Orenburg

Orenburg
Orenburg
	shahar
	; Bayroq ; Gerb
	51°46′0″N 55°6′0″E / 51.76667°N 55.10000°E
Mamlakat	Rossiya
viloyat	Orenburg viloyati
Hukumat
	Misheryakov, Yuriy Nikolaevich
Asos solingan	1743
Ilk eslatilishi	1735
Avvalgi nomlari	1938 — Orenburg ; 1957 — Chkalov
Maydon	259 km2 (100 kv mi)
Aholisi (2011)	579,3 ming
Zichligi	2 112 kishi/km2
Milliy tarkib	ruslar 83,4 % ; tatarlar 7,8 % ; ukrainlar 2 % ; qozoqlar 2 % ; va boshqalar 4,8 % ;
Telefon kodi	3532
Pochta indeks(lar)i	460000
OKATO kodi	53401
	Orenburg Orenburg

Orenburg yoki Orinbor (ruscha: Оренбу́рг, qozoqcha: Орынбор; 1938-1957-yillarda Chkalov) — Rossiya Federatsiyasining Orenburg viloyatidagi shahar. Ural daryosi boʻyida. Temir yoʻl tuguni. Aholisi 529,6 ming kishi (1998). Shahar sanoatida mashinasozlik yetakchi oʻrinda — temirchilik, presslash asbobuskunalari, parmalovchi jihozlar, past voltli apparatlar, stanok va boshqa ishlab chiqariladi; yoqilgʻi, kimyo va neft kimyosi, yengil (ipak gazla-malar, koʻn), oziqovqat sanoati korxonalari mavjud. 4 oliy oʻquv yurti, 3 teatr, oʻlkashunoslik, tasviriy sanʼ-at muzeylari bor. Ilk bor 1735-yilda Oʻr daryosining Yoyiq (hozirgi Ural)ga quyilish joyida vujudga kelgan (nomi shundan); 1743-yildan hozirgi oʻrnida. O. 18-asr va 19-asrning 1-yarmida harbiy chegara liniyasining asosiy istehkomi; 1744-yildan O. gubernyasi, 1782-yildan Ufa no-ibligi (namestnichestvosi)ning markazi, 1796—1801 va 1865-yildan gubernya markazi. O. kazak qoʻshinlarining harbiy va maʼmuriy markazi (1748-yildan). 1850—81 yillarda general gubernatorlik markazi. Rossiya imperiyasi bilan Oʻrta Osiyo xonliklari oʻrtasida 18— 19-asrlarda savdo va elchilik alokalari, asosan, O. orqali oʻtgan. Oʻrta Osiyodan O.ga savdo va elchilik karvonlari qatnab turgan (qarang Orenburg savdo Nuli). 1900—1906-yillarda O. — Toshkent temir yoʻl qurilgan. 1920—25 yillarda Qirgʻiziston Muxtor Respublikasi (oʻsha vaqtlarda ruslar Qozogʻistonni Kirgiziya deb atagan) poytaxti. Meʼmoriy yodgorliklardan qalʼa darvozasi krldikdari (18-asr), karvonsaroy (1836—42) saqlanib qolgan.^[3]

Orenburg (1938—1957-yillari Chkalov) — Rossiyadagi shahar, viloyat markazi. 1735-yili qoʻrgʻon maqsadida barpo etilib, nomi Or daryosining nomiga bagʻishlab qoʻyilgan. Aholisi 579,3 mimg kishi (2011). Shaharda mashinasozlik, kimyo, neft kimyosi, oziq ovqatlar ishlab chiqarish va boshqa mahsulot ishlab chiqarish sanoati yaxshi rivojlangan. 4 ta oliy oʻquv yurti, jahonnoma va tasviriy san'at muzeylari bor. Orenburg shahri Yoyiq daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan.

Aholisi

Shahr aholisi 579,3-mimg kishi (2011). Oʻrtacha zichligi 2 112 kishi./km². Aholining milliy tarkibi: ruslar 83,4 %, tatarlar 7,8 %, ukrainlar 1,97 %, qozoqlar 2,03 %, boshqurtlar 1,10 %, armanlar 0,63 %, mordvalar 0,52 % va boshqalar 2,52 %.

Guberniya tuzulishi

Orenburg general-gubernatorligi, Qozogʻistonning gʻrbiy, shimoliy-gʻarb va janubiy-gʻarb tomonlarini oʻtarlash maqsadida 1850-yili barpo etilib, 1881-yilgacha saqlandi. 1868 yili Orenburg general-gubernatorligi tarkibiga markazi Orenburg shahri boʻlgan Toʻrgʻay viloyati tashkil topdi. 1876—1881-yili Qozogʻistonning shimoliy-shrq tarafi bilan janubida Dala va Turkiston general-gubernatorliklarining tashkil topishi bilan, Orenburg general-gubernatorligi tarqalib, Orenburg guberniyasi holatiga keltirildi. Aytish joyizki Toʻrgʻay viloyati Orenburg guberniyasining tarkibida qoldirildi.

Manbalar

↑ Generalniy plan Orenburga. Materiali po obosnovaniyu proekta. Razdel 4.1. Territoriya goroda. Str. 29
↑ Itogi Vserossiyskoy perepisi naseleniya 2010 goda
↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[1] Generalniy plan Orenburga. Materiali po obosnovaniyu proekta. Razdel 4.1. Territoriya goroda. Str. 29

[etnicheski-2] Itogi Vserossiyskoy perepisi naseleniya 2010 goda

[3] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[1]

[2]

[3]