(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Спутник - Vikipediya Jump to content

Спутник

From Vikipediya

Спутник бу ахборот агентлиги бўлиб, ўз ичига веб-сайтлар, мобил илова[1], онлайн эшиттиришлар[2], радиоэшиттириш хизмати[3] ва " Руссиа Тодай " халқаро ахборот агентлиги томонидан асос солинган матбуот марказларини[4] ўз ичига олади. Агентликнинг бош офиси Москвада жойлашган.

Спутникнинг турли мамлакатларда, жумладан, АҚШ (Вашингтон), Миср (Қоҳира), Хитой (Пекин), Буюк Британия (Эдинбург), Уругвай (Монтевидео), Қирғизистон (Бишкек) каби мамлакатларда минтақавий ваколатхоналари мавжуд. Агентлик жаҳон сиёсати ва иқтисодиёти янгиликларини ёритиб боради ва хорижий аудиторияга мўлжалланган[5].

Агентликнинг янгиликлар веб-сайтлари 30 дан ортиқ тилларда, жумладан, инглиз, испан, поляк, қирғиз, серб ва бошқа тилларда фаолият юритади. Сайтлар радиоэшиттириш ҳам олиб боради. Спутник янгиликлар тасмалари кечаю кундуз ишлайди. Агентликнинг 16 миллиондан ортиқ ижтимоий тармоқлардаги обуначилари бор. Спутник янгиликлар контентидан ташқари, фото ҳикоялар, жонли эфирлар, инфографика, сўровномалар ва бошқа форматларни сотади.

Спутникнинг ўтмишдоши Россия давлат ахборот агентлиги РИА Новости халқаро бўлими бўлиб, унинг асосий хабарлари Москвадан келади. Спутник халқаро идоралардан материаллар олади. Нашрнинг бош муҳаррири Маргарита Симонян[6].

Айрим Ғарб сиёсатчилари ва оммавий ахборот воситалари агентликни тарафкашликда айблайди«#Критика» бўлимига ўтиш. Спутник Россиянинг 2022-йилда Украинага бостириб кириши бошланганидан бери аксарият Ғарб давлатларида тарғибот тарқатишда айбланган ва блокланган[7].

Фаолият

[edit | edit source]

Спутник веб-сайтлари ва радиостансиялари инглиз, немис, франсуз, италян, испан, португал, араб, хитой, япон, турк, юнон, ветнам, поляк, чех, серб, форс, дари, грузин, арман, озарбайжон, қозоқ, ўзбек, тожик, қирғиз, беларус, молдаван, латв, литва, эстон, абхазия, осетин. Рус, беларус тилларида ҳам мавжуд.

Радио

[edit | edit source]

"Спутник радиоси" — бу Спутник платформасининг эшиттириш берувчи аудио компоненти. Бу „Россия овози“ радиостансиясининг вориси. 90 дан ортиқ шаҳар ва 20 мамлакатда ФМ, ДАБ/ДАБ+ (рақамли радио), ҲД Радио, мобил иловалар ва интернетда ишлайди. Спутник радиоси турли сунъий йўлдош транспондерларида, жумладан, Шимолий Америкада Галахй-19 сунъий йўлдоши орқали 24/7 инглиз тилидаги хизмат кўрсатилиши мумкин.

Спутник радиосининг таниқли бошловчилари қаторига ҳафталик иқтисод бўйича Доубле Доwн ток-шоуси бошловчилари Макс Кайзер ва Стейси Герберт ва Спутник радиосида ҳар куни Том Ҳартман дастури эфирга узатиладиган либерал бошловчи Том Хартман киради.

Спутник УК Эдинбург ва Лондондан кўрсатувлар олиб боради ва " Дунё диққат марказида " (Жек Фостер ва Керолин Скотт бошчилигидаги жаҳон воқеалари ҳақида мунозара-шоу) каби дастурлар ишлаб чиқаради. Спутник УК журналистлари дастур учун мунтазам равишда репортажлар ёзадилар. Шунингдек, Буюк Британиядаги кўрсатувларнинг бир қисми Браве Неw Wорлд анд Левел Талк (Жон Ҳаррисон бошчилигидаги) ва Ҳард Талк (журналист ва шарҳловчи Жон Уайт бошчилигида).

Спутник Франсия мунтазам янгиликлар дастурларини, жумладан , Рейчел Марсден билан дунё тартибсизликларини эфирга узатади. Таниқли журналист ва медиа арбоби Рейчел Марсден бошчилигидаги дастурда таниқли сиёсатчилар ва амалдорлар иштирок этади. Дастур ҳафтада икки марта чиқади.

