1921 |
| Cumhuriyet Dönemi (1923-2017)[6] | ||||
| 1 | Mirliva Kenan Paşa | 
|
13 Kasım 1923 | 30 Eylül 1925 |
| 2 | Mirliva Sedat Paşa |
|
1 Ekim 1925 | 21 Kasım 1927 |
| 3 | Mirliva Hasan Basri Paşa |
|
21 Kasım 1927 | 30 Mart 1931 |
| 4 | Korgeneral Ali Fuat Erden | 
|
6 Nisan 1931 | 13 Mart 1943 |
| 5 | Korgeneral Tahir Taner |
|
13 Mart 1943 | 23 Haziran 1945 |
| 6 | Korgeneral Baki Vandemir |
|
1 Eylül 1945 | 19 Temmuz 1947 |
| 7 | Korgeneral Feyzi Mengüç | 
|
8 Eylül 1947 | 27 Ağustos 1952 |
| 8 | Korgeneral Fehmi Türesel | 
|
28 Ağustos 1952 | 3 Ağustos 1954 |
| 9 | Orgeneral Feyzi Mengüç |
|
17 Eylül 1954 | 14 Ocak 1956 |
| 10 | Korgeneral Fazıl Bilge |
|
20 Ocak 1956 | 17 Aralık 1957 |
| 11 | Korgeneral Fasih Kayabalı |
|
10 Ocak 1958 | 1 Eylül 1958 |
| 12 | Orgeneral Fazıl Bilge |
|
1 Eylül 1958 | 7 Temmuz 1960 |
| 13 | Korgeneral Hüseyin Ataman |
|
8 Temmuz 1960 | 2 Ağustos 1960 |
| 14 | Tuğgeneral Faruk Gürler |
|
3 Ağustos 1960 | 2 Ağustos 1962 |
| 15 | Tümgeneral Semih Sancar |
|
2 Ağustos 1962 | 25 Ağustos 1964 |
| 16 | Tümgeneral Nüzhet Bulca |
|
28 Ağustos 1964 | 29 Ağustos 1967 |
| 17 | Korgeneral Kami Güzey |
|
30 Ağustos 1967 | 4 Eylül 1968 |
| 18 | Orgeneral Doğan Özgöçmen |
|
4 Eylül 1968 | 11 Eylül 1971 |
| 19 | Orgeneral Suat Aktulga |
|
11 Eylül 1971 | 18 Temmuz 1973 |
| 20 | Orgeneral Turgut Sunalp |
|
5 Ağustos 1973 | 12 Temmuz 1975 |
| 21 | Orgeneral Hamza Günalp |
|
13 Temmuz 1975 | 15 Nisan 1976 |
| 22 | Tuğgeneral Burhanettin Bigalı |
|
15 Nisan 1976 | 23 Ağustos 1976 |
| 23 | Orgeneral İbrahim Şenocak |
|
23 Ağustos 1976 | 26 Ağustos 1978 |
| 24 | Orgeneral Bedrettin Demirel |
|
26 Ağustos 1978 | 20 Ağustos 1980 |
| 25 | Orgeneral Süreyya Yüksel |
|
23 Ağustos 1980 | 12 Eylül 1980 |
| 26 | Hava Orgeneral Halil Sözer |
|
10 Ekim 1980 | 24 Ağustos 1981 |
| 27 | Orgeneral Hakkı Akansel |
|
24 Ağustos 1981 | 15 Ağustos 1983 |
| 28 | Orgeneral Recep Ergun |
|
15 Ağustos 1983 | 17 Ağustos 1985 |
| 29 | Orgeneral Doğan Güreş |
|
17 Ağustos 1985 | 3 Ağustos 1987 |
| 30 | Orgeneral Sabri Deliç |
|
3 Ağustos 1987 | 22 Ağustos 1988 |
| 31 | Orgeneral Aşir Özözer |
|
22 Ağustos 1988 | 18 Ağustos 1989 |
| 32 | Oramiral Vural Bayazıt |
|
18 Ağustos 1989 | 22 Ağustos 1990 |
| 33 | Orgeneral İbrahim Türkgenci |
|
22 Ağustos 1990 | 21 Ağustos 1992 |
| 34 | Orgeneral Kemal Yavuz |
|
21 Ağustos 1992 | 27 Ağustos 1994 |
| 35 | Orgeneral Atilla Ateş |
|
27 Ağustos 1994 | 19 Ağustos 1996 |
| 36 | Orgeneral Necati Özgen |
|
19 Ağustos 1996 | 23 Ağustos 1999 |
| 37 | Orgeneral Nahit Şenoğul |
|
23 Ağustos 1999 | 21 Ağustos 2001 |
| 38 | Hava Orgeneral İbrahim Fırtına |
|
21 Ağustos 2001 | 19 Ağustos 2003 |
