(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Мирабай - Vikipediya Jump to content

Мирабай

From Vikipediya

Мирабай[1] номи билан машҳур бўлган ва Сант Меэрабаи ҳурматга сазовор бўлган. У 1498-йилда туг'илган. 1547-йилда вафот этади. Меэра 16-асрда яшаган ҳинду тасаввуф шоири ва Кришнанинг диндори эди. У машҳур Бҳакти авлиёси, айниқса Шимолий Ҳиндистон ҳинду ан'аналарида.[2][3]

Мирабаи Кудки шаҳрида ҳозирги Ражастҳаннинг Пали тумани Ратҳоре Ражпут қироллик оиласида туг'илган ва болалигини Мертада о'тказган. У Бҳактамалда тилга олинади, бу унинг мил.авв.1600-йилларда машҳурлиги ва Бҳакти ҳаракати маданиятида қадрли шахс эканлигини тасдиқлайди.[4][5]

Мирабай афсоналарда унинг ижтимоий ва оилавий анжуманларга қо'рқмаслиги, Кришнага бо'лган садоқати, Кришнага о'з эридек ко'рар эди ва диний садоқати учун қайнона-қайнота томонидан зилм ко'рганлиги ҳақида со'з боради. У ко'плаб халқ эртаклари ва хагиографик афсоналарнинг мавзуси улар бир-бирига мос келмайдиган ёки тафсилотлари жиҳатидан жуда фарқ қилади. [6]

Биография

[edit | edit source]
Ражастан, Читтор қал'асидаги Кришна учун Меэра ибодатхонаси

Мирабай ҳақида ҳақиқий ма'лумотлар ё'қ ва олимлар Меэранинг таржимаи ҳолини унинг санаси ва бошқа лаҳзалари эслатиб о'тилган 2-даражали адабиётлардан аниқлашга ҳаракат қилишди. Меэра 1516-йилда Меварнинг валиаҳд шаҳзодаси Бхож Ражга истамаган ҳолда турмушга чиқди[7][8] Унинг турмуш о'ртог'и 1518-йилда Деҳли султонлиги билан давом этаётган урушлардан бирида яраланган ва 1521-йилда жанговар жароҳатлардан вафот этган. Унинг отаси ҳам, қайнотаси ҳам ( Рана Санга ) биринчи Муғал императори Бобурга қарши Ханва жангида мағлубиятга учраганидан бир неча кун ўтиб вафот этган.

Ше'рият

[edit | edit source]
Меэранинг аксарият ше'рлари Кришна (чапда) шаклида Худога баг'ишланган бо'либ, уни Қоронг'у ёки Тог'ни ко'тарувчи деб атайди. Ба'зи Меэра қо'шиқларига Кришнани севувчи Радҳа (о'нгда) киради. Унинг барча ше’рларида фалсафий мазмун бор.[9]

Меэра Байнинг ко'плаб композициялари бугунги кунда Ҳиндистонда, асосий баг'ишланган қо'шиқлар ( бҳажанлар ) сифатида куйлашда давом этмоқда, гарчи уларнинг деярли барчаси фалсафий ма'нога эга эди.[10] Унинг энг машҳур композицияларидан бири " Пааёжи маине Наам Ратан дҳан пааё " бо'либ қолмоқда. Мирабайранинг ше'рлари Ражастҳан тилида лирик падалар (метрик мисралар) дир.[11] Минглаб оятлар унга тегишли бо'лса-да, олимлар уларнинг қанчасини Меэранинг о'зи ёзганлиги ҳақида турлича фикрда.[12] Унинг ше'риятининг о'з давридан сақланиб қолган қо'лёзмалари ё'қ ва унга иккита ше'р ёзилган энг қадимги ёзувлар 18-аср бошларида, у Дварка ибодатхонасидаги Дваркадхиш ҳайкалига ботганидан кейин 150 йилдан ко'проқ вақт о'тгач.[13]

Мирабай композициялари

[edit | edit source]
  • Рааг Говинд
  • Говинд Тика
  • Рааг Соратҳа
  • Меэра Ки Малҳар
  • Мира Падавали
  • Нарси жи Ка Маяра
  • Сансон Ки Мала Пе

Яна қаранг

[edit | edit source]
  • Андал
  • Акка Маҳадеви
  • Бҳажан

Адабиётлар

[edit | edit source]
  1. ↑ „Мира Баи“. Энcйcлопæдиа Британниcа. 2018-йил 4-декабрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2015-йил 30-июл.
  2. ↑ Карен Печелис (2004), Тҳе Граcефул Гуру, Охфорд Университй Пресс, ИСБН 978-0195145373, пагес 21-23, 29-30
  3. ↑ Неэти Садарангани (2004), Бҳакти Поэтрй ин Медиэвал Индиа: Иц Инcептион, Cултурал Энcоунтер анд Импаcт, Саруп & Сонс, ИСБН 978-8176254366, пагес 76-80
  4. ↑ Cатҳерине Ашер анд Cйнтҳиа Талбот (2006), Индиа бефоре Эуропе, Cамбридге Университй Пресс, ИСБН 978-0521809047, паге 109
  5. ↑ Анналс Анд Антиқуитиэс Оф Ражастҳан Вол. 1 Паге но. 75
  6. ↑ Нанcй Мартин-Кершаw (2014), Фаcес оф тҳе Феминине ин Анcиэнт, Медиэвал, анд Модерн Индиа (Эдитор: Мандакранта Босе), Охфорд Университй Пресс, ИСБН 978-0195352771, пагес 162-178
  7. ↑ Уша Нилссон (1997), Мира баи, Саҳитя Академи, ИСБН 978-8126004119, пагес 12-13
  8. ↑ Нанcй Мартин-Кершаw (2014), Фаcес оф тҳе Феминине ин Анcиэнт, Медиэвал, анд Модерн Индиа (Эдитор: Мандакранта Босе), Охфорд Университй Пресс, ИСБН 978-0195352771, паге 165
  9. ↑ Эдwин Брянт (2007), Кришна: А Соурcебоок, Охфорд Университй Пресс, ИСБН 978-0195148923, паге 244
  10. ↑ Субраманиан, ВК. Мйстиc сонгс оф Меэра (ин Ҳинди анд Энглиш). Абҳинав публиcатионс, 1 Фебруарй 2005. ИСБН 8170174589. 2018-йил 23-ноябрда қаралди. 
  11. ↑ Уша Нилссон (1997), Мира баи, Саҳитя Академи, ИСБН 978-8126004119, пагес 16-17
  12. ↑ „Меэра ке бҳажан (Ҳинди)“. www.ҳиндивидя.cом. Ҳинди Видя (2016-йил 10-июн). 2018-йил 23-ноябрда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2018-йил 23-ноябр.
  13. ↑ Жоҳн Страттон Ҳаwлей (2002), Асcетиcисм (Эдиторс: Винcент Wимбуш, Ричард Валантаси), Охфорд Университй Пресс, ИСБН 978-0195151381, пагес 301-302

Ҳаволалар

[edit | edit source]
 Викиомборда Мирабай
ҳақида туркум мавжуд
Retrieved from "https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Mirabay&oldid=3762110"