Янгиликлар тасмаси

[edit | edit source]

Спутник янгиликлар ленталарини беш тилда олиб боради: инглиз, араб, испан, хитой ва форс тилларида. Лентадаги материаллар бутун дунё журналистларидан олинган, шунингдек, тегишли Спутник веб-сайтларида чоп этилган. Янгиликлар тасмалари таркибига кириш веб-браузерлар, электрон почта ва ФТП орқали обуна орқали таъминланади.; инзглиз тилида —Спутник ахборот хизмати инглиз тилида (халқаро янгиликлар)

—Спутник ахборот хизмати: Россия инглиз тилида

—Спутник янгиликлар хизмати: Россия, Украина ва Болтиқбўйи мамлакатлари инглиз тилида; бошқа тилларда —Спутник араб янгиликлар хизмати

—Спутник янгиликлари испан тилида

—Спутник Хитой ахборот хизмати

—Спутник янгиликлари форс тилида

Спутник. Сўровлар

[edit | edit source]

2015-йил январ ойида Спутник агентлиги Спутник. Сўровлар лойиҳасини ишга туширди, унинг мақсади жамоатчилик фикрини ўрганишдир. Сўровлар Популус ва Ифоп томонидан Европа мамлакатлари ва АҚШ аҳолиси ўртасида ўтказилади. Спутник сўровлари. Сўровлар сиёсий ҳаёт ва халқаро муносабатлар мавзуларида ўтказилади. Сўровномалар натижасида олинган маълумотлар пресс-релизлар орқали оммавий ахборот воситаларига тарқатилади ва Спутник сайтларида эълон қилинади.

Спутник сўровлари бошқа ахборот агентликлари томонидан мунтазам равишда келтирилган[8]. Мисол учун, 2016-йил август ойида Британиянинг Даилй Эхпресс газетасида СССР парчаланишидан олдинги ва кейинги ҳаёт ҳақидаги сўровнома ҳақида мақола чоп этилди.

СпутникПро

[edit | edit source]

Спутник халқаро ахборот агентлиги ва радиосининг журналистлар, ихтисослаштирилган олий ўқув юртлари талабалари, матбуот ходимлари ва бошқа ОАВ ходимлари учун хорижий ҳамкасблар билан тажриба алмашиш, медиа коммуникациялари ва профессионал алоқаларни ривожлантиришга қаратилган лойиҳаси. Турли форматдаги лойиҳа мавжуд бўлган даврда унда 80 дан ортиқ давлат вакиллари иштирок этган. СпутникПронинг юзма-юз мастер-класслари Абхазия, Озарбайжон, Арманистон, Беларус, Греция, Грузия, Ҳиндистон, Қирғизистон, Туркия, Эстония ва Жанубий Осетияда бўлиб ўтди.

Спутник. Тасвирлар

[edit | edit source]

Спутник. тасвирлар Спутник агентлигининг фотобанкидир. Фотобанкда обуна асосида мавжуд бўлган 2 миллиондан ортиқ фотосуратлар мавжуд. Материаллар архив ва операцион фотосуратлар, шунингдек, инфографика ва бошқа маълумотларни тақдим этиш форматларини ўз ичига олади.

Спутник Беларус

[edit | edit source]

Спутник Беларус — Беларусиядаги филиал бўлиб, 2014-йил декабр ойидан бери ишлайди. У рус ва беларус тилларида янгиликлар, радио ва видео, шунингдек, инфографикаларни тарқатади. Агентлик активлари икки тилли порталдан ташқари радио ва матбуот марказини ҳам ўз ичига олади[9][10].

Томошабинлар

[edit | edit source]

ЛивеИнтернет маълумотларига кўра, барча Спутник сайтларининг аудиторияси 2019-йил январ ҳолатига ойига 64 миллиондан ортиқ кишини ташкил қилган.

Спутник Франcе 2018-йилдаги CомСcоре маълумотларига кўра, энг кўп ташриф буюрилган 20 та янгиликлар сайтларидан бири ва Франсиядаги энг кўп ташриф буюрилган хорижий янгиликлар сайтлари 5 талигига киради[11].

Гемиус рейтинг агентлиги маълумотларига кўра, 2017-йилдан 2019-йилгача Спутник Молдова Молдовада аудитория бўйича онлайн нашрлар орасида биринчи ўринни эгаллади[12]. 2019-йил апрел ойида нашрнинг аудиторияси 374 мингдан ортиқ кишига етди[13].

