Kopirayting

Kopirayting XXI texnologiya asri. Hozirgi kunda texnologiya juda rivojlangan Bundan bir necha asr oldin yer yuzida mashina, telefon, samolyot kabi qurilmalar mavjud boʻlmagan Hozirgi insonlar bularsiz yashay olishmaydi hozirgi texnologiya oldingilariga qaraganda juda ham zoʻr masalan: sensorli uyali telefonlar, ular bu asariga kelib juda rivojlanib ketdi va uni shu asrda oʻylab topishgan. Televizorlarga kelsak ular bundan oldingi asrda ham mavjud edi. Ammo ular juda kichkina ularda koʻp kanallar boʻlmagan. Ular oʻsha davrda dunyo yangiliklarini va bir necha kino kanallari mavju edi Endi bizning asr televizorlar esa juda ham rivojlangan va ularda yuzdan ortiq telekanallar va ijtimoiy tarmoqlar ham mavjud. Misol uchun: youtube, netflix, facebook, va hokazo. Samolyotlar oʻtgan asrda juda ham kam boʻlgan va insonlar koʻpincha kemalardan foydalanishgan. Hozirga kelib har bir davlatning yoʻlovchi va harbiy samolyotlari mavjud. Ular juda ham katta va oʻziga juda koʻp odam sigʻdira oladi. Ilk Mashinalar XX asarning boshlarida paydo boʻlgan ular juda kichkina koʻpi bilan 10 ta ot kuchiga ega boʻlgan. Lekin asrning oʻrtalariga oxiriga kelib ular texnologiya jihatidan oʻsib bordi. XXI asrga kelib, ular juda ham zamonaviy boʻldi ular juda ixcham va zamonaviy boʻlib oʻsib bordi hozir ularning turlari juda koʻp misol uchun: rolls-royce, lamborghini, bugatti, ferrari, porsche, mersedes, tayota.

Kopirayting turlari va darajalari

Tijorat matnlari formati, maqsadi va eʼlon qilinish darajasiga koʻra ikki turga boʻlinadi:

Reklama matnlari. Biror bir tovar yoki xizmat turi tashviqotiga oid matnlar – reklama matni deyiladi. Misol uchun, lending matni, xizmat turini ifodalovchi matnlar, internet-doʻkonning tovar kartochkasidagi matn, ijtimoiy tarmoqlarda tijorat bilan shugʻullanuvchi postlar matni.
Koʻngilochar matnlar. Bunga kayfiyat beruvchi (kulguli) toʻplamlar, suratlar toʻplami, matnlar va oʻyinlar kiradi. Bu turdagi matnlar tez tarqalib, asosan mahsulotning brend boʻlishiga xizmat qiladi.

Bu ikkala turdagi matn tovarlar va xizmat turlari haqida foydali axborot berib, oʻziga xos imij yaratadi.

Yoʻnalish boʻyicha maʼlumotlar

Koʻpgina kopirayterlar reklama agentliklarida, kopirayter agentliklarida ishlaydilar yoki frilanserlik bilan shugʻullanadilari. Frilansda mijozlar kichikdan tortib yirik kompaniyalargacha boʻladi.

Reklama agentliklari odatda kopirayterlarni media jamoaning bir qismi sifatida ishga olishadi. Ularda badiiy direktorlar yoki ijodiy direktorlar bilan hamkorlik qiladilar. Kopirayter asosan mijozdan olingan maʼlumotlarga asoslanib, reklama uchun matn yoki ssenariy yozadi. Badiiy direktor reklamaning vizual jihatlari uchun mas’uldir va, bosma ishlarda, ishlab chiqarishni nazorat qilishi mumkin. Jamoaning istalgan aʼzosi umumiy gʻoyani (odatda kontseptsiya deb ataladi) oʻylab topishi mumkin va hamkorlik jarayoni koʻpincha ishni yaxshilaydi. Baʼzi agentliklar maʼlum bir sanoat yoki sektorga xizmat koʻrsatishga ixtisoslashgan.^[1]
Kopirayter agentliklari kopirayterni bir qator tahririy va tegishli xizmatlar bilan birlashtiradi, ular orasida joylashishni aniqlash va xabar almashish boʻyicha maslahatlar, ijtimoiy media, qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO), ishlab chiqishni tahrirlash, nusxa koʻchirish, tahrir qilish, faktlarni tekshirish, nutq yozish-larni oʻz ichiga oladi. Baʼzi agentliklarda kopirayterlar doimiy ofisda ishlaydi, boshqalari esa frilanserlardan foydalanadi.
Frilanser sifatida ish olib borish qolgan ishlarga qaraganda biroz qiyin hisoblanadi. Chunki, avvla sanab oʻtilgan joylarda ishni Loyiha menejerlari yoki kompaniya rahbarlari topib, kopirayterga bersa, frilansda esa, oʻzi izlab topishi kerak. Doimiy tarzda bir mijoz uchun ishlamaydi va koʻp hollarda masofadan turib, xizmat koʻrsatadi.