| 39 | Hava Orgeneral Faruk Cömert |
|
19 Ağustos 2003 | 18 Ağustos 2005 |
| 40 | Hava Orgeneral Aydoğan Babaoğlu |
|
18 Ağustos 2005 | 16 Ağustos 2007 |
| 41 | Hava Orgeneral Hasan Aksay | 
|
16 Ağustos 2007 | 17 Ağustos 2009 |
| 42 | Orgeneral Nusret Taşdeler |
|
17 Ağustos 2009 | 19 Ağustos 2010 |
| 43 | Hava Orgeneral Bilgin Balanlı |
|
28 Ağustos 2010 | 8 Ağustos 2011 |
| 44 | Orgeneral Aslan Güner |
|
8 Ağustos 2011 | 8 Ağustos 2012 |
| 45 | Korgeneral Raif Akbaş |
|
28 Ağustos 2012 | 20 Ağustos 2013 |
| 46 | Orgeneral Yalçın Ataman |
|
20 Ağustos 2013 | 20 Ağustos 2014 |
| 47 | Orgeneral Abdullah Recep |
|
20 Ağustos 2014 | 10 Ağustos 2015 |
| 48 | Korgeneral Tahir Bekiroğlu |
|
10 Ağustos 2015 | 28 Temmuz 2016 |
| 49 | Hava Korgeneral Mehmet Şanver |
|
28 Temmuz 2016 | 1 Ağustos 2016[7] |
| 50 | Tümgeneral Rafet Sevinç Şaşmaz |
|
9 Ağustos 2016[8][9] | 13 Haziran 2017[10][11] |
Resim galerisi
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Mustafa Kemal Atatürk İstanbul, Metris'te, Harp Akademileri Tatbikatları'nda komutanlarla birlikte. (28 Mayıs 1936)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Silahlı Kuvvetler Harp Akademisi kapatılmasına gerekçe konulu [[Resmî Gazete]] yayınlanan eki -Temmuz 2016-". 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
- ^ Harpak.TSK.mil.tr. "Harp Akademileri tarihi ve olayları". TürkçeBilgi.com. 12 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
- ^ "Harp Akademisi Öğrenimi ve Burada Kişiliğini Etkileyen Olaylar, İnsanlar". Ata.gov.tr. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ "Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Savunma ve Güvenlik, TSK". SDE. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2021.
- ^ "Askeri okullar kapatıldı, Milli Savunma Üniversitesi kuruldu". Hürriyet. 31 Temmuz 2016. 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Geçmişten Günümüze Akademi Komutanları". Harp Akademileri. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Saygı Öztürk (2 Ağustos 2016). "Fethullahçıları anlatırken, Fethullahçı komutan not alıyordu". Sözcü. 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Millî Savunma Bakanlığına Ait Atama Kararı" (PDF). T.C. Resmî Gazete. 9 Ağustos 2016. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Komutanlar" (PDF). web.archive.org. 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2023.
- ^ "Dışişleri ile Millî Savunma Bakanlıklarına Ait Atama Kararları". T.C. Resmî Gazete. 14 Haziran 2017. 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Katar'da 1. Ordu Kurmay Başkanı". Hürriyet. 14 Haziran 2017. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