2019-йилдаги маълумотларга кўра, Спутник Хитой Хитойнинг Wеибо ижтимоий тармоғида 10 миллиондан ортиқ обуначига эга[14].

Мукофотлар

[edit | edit source]

Спутник фотосуратчилари нуфузли фотография мукофотларига сазовор бўлишди, жумладан:

Бошқа мукофотлар:

  • 2016-йил 12-апрел куни Спутник Тüркие радиостансиясининг „Буни ҳам тингланг“ кечки дастури (гастрол. Биде Буну Динле), Туркиянинг сиёсий ва ижтимоий муаммоларига бағишланган, Туркия Журналистлар уюшмасининг „Журналистикадаги ютуқлари учун“ мукофотига сазовор бўлди[15].
  • 2017-йил 31-март куни Спутник тақдим этган ахборот хизматлари учун Мексика Журналистлари клубининг „Ахборот агентлиги“ номинациясида лауреати бўлди[16].
  • 2017-йил 9-июн куни Спутник Азəрбайcан „Ахборот ва янгиликлар“ номинациясида Озарбайжоннинг НЕТТЙ-2017 миллий мукофоти соҳиби бўлди[17].
  • 2019-йил 22-январ куни Спутник Молдова раҳбари Владимир Новосадюк Молдова халқаро жамоат бирлашмасининг Персоналитате[18] версиясига кўра Медиа номинациясида „Йил одами-2018“ мукофотини олди.

Пропаганда айбловлари

[edit | edit source]

Спутник, РТ билан бирга, кўпинча Ғарб ташкилотларининг турли ҳисоботларида тарғибот органи сифатида қайд этилган. Агентлик Ғарбнинг қатор нуфузли шахслари томонидан ташвиқотда айбланган. Хусусан, улар буни таъкидлайдилар:

Франсия президенти Эммануэл Макрон („таъсир ва ташвиқот органи“)[19];

—Британиянинг Тҳе Эcономист журнали („ Туркияда пропаганда“);

—Швеция Давлат хавфсизлик хизмати (нотўғри маълумот ва сохта хабарларни тарқатишда айблаш)[20];

Европа Парламенти (2016-йилги резолюцияга кўра, Спутник РТ билан биргаликда Европа Иттифоқи ва унинг ҳамкорлари учун ахборот таҳдиди сифатида тан олинган)[21].

Қулфлар

[edit | edit source]

2016-йилнинг 29-мартида Латвия ҳукумати „Украинанинг ҳудудий яхлитлиги, суверенитети ва мустақиллигига таҳдид билан боғлиқ чеклов чоралари тўғрисида“ги Европа Иттифоқи кенгаши резолюцияларига ишора қилиб, Спутник агентлигининг .лв миллий домен зонасида веб-сайтини блоклади[22].

2016-йилнинг 14-апрелида Туркия телекоммуникация ва алоқа бошқармаси Спутник веб-сайтларини инглиз ва турк тилларида тўсиб қўйди. 16-апрел куни суд „фуқароларнинг ҳаёти, мулки ва хавфсизлигини ҳимоя қилиш, шунингдек, давлат хавфсизлигини, жамоат тартибини ва ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш“[23] моддасига асосланиб, блокировка қилиш ҳақидаги қарорни ўз кучида қолдирди. Россия-Туркия муносабатлари яхшиланганидан кейин 8-август куни блокировка олиб ташланди.

2019-йил 10-июлда Литва Телевидение ва радиоэшиттириш комиссияси „Интернетдаги муаллифлик ҳуқуқини ҳимоя қилиш мақсадида“ блокировка қилишга қарор қилди, қарор 12-июлда кучга кирди[24].

—2019-йил 12-июлда Литванинг ЛРТ телеканалининг муаллифлик ҳуқуқининг бузилиши ҳақидаги шикояти асосида Спутник сайти Вилнюс туман маъмурий суди қарори билан литва тилидаги сайти блокланди[25].

—2019-йил декабр ойида Спутник Эстония ходимлари Эстония полицияси ва чегара қўриқлаш департаментидан 2014-йил март ойида Украинадаги воқеалар туфайли бир қатор жисмоний ва юридик шахсларга нисбатан жорий этилган Европа Иттифоқи санксиялари асосида уларга нисбатан жиноий иш қўзғатиш билан таҳдид қилинган хат олди. " Руссиа Тодай " ахборот агентлиги раҳбариятининг қайси аъзолари. 2019-йил 1-январ куни Спутник Эстония ходимлари ўзаро қарор билан таҳририят билан меҳнат муносабатларини тўхтатдилар[26].