Kopirayterlar, shuningdek, tez-tez reklama qiladigan chakana savdo tarmoqlari, kitob noshirlari yoki boshqa yirik firmalar uchun masofadan, frilanserlik xizmatini koʻrsatadi. Ular, shuningdek, gazetalar, jurnallar va radio-eshittirishlar uchun reklamalarni yozishlari mumkin.

Kopirayterlar texnik yozuvchilarga oʻxshaydi va martaba bir-biriga mos kelishi mumkin. Umuman olganda, texnik yozuv oʻquvchilarni ishontirishdan koʻra, xabardor qilish va koʻrsatmalar berishga bagʻishlangan. Misol uchun, kopirayter avtomobil sotish uchun eʼlon yozsa, texnik yozuvchi undan qanday foydalanishni tushuntirib beruvchi operator qoʻllanmasini yozadi.

Taʼlim

Anʼanaga koʻra, kopirayter boʻlish uchun zarur boʻlgan bilimlar koʻpincha: oʻz ona tilisi (yoki chet tillari), reklama, jurnalistika yoki marketing boʻyicha fundamental bilim.

Bugungi kunda kopirayter boʻlishni istaydigan shaxslar, kopirayterlikni kurslar orqali yoki murabbiylardan oʻrganishlari mumkin.

2018 yilda AQSh Mehnat statistikasi byurosi yozuvchilar va mualliflar uchun yillik oʻrtacha ish haqi 62,170 dollarni tashkil etdi. 2019 yilda PayScale.com kopirayterlar uchun kutilayotgan ish haqi 35 000 dan 73 000 dollargacha boʻlganini aytdi.^[2]

Mashhur kopirayterlar

Jon Emori Pauers (1837—1919) dunyodagi birinchi toʻliq ish kunida ishlagan kopirayter edi.^[3]^[4]^[5] Oʻshandan beri baʼzi kopirayterlar yirik reklama agentliklariga asos solganlari uchun, boshqalari esa umr boʻyi ishi tufayli sohada taniqli boʻlishdi. Koʻpgina ijodkorlar boshqa sohalarda mashhur boʻlishdan oldin kopirayter boʻlib ishlaganlar .^[6]

Devid Ogilvi (1911—1999) reklamaning otasi sifatida tanilgan. Shuningdek, u Rolls-Royce avtomobillariga bagʻishlangan mashhur iqtibos bilan mashhur: „Soatiga 60 milya tezlikda bu yangi Rolls-Roycedagi eng baland shovqin, qoʻl soatidan keladi“.^[7] U, shuningdek, reklama sohasida Ogilvy haqida reklama va reklamachining eʼtiroflari kabi baʼzi esda qolarli kitoblarni yozgan.^[8]

Leo Burnett (1891-1971) Time jurnali tomonidan XX asrning 100 ta eng nufuzli kishilaridan biri sifatida tanilgan.^[9] U Leo Burnett Worldwide asoschisi edi. Uning unutilmas Marlboro odami – eng muvaffaqiyatli kampaniyalardan biri. Uning kompaniyasi Publicis Groupe tomonidan 2002 yilda sotib olingan.

Mashhur reklama kampaniyalarining shiorlari

Nike kompaniyasining " Just Do It " – 10 yil ichida Nike savdolarini 800 million dollardan^[10] 9,2 milliard dollardan^[11] koʻproqqa oshirdi.
Kaliforniya sut protsessorlari kengashining " Sut bormi?^{[sayt ishlamaydi]} " – Kaliforniyada sut savdosini oshirdi va ishga tushirilgandan beri koʻplab parodiyalarni keltirib chiqardi.
Apple kompaniyasining "Mac-ni oling " – Mac va kompyuterga qarshi kampaniyasi oʻzining birinchi yilida bozor ulushini 42% ga oshirdi.^[12]

