Zsh
 Zsh oturum ekran görüntüsü | |
| Orijinal yazar(lar) | Paul Falstad[1] |
|---|---|
| Geliştirici(ler) | Peter Stephenson, vd.[1] |
| İlk yayınlanma | 1990) |
| Güncel sürüm | 5.8 / 15 Şubat 2020)[2] |
| Programlama dili | C |
| İşletim sistemi | Cross-platform |
| Tür | Unix kabuğu |
| Lisans | MIT-Modern-Variant[3][4] |
| Resmî sitesi | zsh.org |
| Kod deposu | |
Zsh (Z kabuğu), etkileşimli oturum açma kabuğu ve kabuk betikleri oluşturmak için komut yorumlayıcısı olarak kullanılabilen bir Unix kabuğudur. Bash, ksh ve tcsh'nin bazı özelliklerinin yanı sıra, birçok iyileştirme içeren, genişletilmiş bir Bourne kabuğudur .
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Paul Falstad ilk Zsh versiyonunu 1990'da[5] Princeton Üniversitesinde öğrenciyken yazdı.[6] Adı (o zaman Princeton Üniversitesinde öğretim asistanı olan) Yale profesörü Zhong Shao'nun adından türemiştir - Paul Falstad, Shao'nun zsh olan oturum açma kimliğini kabuk için iyi bir isim olarak görmüştür.[7][8]
Zsh ilk başta Commodore Amiga için bir csh alt kümesi olarak tasarlanmıştı fakat bunun çok ötesine genişledi. 1990'da 1.0 sürümünün çıkmasıyla amaçlanan, ksh ile tcsh arasında bir şey ortaya koymaktı - (ksh gibi) mantıklı ve iyi tasarlanmış fakat aynı zamanda (tcsh gibi) insanlar için yapılmış, "muhtemelen bir AT&T ürününe dönüştürmek için çok garip"[9] yazım denetimi, oturum açma/kapama izleme ve termcap desteği gibi tüm güzel özelliklere sahip, güçlü bir "komut ve programlama dili".
Zsh, ortak GNU Unix benzeri yardımcı programların yerel Win32 bağlantı noktalarının UnxUtils koleksiyonunun bir parçası olarak Microsoft Windows için ayrı bir paket olarak mevcuttur.[10]
2019'da macOS Catalina, GPLv2 lisanslı Bash sürümü yerine Zsh'yi öntanımlı oturum açma kabuğu olarak kullanmaya başlamış olup[11] Catalina'da etkileşimli olarak Bash çalıştırıldığında öntanımlı olarak bir uyarı gösterilir.[12]
2020'de Kali Linux, 2020.4 sürümünden itibaren öntanımlı kabuk olarak Zsh'yi kullanmaya başladı.[13]
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Özellikleri şunları içerir:[14]
- Birkaç yüz komut için hazır destek ile kullanıcının en çok kullanılan komutlar için hem seçenekleri hem de argümanları yazmasına yardımcı olabilecek, programlanabilir komut satırı tamamlama
- Çalışan tüm kabuklar arasında komut geçmişi paylaşımı
- Genişletilmiş dosya globbing , find gibi harici bir program çalıştırmaya gerek kalmadan dosya belirtimine olanak verir
- Geliştirilmiş değişken/dizi işleme
- Tek bir arabellekte çok satırlı komutların düzenlenmesi
- Komut adlarının (ve isteğe bağlı olarak dosya adları olduğu varsayılan argümanların) yazım düzeltmesi ve otomatik doldurulması
- Çeşitli uyumluluk modları, ör. Zsh,
/bin/sholarak çalıştırıldığında Bourne kabuğu gibi davranabilir - Ekranın sağ tarafına bilgi istemi bilgisi koyma ve uzun bir komut yazarken otomatik olarak gizlenmesini sağlama gibi, temalandırılabilir komut istemleri
- Yüklenebilir modüller; tam TCP ve Unix etki alanı soket kontrolleri, FTP istemcisi ve genişletilmiş matematik işlevleri vb. sunar
- Yerleşik
wherekomutu -whichkomutu gibi çalışır fakat sadece kullanılacak olan yerine, hedef komutun$PATHile belirtilen dizinlerdeki yerlerini gösterir - Adlandırılmış dizinler - bu, kullanıcının örneğin, bundan sonra
~ve~usergibi işlev görecek~mydirgibi kısayollar oluşturmasını sağlar
Topluluk
[değiştir | kaynağı değiştir]
"Oh My Zsh" adlı kullanıcı topluluğu web sitesi, Zsh için üçüncü şahıs eklentileri ve temaları toplar. 2021 itibarıyla GitHub kod depolarında 1900'den fazla katkıda bulunan kişi, 300'den fazla eklenti ve 140'tan fazla tema bulunmaktadır. Ayrıca yüklü eklentilerin ve temaların güncellenmesini kolaylaştıran otomatik güncelleme aracını da içerektedir.[15]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site
- ZSH Wiki sitesi 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Curlie'de zsh (DMOZ tabanlı)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "The Z Shell Manual" (Version 5.0.0). Sourceforge.net. 21 Temmuz 2012. 20 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
- ^ "unposted: Release 5.8". sourceforge.net. 15 Şubat 2020. 17 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2019.
- ^ "zsh / Code / [281031] /LICENCE". Paul Falstad. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015.
- ^ "MIT License Modern Variant". 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2022.
- ^ "zsh - a ksh/tcsh-like shell (part 1 of 8)". alt.sources. 14 Aralık 1990. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
- ^ "Z-Shell Frequently-Asked Questions". Sourceforge.net. 15 Şubat 2010. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2012.
- ^ "The Z-Shell (ZSH) Lovers' Page". Guckes.net. 2004. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
- ^ "Zsh Mailing List Archive". Zsh.org. 8 Ağustos 2005. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2012.
- ^ "zsh 1.0 announcement". GitHub. 15 Nisan 2021. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Native Win32 ports of some GNU utilities". 9 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2020.
- ^ "Apple replaces bash with zsh as the default shell in macOS Catalina". The Verge. 4 Haziran 2019. 10 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019.
- ^ "Use zsh as the default shell on your Mac - Apple Support". 2 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2019.
- ^ "Kali Linux 2020.4 Release (ZSH, Bash, CME, MOTD, AWS, Docs, Win-KeX & Vagrant) | Kali Linux Blog". Kali Linux (İngilizce). 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Z-Shell Frequently-Asked Questions". zsh.sourceforge.net. 2 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020.
- ^ "d'Oh My Zsh". freeCodeCamp. 23 Mart 2016. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.