—2020-йил июн ойида Спутник’нинг хитойча версияси веб-сайтида Хитой расмийлари Россия президенти Владимир Путиннинг Иккинчи жаҳон уруши ҳақидаги мақоласи таржимасини блоклади[27].

Манбалар

[edit | edit source]
  1. „Архивированная копия“. 19-октабр 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 16-ноябр 2016-йил.
  2. „Архивированная копия“. 8-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 16-ноябр 2016-йил.
  3. „Радио Спутник“. 6-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2-ноябр 2016-йил.
  4. „пресс-центр Спутник“. 15-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2-ноябр 2016-йил.
  5. „КАТАЛОГ ИЗДАНИЙ Спутник“. 10-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 19-ноябр 2016-йил.
  6. „РТ, Спутник и новая российская теория войны“. 1-декабр 2017-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 19-сентабр 2017-йил.
  7. Мерсиҳа Гадзо,Давид Чилд,Саша Петрова,Али Ҳарб. „Биден эндорсес Сwеден, Финланд НАТО бид амид Украине wар“ (инглизча). www.алжазеэра.cом. Қаралди: 18-июн 2022-йил.
  8. Полина Василькова. „Опрос: Европейцы не доверяют иностранным военным базам“ (русча). кп.ру (27-сентабр 2016-йил). 8-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  9. „Спутник запустил белорусскоязычную версию сайта“. маркетинг.бй (16-апрел 2015-йил). 10-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2018-йил.
  10. „Спутник запустил мультимедийный хаб в Белоруссии“. РИА Новости (15-декабр 2014-йил). 1-декабр 2017-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2018-йил.
  11. „Спутник вошел в пятерку самых посещаемых иностранных медиасайтов во Франции“ (русча). РИА Новости (17-сентабр 2018-йил). 8-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  12. „Топ-10 Интернет-СМИ Молдовы: кто не по зубам даже «мертвому сезону»“. 8-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2019-йил.
  13. „Спутник сохраняет уверенное лидерство в рейтинге интернет-СМИ Молдовы“. 7-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2019-йил.
  14. „«Спутник. Мнения»: за месяц число французов, считающих Крым частью России, выросло на 11 %“. 8-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 21-май 2019-йил.
  15. „Спутник получил награду Союза журналистов Турции“. 18-июн 2016-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 15-апрел 2016-йил.
  16. „Спутник и РТ получили награды мексиканского журналистского сообщества“ (русча). РИА Новости (31-март 2017-йил). 7-июн 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  17. „Спутник Азербайджан стал обладателем национальной премии НЕТТЙ-2017“ (русча). Спутник Азербайджан (9-июн 2017-йил). 8-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  18. „Руководитель Спутник Молдова удостоен премии "Человек года — 2018"“ (русча). РИА Новости (22-январ 2019-йил). 11-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  19. „Макрон обвинил "Руссиа Тодай" и "Спутник" в "пропаганде"“ (русча). Радио Свобода. 22-июл 2021-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 26-май 2019-йил.
  20. МаcФарқуҳар, Неил. „А Поwерфул Руссиан Wеапон: Тҳе Спреад оф Фалсе Сториэс“. Тҳе Неw Ёрк Тимес (28-август 2016-йил). 18-июн 2018-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 26-май 2019-йил.
  21. „Европарламент принял резолюцию о противодействии российским СМИ“ (русча). РИА Новости (23-ноябр 2016-йил). 22-декабр 2019-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 26-май 2019-йил.
  22. „Латвия заблокировала сайт российского агентства Спутник“ (русча). Лента.РУ (29-март 2016-йил). 22-апрел 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  23. „Турецкий суд утвердил блокировку сайта Спутник“ (русча). ВЗГЛЯД.РУ (16-апрел 2016-йил). 8-март 2022-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  24. „В Вильнюсе утвердили решение о блокировке сайта Спутник Литва“ (русча). РТ на русском (12-июл 2019-йил). 21-октабр 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  25. „Суд в Вильнюсе утвердил решение о блокировке сайта Спутник“ (русча). РИА Новости (12-июл 2019-йил). 15-август 2021-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  26. „Сотрудники Спутник Эстония прекратят трудовые отношения с редакцией“ (русча). РИА Новости (31-декабр 2019-йил). 30-январ 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 8-март 2022-йил.
  27. „Это полный фейспалм. Китай начал агрессивно продвигать себя через российские СМИ, но результат получается комичный. Оказалось, что КНР не хватает умелых пропагандистов.“. Медуза (27-июл 2020-йил). 27-июл 2020-йилда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 27-июл 2020-йил.

Ҳаволалар

[edit | edit source]