Formatlar

Blog maqolalari – oʻquvchilarga foydali maʼlumotlarni, axborotni beradi va yangiliklarni oʻrgatadi. Ushbu maqolalar bir necha turlarga boʻlinadi – longridlar, yoʻriqnomalar, chek-listlar, keyslar, intervyular, soʻrovnomalar va b.
Ijtimoiy tarmoq postlari – oʻquvchini qiziqtirib muloqotga undovchi, mahsulot yoki xizmat turlari haqida xabar beruvchi qisqa xabarlar.
Email-tarqatmalar – sayt obunachilarining elektron pochtasiga keluvchi kichik materiallar. Mazkur materiallar axboriy, tijoriy, koʻngilochar mavzularda boʻladi. Odatda, bu xatlar toʻplami sifatida obunachiga ketma-ketlikda yuboriladi.
Internet-doʻkonlarning mahsulot kartochkalari – mijoz uchun foydali boʻlgan xabar (mahsulot haqidagi maʼlumotlar)ning qisqa izohi.
Lending matnlar – xizmat turlari yoki mahsulot savdosiga bagʻishlangan boʻlib, maqsadiga koʻra turli strukturaviy asosda tuziladi

Yuqorida keltirilgan formatlarning barchasini baravariga bajarish buyurtmasi asosida ishlansa, bu kopirayting emas, kontent-marketingi deb atalib, bu xizmat turi kontent yordamida biznesni rivojlantirishga qaratilgan kompleks strategiya deyiladi.

Qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO)

Veb nusxasi oʻz maqsadlari qatoriga qidiruv tizimlarida yuqori oʻrinlarga erishishni oʻz ichiga olishi mumkin. Dastlab, bu veb-sahifalarda kalit soʻzlar va iboralarni strategik joylashtirish va takrorlashni oʻz ichiga oladi, lekin oʻquvchilari odatiy deb hisoblaydigan tarzda yozish, shuningdek ularni Meta teglar, sahifa sarlavhalari va sarlavhalariga kiritish.^[13]^[14]

Ammo vaqtlar oʻtdi va „sahifadagi optimallashtirish“ endi semantik soʻzlar va iboralarni (yaʼni bir xil maʼnoni anglatuvchi yoki bogʻlangan) koʻrib chiqishni oʻz ichiga oladi. SEO uchun kopirayter, shuningdek, tegishli sahifaga havola qilingan sahifalarda, ayniqsa havolada ishlatiladigan matnda yozilgan narsalarni ham oʻz ichiga oladi, ammo bu ortiqcha boʻlmasligi kerak. Narsalar asta-sekin rivojlanib borar ekan, bu borada juda koʻp tadqiqotlar olib borildi (va davom etmoqda).

Turli xil yozish usullari

AIDA modeli

AIDA soʻzning kengaytmasi – Attention – eʼtibor, Interest – qiziqish, Desire – xohish, Action – harakat.

Ushbu modelning oʻziga xos xususiyati shundan iboratki, u nafaqat savdo matnlarini yozish uchun, balki B2B va B2C uchun har qanday marketing vositasini yaratishda ham qoʻllanadi.

Ayniqsa, kataloglar, mahsulot kartalari, „landing“ sahifalari, elektron pochta xabarlari, bukletlar va tijorat takliflari uchun javob beradi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Attention

• Mohiyati: Oʻquvchi eʼtiborini jalb qiladigan sarlavha (soʻroq yoki undov gap) yozish. Lekin bajarish imkonsiz boʻlgan narsalarni vaʼda qilish aslo mumkin emas.

- Interest

• Mohiyati: Oʻquvchida yolgʻon hamda koʻpirtirilgan va boʻrttirilgan maʼlumotlarsiz qiziqish uygʻotish.

- Desire

• Mohiyati: Mijozda mahsulot yoki xizmatning afzalliklari, oʻziga xosligini namoyish qilish orqali, sotib olish istagini uygʻotadigan maʼlumot.

- Action

• Mohiyati: Xaridorni harakatga chorlash. Yaʼni sizga qoʻngʻiroq qilishiga yoki xabar yozishga va hokazo.

PMHS modeli

PMHS soʻzning kengaytmasi – Pain – ogʻriq, More pain —koʻproq ogʻriq, Hope – umid, Solution – yechim.

Ushbu model asosan B2Cda, B2Bda esa kamroq qoʻllanadi. U ijtimoiy tarmoqlardagi postlarda, lending saytlarida va reklama eʼlonlarida ishlaydi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Pain

Mohiyati: Oʻquvchini qiynayotgan muammolarga eʼtibor berish, „ogʻriq nuqtalarini“ qidirish.

- More Pain

Mohiyati: Muammoni tezda hal qilish uchun argumentlar, tugallanmagan yoki oʻz vaqtida bajarilmagan ishlarning oqibatlariga eʼtibor qaratish.

