Krit buqasi
_07.jpg)
Krit buqasi (keyinchalik Marafon buqasi) — qadimgi yunon mifologiyasida, Krit qiroli Minosning buqasi. Akusilay va Yevripidga koʻra, bu buqa Zevs uchun Yevropani olib yurgan[1] (odatda, Zevsning oʻzi buqaga aylangan, deb ishoniladi).
Boshqa bir hikoyaga koʻra, buqani yerga Poseydon yuborgan. Buqani butparastlar xudolardan biriga qurbon qilish kerak edi, lekin Minos shunday yaxshi buqaga achinib, Poseydonga oddiy podadan bir buqani qurbonlik qildi. Akusilayning yozishicha, Pasifay bu buqa bilan aloqa qilgan va Minotavrni tuqqan[2]. Dengiz xudosi Minosdan gʻazablanib, dengizdan chiqqan buqaga jinnilik yubordi, shundan soʻng hayvon orol atrofida yugurib, yoʻlidagi hamma narsani yoʻq qildi. U Tefrin daryosi boʻyidagi hududni vayron qildi[3]. Boshqa bir hikoyaga koʻra, Minos Zevsga qurbonlik qilgan, Zevs unga misli koʻrilmagan oq hoʻkizni yuborgan[4].
Talqinga koʻra, Tavr (yaʼni „Buqa“) Knosslik qahramon boʻlib, u Tir bilan jang qilgan va u yerdan koʻplab qizlarni, shu jumladan qirollik qizi Yevropani oʻgʻirlab ketgan[5]. Yoki bu PasifayPasifay sevib qolgan va undan Minotavrni dunyoga keltirgan yigit[6].
Geraklning yettinchi jasorati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Miken shohi Evrisfey Geraklga Krit buqasini Mikenaga olib kelishni buyurdi. Qahramon Minosning roziligi bilan hayvonni ushlab, yelkasiga mindi va[7] Kritdan Peloponnesga ajoyib buqada dengizni kesib oʻtib Evrisfeyga yetkazdi. Bu jasoratni amalga oshirib, Gerakl Alfea vodiysida Olimpiya oʻyinlarini tashkil qildi[8]. Boʻshatib yuborilgan hayvon quturgandan keyin butun Peloponnes boʻylab yugurib, Attikagacha yetib bordi.
Teseyning jasorati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Buqa Argos tekisligiga qoʻyib yuborilganda, u Marafon mintaqasiga qochib ketdi va u yerda Androgeyni oʻldirdi[9].
Keyinchalik buqa[10] Egey[11] buyrugʻiga koʻra Tesey tomonidan oʻldirilgan. Yoki Tesey tomonidan qoʻlga olingan, Afinaga olib kelingan, u yerda Egey uni maʼbudaga qurbonlik qilgan[12] yoki Tesey uni tiriklayin tutib, Apollon-Delfiniyga qurbonlik qilgan[13]. Qahramonning bu gʻalabasi Sofoklning Egey tragediyasida tasvirlangan.
Burjlar qatoriga joylashtirilgan[14].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka II 5, 7; Gigin. Astronomiya II 21, 1
- ↑ Gigin. Mifi 30.
- ↑ Pavsaniy. Opisanie Elladi I 27, 9.
- ↑ Perviy Vatikanskiy mifograf I 47, 1.
- ↑ Palefat. O neveroyatnom 15.
- ↑ Palefat. O neveroyatnom 1; Geraklit-allegorist. O neveroyatnom 7.
- ↑ Diodor Sitsiliyskiy. Istoricheskaya biblioteka IV 13, 4.
- ↑ Diodor Sitsiliyskiy. Istoricheskaya biblioteka IV 14, 1.
- ↑ Pavsaniy. Opisanie Elladi I 27, 10.
- ↑ Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka II 5, 7, III 15, 7; Strabon. Geografiya IX 1, 22 (str.399)
- ↑ Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka E I 5; Gigin. Mifi 38.
- ↑ Diodor Sitsiliyskiy. Istoricheskaya biblioteka IV 59, 6; Pavsaniy. Opisanie Elladi I 27, 10
- ↑ Plutarx. Tesey 15.
- ↑ Psevdo-Eratosfen. Katasterizmi 14; Gigin. Astronomiya II 21, 1
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- N. A. Kun. Legendi i mifi Drevney Gresii — M.: ZAO Firma STD, 2005. — 558 s. — ISBN 5-89808-013-9.