(Translated by https://www.hiragana.jp/)
Стилобат - Vikipediya Jump to content

Стилобат

From Vikipediya
Сегестанинг Дорик ибодатхонасида тугалланмаган стилобатли уч босқичли стереобанё

Стилобат ( қадимги юнонча: στυλοβάτης қадимги юнонча: στυλοβάτης , қадимги юнонча: σしぐまτたうῦλος қадимги юнонча: σしぐまτたうῦλος - “ устун, таянч, устун ” + қадимги юнонча: βαίνω қадимги юнонча: βαίνω - " Мен қадам қо'яман ") - "устунлар қадам босадиган текислик", қадимги биноларнинг деворлари, устунлари, устунлари о'рнатилган уч о'лчамли (ко'п босқичли) пойдеворнинг юқори текислиги ( стеребат ). Ба'зида стилобат стереобатнинг бутун юқори босқичи деб аталади. Тор ма'нода стилобат - устун остидаги таглик каби тош плита[1] .

Замонавий архитектурада бинонинг пог'онали подвалининг юқори қисми ёки бир нечта биноларни бирлаштирган умумий подвал. Бугунги кунда стилобатлар ко'п қаватли биноларни қуришда машҳур бо'либ, "нуқталар" ("ко'рпа столлари", "миноралар", "шамлар") деб аталади.

Стереобат

[edit | edit source]

Стереобат ( қадимги юнонча: στερεοβάτηςбошқа тилидан қадимги юнонча: στερεός - “ мустаҳкам, бардошли ” + қадимги юнонча: βάτος - " о'тиш мумкин ")[2] - қадимги ме'морликда - уч о'лчамли пойдевор, бино қурилган баландлик. Қадимги Рим ме'мори Витрувиус бинонинг асосий жабҳаси томонида тоқ сонли қадамларни тавсия қилган ва уларни Рим оёг'ининг 5/6 қисмидан ошмаслиги керак[3] . Қадимги юнон ибодатхоналарида стереобат одатда учта қадамга эга эди. Бироқ, антик даврнинг энг машҳур биноси - Афина Акрополидаги Парфенон (милоддан аввалги 447-438 йиллар) ҳар бири баландлиги 0,55 м бо'лган бешта мармар зинапоядан иборат стереобатда қурилган. Бундай қадамлар жуда катта, го'ё улар одамлар учун эмас, балки худолар учун қилинган[4][5] .

Стереобат пойдеворнинг эрдан чиқиб турадиган юқори қисмидаги катта тошлардан ётқизилган, айниқса катта ва бардошли тош плиталардан қурилган. Қадимги архитектурада бу қисм эутинтериум деб аталади ( қадимги юнонча: ευθετος қадимги юнонча: ευθετος - " яхши қурилган "). Римликлар бу каби барча ҳолатларда лотинча " подиум " атамасидан фойдаланишни афзал ко'рдилар.

Стеребатнинг келиб чиқиши табиий ва сун'ий баландликларда жойлашган қадимги қурбонгоҳлар, қурбонгоҳлар билан бог'лиқ. Стереобатнинг бошқа номи - крепид ёки крепидома ( қадимги юнонча: κρηπιδωμα қадимги юнонча: κρηπιδωμα - " уйнинг пойдевори ", дан ( қадимги юнонча: κρηπίς қадимги юнонча: κρηπίς - " поябзал "). Каттароқ мустаҳкамлик учун тор четига вертикал равишда жойлаштирилган пойдевор ёки тошлар қатори дейилади ортостат қадимги юнонча: ορθοστάτής қадимги юнонча: ορθοστάτής - " то'г'ри, вертикал о'рнатилган ")[6] .

Эслатмалар

[edit | edit source]
  1. Власов В. Г.. Стилобат // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. ИХ, 2008. — С. 260
  2. Вейсман А. Д. Греческо-русский словарь. — С.-Петербург, 1899. — С. 247, 1153
  3. Витрувий. Десять книг об архитектуре. — М.: КомКнига, 2005. — С. 58 (ИИИ, 4: 4)
  4. Cоллигнон М. Ла Партҳенон. — Парис, 1912. — П. 37
  5. Брунов Н. И. Памятники Афинского акрополя. Парфенон и Эрехтейон. — М.: Искусство, 1973. — С. 65
  6. Власов В. Г.. Ортостат, орфостат // Власов В. Г. Новый энциклопедический словарь изобразительного искусства. В 10 т. — СПб.: Азбука-Классика. — Т. ВИ, 2007. — С. 532