- Hope

Mohiyati: Vaziyatdan chiqish yoʻlini, umidni taqdim etish.

- Solution

Mohiyati: Mahsulotning muammoga berishi mumkin boʻlgan aniq yechimlari haqida.

ODC modeli

ODC soʻzning kengaytmasi – Offer – taklif, Deadline – vaqt chegarasi, Call to action – harakatga chorlov.

Ushbu formula cheklangan vaqt uchun cheklangan miqdordagi tovar yoki xizmatlarni taklif qilish bilan tavsiflanadi.

Bunday uslubda matn yozishning bosqichlari quyidagicha:

- Offer

• Mohiyati: Sarlavhada oʻta foydali taklifning taqdimoti va birinchi xatboshida batafsil izoh berilgan boʻlishligi.

- Deadline

• Mohiyati: Xizmat yoki mahsulotning soni va muddatiga cheklovlar joriy etilishi.

- Call to action

• Mohiyati: Taklifni sotib olish uchun harakat algoritmi.

Manbaalar

↑ McKee. „How to Hire an Ad Agency“. Bloomberg Businessweek (2007-yil 15-avgust). Qaraldi: 2013-yil 11-iyun.
↑ „Copywriter: Salary, Duties, Outlook and Requirements“ (en). Study.com. Qaraldi: 2019-yil 12-dekabr.
↑ Patrick Robertson. Robertson's Book of Firsts: Who Did What for the First Time. Bloomsbury Publishing, 11 November 2011 — 1893–1894-bet. ISBN 978-1-60819-738-5.
↑ Jens Olesen. Normal People Do Not Work in Advertising. Dados internacionais de catalogacao na publicidade, 1998 — 2-bet. ISBN 978-85-900682-1-1.
↑ Joel Shrock. The Gilded Age. ABC-CLIO, 30 June 2004 — 53-bet. ISBN 978-0-313-06221-6.
↑ Myers. „Copywriting is still writing“. The Guardian (2008-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 21-fevral.
↑ Dougherty, Philip H.. „ADVERTISING; Rolls-Royce Begins New Ad Campaign“. The New York Times (1982-yil 8-iyun).
↑ „David Ogilvy“. Amazon.
↑ {{cite magazine}}: Empty citation (yordam)
↑ McGill, Douglas C.. „Nike Is Bounding Past Reebok“. The New York Times (1989-yil 11-iyul).
↑ „Can Nike Still Do It?“. Bloomberg.
↑ „Apple's 'Get a Mac' Awarded Grand Effie“. Softpedia.
↑ „Search Engine Optimization to Lure Readers“. The New York Times (2011-yil 10-fevral).
↑ „Lifting Journalism by Knowing What Readers Are Looking For“. The New York Times (2019-yil 10-aprel).

[:02-1] McKee. „How to Hire an Ad Agency“. Bloomberg Businessweek (2007-yil 15-avgust). Qaraldi: 2013-yil 11-iyun.

[2] „Copywriter: Salary, Duties, Outlook and Requirements“ (en). Study.com. Qaraldi: 2019-yil 12-dekabr.

[Patrick2011-3] Patrick Robertson. Robertson's Book of Firsts: Who Did What for the First Time. Bloomsbury Publishing, 11 November 2011 — 1893–1894-bet. ISBN 978-1-60819-738-5.

[Jens1998-4] Jens Olesen. Normal People Do Not Work in Advertising. Dados internacionais de catalogacao na publicidade, 1998 — 2-bet. ISBN 978-85-900682-1-1.

[Joel2004-5] Joel Shrock. The Gilded Age. ABC-CLIO, 30 June 2004 — 53-bet. ISBN 978-0-313-06221-6.

[6] Myers. „Copywriting is still writing“. The Guardian (2008-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2017-yil 21-fevral.

[7] Dougherty, Philip H.. „ADVERTISING; Rolls-Royce Begins New Ad Campaign“. The New York Times (1982-yil 8-iyun).

[8] „David Ogilvy“. Amazon.

[9] {{cite magazine}}: Empty citation (yordam)

[10] McGill, Douglas C.. „Nike Is Bounding Past Reebok“. The New York Times (1989-yil 11-iyul).

[11] „Can Nike Still Do It?“. Bloomberg.

[12] „Apple's 'Get a Mac' Awarded Grand Effie“. Softpedia.

[SEO.NYT2011-13] „Search Engine Optimization to Lure Readers“. The New York Times (2011-yil 10-fevral).

[SEOpt.NYT2019-14] „Lifting Journalism by Knowing What Readers Are Looking For“. The New York Times (2019-yil 10-aprel).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]