(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Memeliler - Vikipedi İçeriğe atla

Memeliler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Memeli sayfasından yönlendirildi)
Memeliler
Yaşadığı dönem aralığı: 216-0 myö
Noriyen-Günümüz[1][2][3][4] 
Desmodus rotundusTasmanya canavarıSciurus nigerOrnitorenkKambur balinaDev armadilloOppossumİnsanPhataginus tricuspisKolugoYıldız burunlu köstebekBayağı zebraDoğu boz kangurusuKuzey deniz filiAfrika filiRen geyiğiDev pandaRhynchocyon petersi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Mammalia
Linnaeus 1758
Takımlar
Liste

Memeliler (LatinceMammalia), hayvanlar aleminin insanların da dâhil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı sınıfıdır.

Dünya üzerinde yaklaşık 6500 memeli türü bulunur.[5] Bunların 200 kadarı Avrupa'da görülebilir, Türkiye ise tek başına yaklaşık 170 memeli türü barındırmaktadır. Çift ve karmaşık dolaşım sistemine sahip, sabit vücut sıcaklıklı hayvanlardır. Vücutları genellikle kıllarla örtülüdür. Genç bireyler anne sütü ile beslenirler. Genellikle bacak şeklinde oluşmuş dört üyeleri vardır. Solunumda diyafram kullanırlar. Alt çeneleri bir çift kemikten oluşmuştur; orta kulaktaki kemikler üç parçalı olup kulak zarı ve iç kulakla bağıntılıdır. Hemen hemen hepsinde yedi boyun omuru vardır.

Memeliler, sıcak kanlı yaratıklardır. Yani vücut sıcaklıkları genel olarak çevre koşullarından bağımsızdır. Bu ısı yalıtkanlığını sağlamak için ise toplam ürettikleri enerjinin %80'ini harcarlar. Vücutları kıllarla kaplıdır ki, bu doku bazı türlerde dikenli bir hâl alabilir (örneğin kirpi) ya da azalıp neredeyse pürüzsüz hâle gelebilir; insan, yunus ve balinalarda olduğu gibi. Theria alt sınıfı doğurarak çoğalırken Prototheria alt sınıfı yumurtlayarak çoğalır.

Yavru memeliler, genel olarak belirli bir gelişim evresini tamamlayıncaya kadar annelerinin karnında taşınır. Doğum sırasında yavrunun gelişmişliği memeli türüne göre değişkenlik gösterir. Kör (ve genelde çıplak) doğan ve bazen yıllarca annesi tarafından yetiştirilen memeli türleri olduğu gibi, doğumun ardından kısa süre içinde koşmaya ya da yüzmeye başlayan memeli türleri de vardır. Ancak genel olarak memelilerde, yavruların belirli bir süre anne tarafından bakımı zorunludur. Dişi memeli, yavrusunu bebeğin gelişimi için gerekli bileşenleri içeren zengin içerikli sütü ile besler.

Memelilerin vücut büyüklükleri değişkendir. En küçük memeli, bir böcekçil olan yabanarısı yarasası (Craseonycteris thonglongyai - ortalama 3 cm, 1 gr); en büyük memeli ise mavi balinadır (Balaenoptera musculus - ortalama 35 m, 120 ton). Memeli vücudu, sıcak veya soğuk iklim koşulları ile mücadele için de farklı özelliklere sahiptir. Karasal memeliler için kalın bir kış kürkü, deniz memelileri için deri altında kalın bir yağ tabakası veya yağlanmış bir kürk bu mücadelenin silahlarıdır. Bazı memeliler de kış uykusuna yatarak, bu dönemi enerjiden tasarruf ederek geçirir. Yiyeceğin bol olduğu dönemde vücudunda depoladığı fazladan kalorileri, yiyeceğin kıt olduğu bu dönemde ‘uyku’ durumunda iken yakar. (Sincaplar, ayılar ve porsuklarda olduğu gibi.) Bu durum gerçek bir kış uykusu hâlini de alabilir (yediuyurlar ya da yarasalarda olduğu gibi) yani bu süre içinde canlılar, yaşamsal faaliyetlerini ve vücut sıcaklıklarını minimuma indirirler.

Bazı memeli türleri insanlar tarafından evcilleştirilmiştir ve yabani türleri ortadan kalkmış ya da çok az kalmıştır. (İnek, at, koyun gibi.)

Memelilerin familya seviyesine kadar sınıflandırılması için buraya bakınız: Memelilerin sınıflandırılması

Bir memeli türü- Dugong
Bir tarih öncesi memeli (Toxodon)
Balinalar deniz memelileridir.

Moleküler DNA incelemeleri sonucunda oluşturulmuş bir kladogram şu şekilde gösterilebilir:[6]

Memeliler

Tek delikliler Ornithorhynchus anatinus

Doğuran memeliler

Keseliler Macropodidæ

Eteneliler
Atlantogenata

Afrotheria Elephas maximus Trichechus

Xenarthra Dasypus novemcinctus Myrmecophaga tridactyla

Boreoeutheria
Euarchontoglires

Euarchonta Cebus olivaceus Homo sapiens

Glires Rattus Lepus

Laurasiatheria

Böcekçiller Talpidae

Scrotifera

Yarasalar Desmodontinae

Toynaklılar

Çift toynaklılar Capra walie Eubalaena glacialis

Tek toynaklılar Equus quagga Diceros bicornis

Ferae

Pangolin Manidae

Etçiller Acinonyx jubatus Zalophus californianus

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Mineralienatlas - Fossilienatlas". www.mineralienatlas.de (Almanca). 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2021. 
  2. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021. 
  3. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  4. ^ "Rise of Mammals Article, Mammal Evolution Information, Facts -- National Geographic". Science (İngilizce). 6 Ocak 2010. 22 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021. 
  5. ^ Burgin, Connor J; Colella, Jocelyn P; Kahn, Philip L; Upham, Nathan S (1 Şubat 2018). "How many species of mammals are there?". Journal of Mammalogy. 99 (1): 1-14. doi:10.1093/jmammal/gyx147. ISSN 0022-2372. 
  6. ^ Tarver, James E.; dos Reis, Mario; Mirarab, Siavash; Moran, Raymond J.; Parker, Sean; O’Reilly, Joseph E.; King, Benjamin L.; O’Connell, Mary J.; Asher, Robert J.; Warnow, Tandy; Peterson, Kevin J.; Donoghue, Philip C. J.; Pisani, Davide (2016). "The Interrelationships of Placental Mammals and the Limits of Phylogenetic Inference". Genome Biology and Evolution. 8 (2). ss. 330-344. doi:10.1093/gbe/evv261. hdl:1983/64d6e437-3320-480d-a16c-2e5b2e6b61d4. PMC 4779606 $2. PMID 26733575. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Memeliler ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Memeliler ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.