Theodote
| Theodote | |
|---|---|
| Bizans İmparatoriçesi | |
| Hüküm süresi | 795–797 |
| Doğum | 8. Yüzyıl |
| Ölüm | 9. Yüzyıl |
| Eş(ler)i | VI. Konstantinos |
| Hanedan | İsaurya Hanedanı |
Theodote (y. 780 – 797 sonrası), VI. Konstantinos'un imparatoriçe eşi. Konstantinopolis'in ayrıcalıklı bir ailesinin üyesidir, erkek kardeşinin bir hypatos olduğu belirtilir. Annesi Anna'nın, Theoktiste isminde bir kızkardeşi, Plato isminde erkek kardeşi vardır. Teyzesi Theoktiste, Thedoros o Studitis'in annesidir. Bu nedenle onunla birinci derece kuzendir.
Evlilik
[değiştir | kaynağı değiştir]794 yılında, İmparatoriçe İrini'nin bir nedimesi (kubikularia) olarak hizmet ediyordu. İrini, IV. Leon'ın dul eşi ve ardılı VI. Konstantinos'un annesiydi. İrini, 780 ile 790 yılları arasında imparatoriçe unvanını elinde tutarken aynı zamanda naibe olarak hizmet etmiştir.
Konstantinos, Maria ile evliydi. İmparatorluk çiftinin iki kızları vardı: Efrosini ve genç İrini. Fakat Günah Çıkartıcı Theofanis'in Vakainamesine göre Konstantinos'un bir zaman ilk karısına karşı döndüğünü kaydeder. Teofanes, evliliğin bozulmasının sebeplerini İrini'nin entrikalarına bağlar. Ancak, evliliği altı yılında varis olacak bir erkek evlat olmaması sebeplerden bir olabilir. Sebep ne olursa olsun, Theodote Konstantinos'un imparatorluk metresi oldu.
Ocak 795 tarihinde, Konstantinos, Maria'dan boşandı. Maria ve kızları, Prinkipo adasına rahibe olarak yollandılar. Ağustos 795 tarihinde Theodote resmen İmparator ile nişanlandı ve Augusta ilan edildi, bu unvan Maria'ya verilmemişti. Eylül 795 tarihinde, Konstantinos ve Theodote evlendiler. Öncülünün ayrılmasının sekiz ayı dolmadan imparator eşi oldu.
İmparatoriçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Evliliğin meşruluğu üzerine nişanın ilan edilmesinden itibaren dini bir tartışma başladı. İlk boşanma kilise çevrelerinde memnuniyetsizlikle karşılanmıştı. Maria henüz hayattayken yeniden evlenilmesi, zinanın meşrulaştırılma teşebbüsü olarak görüldü.
İmparatorun destekçileri bile onlara mesafe koydular. İmparatorluk evlilikleri, geleneksel olarak Konstantinopolis Patriği tarafından gerçekleştirilirdi. Zamanın patriği Tarasios, isteksizce hem boşanmayı hem de ikinci evliliği onayladı fakat kendisinin törene katılmasını reddetti. Evlilik Aya Sofya'da Joseph isminde bir rahip tarafından gerçekleştirildi.[1]
Moechian ihtilafı (Yunanca moichos, "zina") olarak adlandırılan bu konuda, Theodote'nın dayısı Plato ve emekli olup Sakkoudion Manastırında keşiş olan kuzeni Thedoros o Studitis, evliliğe karşı çıkıp, nikâhı kıyan Joseph ve ondan komünyon alan herkesin aforoz edilmesi çağrısında bulundular. Bu çağrının içerisinde İmparator ve etrafı da ima ediliyordu.[2] Aslında onlar, zamanlarının manastır çevresinin hassasiyetlerinin büyük kısmını seslendiriyorlardı.
Konstantinos ve Theodote evliliklerinin ilk iki yılı barışçıl şekilde hasımlarıyla uzlaşmaya çalışır göründüler. Fakat, tüm uzlaşı talepleri red edilince, sonunda Konstantinos'un sabrı taştı. 797 yılının başlarında, imparatorluk birliklerini Sakkoudion Manastırına gönderdi ve oradaki topluluk dağıtıldı. Plato Konstantinopolis'te tutuklanırken, Thedoros o Studitis dövüldü ve 10 diğer keşişle Selanik'e sürgüne yollandı.[3] Bu noktada, Konstantinos, İkona destekleyicisi (iconodule) hizbin tüm desteğini kaybetti. 787 tarihli İkinci İznik Konsili'nde alınan ikonaların yeniden kutsandığı kararlar nedeniyle ikona karşıtı (Iconoclast) hizip zaten Konstantin ve annesi İrini'ye karşıydılar.
İrini bu arada oğluna karşı bir komplo düzenledi. Konstantinos'a olan desteğin kaybolması İrini'ye hem sarayda hem de kilisede bu teşebbüsüne destek verilmesini sağladı. Konstantinos, Ağustos 797'de tahttan indirilip, kör edildi. Annesi, ardılı oldu.
Köşesine çekilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Theodote'a kör bırakılmış kocasıyla özel bir sarayda köşeye çekilmesine izin verildi. Konstantinos'un tahttan indirildikten sonra ne kadar yaşadığına dair 10 günden on yıla kadar değişen çelişkili yorumlar vardır. Yaşadıkları yer Theodote yaşarken manastıra çevrilmiştir.
Simeon Metafrastis, bu yeni kurumu, "İzadora Manastırı" olarak tanımlar. Bu isim, söylenceye göre sarayı yaptıran patricinin adından gelir. Bu İzadora, Roma'nın 455 yılında Vandal kralı Genserik tarafından yağmalanmasının ardından, Olybrius ile Roma'yı terk eden kişi olduğu kabul edilir. Georgios Amartolos, birkaç on yıl sonra binanın Theofilos tarafından hostele çevrildiğinin ve rahibelerin başka bir ikametgâha taşındıklarını belirtir. Theodote'nın bu sırada yaşayıp yaşamadığı belirtilmemiştir.[4]
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Konstantinos ve Theodote çiftinin bilinen iki çocukları olmuştur:
- Leon (7 Ekim 796 – 1 Mayıs 797). Teofanes, Vakainamesinde doğum ve ölüm tarihlerini kaydetmiştir.
- İsimsiz bir erkek çocuk, babasının tahttan indirilmesinden sonra doğmuştur. Thedoros o Studitis'in yazışmalarında adı geçmektedir ancak kaderi belirsizdir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- T. Pratsch, Theodoros Studites (759–826): zwischen Dogma und Pragma
- Lynda Garland, Byzantine Women: Varieties of Experience
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- The page of Byzantine women dealing with her14 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Her profile, along with her husband19 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Article about Irene by Lynda Garland, contains section on the marriage of Theodote17 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.