Sarı gazetecilik
Sarı gazetecilik ya da sarı basın, çok az ya da hiçbir dayanağı olmadan yapılmış bir araştırmaya göz alıcı haber başlıkları eklenerek daha çok gazete satılmak için yapılan gazetecilik türüdür.[1] Bu teknik, bazen haberlerdeki olayın abartılması, skandal tüccarlığı ya da sansasyonalizm olarak ortaya çıkabilir.[1] Bu terim günümüzde, profesyonel ya da etik olmayan, alçaltıcı şekilde kötüleyici gazetecilik için de kullanılır.
Tanımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Joseph Campbell'a göre sarı gazetecilik, manşet sayfasında spor ya da skandal gibi birden fazla konunun işlenmesini, büyük yer kaplayan görsellerin kullanılmasını, ismi açıklanmamış kaynaklara dayandırılmış haberlerin fazlaca basılmasını ve gazetenin kendi reklamını yapmayı içerir.
Frank Luther Mott'a göre sarı gazeteciliğin beş özelliği vardır:[2]
- Önemsiz olaylara ilişkin büyük punto manşetler
- Fotoğraf, resim ve çizimlerin fazlaca kullanılması
- Sahte söyleşilerin, yanıltıcı başlıkların, sahte bilimin ve uzman olarak tanıtılan kişilere dayandırılan hatalı “öğretici” içerikli yazıların yayınlanması
- Tam renkli pazar günü içeriklerinin ve karikatürlerin kullanılması
- Sisteme karşı duran mazluma karşı dramatize edilmiş sempati
Terimin kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sarı gazetecilik terimi, 19. yüzyılın sonlarında, New York'ta yayınlanan Joseph Pulitzer'in sahibi olduğu New York World ile William Randolph Hearst’ın sahibi olduğu New York Journal gazeteleri arasındaki tiraj savaşları sırasında türetilmiştir. Terimin tarihsel kullanımı, iki gazete arasındaki çekişmenin tavan yaptığı, İspanyol-Amerikan Savaşı ile sonuçlanan 1895-1898 yılları arasındaki döneme işaret etmektedir. Bu dönemde iki gazete, eleştirmenler tarafından tirajlarını arttırmak için haberleri sansasyonel kılmakla suçlanmıştır.
Terim basılı kaynaklarda ilk olarak New York Press editörü Erwin Wardman tarafından kullanılmıştır. Wardman terimi tam olarak tanımlamamıştır. Wardman, dönemin popüler karikatürlerinden Sarı Çocuk’a referansla “sarı çocuk gazeteciliği” ifadesini de kullanmıştır.[3] Sarı Çocuk, tiraj savaşları sırasında Pulitzer ve Hearst’ın gazeteleri tarafından basılmıştı.
İspanyol-Amerikan Savaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]1895'te Küba'da İspanyol yönetimine karşı isyan çıkmasının ardından Hearst'ın gazetesi New York Journal savaşı destekleyen yayınlar yaptı. Gazetede İspanyol zulmü ve Kübalıların meziyetlerine ilişkin kaynağı şüpheli haberler yer almaya başladı. Pulitzer’in gazetesi New York World, Hearst'ın kaynaklarına sahip olmasa da haberi birinci sayfadan takip etti.
Pulitzer ve Hearst'ın sansasyonel ve abartılı yayınlarının ABD'nin İspanyol-Amerikan Savaşı'na girmesine sebep olarak gösterilir. Ancak gazetecilik tarihçilerine göre sarı gazetecilik yayıncılığının New York dışında belirgin bir etkisi yoktur. Pulitzer ve Hearst’ın gazetelerinin bölgesel gazetelerin haber kaynakları arasında ilk 10'da yer almamıştır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Sensationalism". Thefreedictionary.com. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2011. (İngilizce)
- ^ Mott, Frank Luther (1941). American Journalism. ss. 539.
- ^ Wood, Mary. ""Selling the Kid: The Role of Yellow Journalism"". The Yellow Kid on the Paper Stage: Acting out Class Tensions and Racial Divisions in the New Urban Environment. American Studies at the University of Virginia. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2014.
- ^ Smythe, Ted Curtis (2003). The Gilded Age Press, 1865–1900. Westport: CT: Praeger.
